Wieża Zygmuntowska na Wawelu
nr rej. A-7 20.II.1933 | |
Widok wieży od zachodu, spod Bramy Wazów | |
Państwo | |
---|---|
Miejscowość | |
Ukończenie budowy | |
Ważniejsze przebudowy | |
Plan budynku | |
Położenie na mapie Starego Miasta w Krakowie | |
Położenie na mapie Polski | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego | |
Położenie na mapie Krakowa | |
50°03′17,70″N 19°56′07,98″E/50,054917 19,935550 |
Wieża Zygmuntowska – wieża w Katedrze na Wawelu, druga co do wielkości, została wzniesiona w 1 połowie XIV wieku jako baszta obronna.
Historia
Do 1 ćwierci XV wieku była wieżą obronną wchodzącą w skład fortyfikacji wawelskich. Za rządów biskupa Wojciecha Jastrzębca przeszła na własność katedry wawelskiej wraz z przyległymi murami zostając włączona w obręb kościoła. Zawieszono w niej cztery katedralne dzwony i przekształcono w dzwonnicę. W XVI wieku wieżę podwyższono, aby móc zawiesić Dzwon Zygmunt. Powstała wówczas dębowa konstrukcja wsporcza, nie stykająca się z murami wieży, zachowana do dziś. W latach 1895-1899 prowadzono prace nad konserwacją wieży, którą przykryto nowym hełmem projektu Sławomira Odrzywolskiego. Hełm łączy w sobie elementy różnych stylów.
Dzwony
Na wieży zawieszonych jest obecnie 5 dzwonów:
Nazwa | Masa | Średnica | Ton uderzeniowy | Rok odlania |
---|---|---|---|---|
Zygmunt | ok. 11000 kg | 242 cm | g0 | 1520 |
Półzygmunt | 6500 kg | 189 cm | d1 | 1463 |
Urban | 3000 kg | 167,5 cm | h0 | 1757 |
Kardynał | 3400 kg | 160 cm | es1 | 1455 |
Wacław | 1800 kg | 139 cm | es1 | 1462 |
Dzwon Zygmunt
- Osobny artykuł:
Dzwon Kardynał
Odlany w roku 1455 z fundacji Kapituły Katedralnej i dedykowany kardynałowi Zbigniewowi Oleśnickiemu. Uszkodzony w XIX wieku przez oderwany fragment serca Dzwonu Zygmunt.
Dzwon Urban
Ufundowany przez Kazimierza Wielkiego około roku 1364. Nazwany imieniem papieża Urbana V w dowód wdzięczności za jego zgodę na utworzenie Akademii Krakowskiej. Początkowo zawieszony w Niepołomicach, przeniesiony przez kardynała Zbigniewa Oleśnickiego na Wawel około roku 1450. Trzykrotnie przelewany, po raz ostatni w roku 1757.
Dzwon Stanisław
Zwany również Tęczyński, Półzygmunt. Ufundowany w roku 1463 przez kasztelana krakowskiego Jana Tęczyńskiego w intencji zbawienia duszy jego zamordowanego brata Andrzeja. Do jego wykonania użyto materiału ze starszego dzwonu Nawoja. Nazwany imieniem świętego Stanisława, patrona katedry i Polski.
Dzwon Wacław
Zwany też Głownik, Homicidalis. Odlany około roku 1460 z fundacji Kapituły Katedralnej i jej kanonika Jakuba z Sienna. Nazwany na cześć świętego Wacława, patrona Katedry. Nazwa Głownik przylgnęła do niego w 1462 roku, gdy bił podczas ścinania mieszczan skazanych za zabójstwo wojewody Andrzeja Tęczyńskiego.
Galeria
-
Dzwon Urban
-
Dzwon Kardynał
-
Dzwon Stanisław i Dzwon Wacław
-
Widok wieży z ul. Podzamcze
-
Wieża Zygmuntowska (po lewej), obok niej Wieża Zegarowa i Wieża Srebrnych Dzwonów
-
Wieża nocą
Zobacz też
Bibliografia
- Michał Rożek - Krakowska katedra na Wawelu Kraków 2009
- Krzysztof J. Czyżewski - Królewska katedra na Wawelu Kraków 1999