Binarowa
49°45′26″N 21°13′32″E/49,757222 21,225556| wieś | |
 Zabytkowy kościół parafialny | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
1578[2] |
| Strefa numeracyjna |
13 |
| Kod pocztowy |
38-340[3] |
| Tablice rejestracyjne |
KGR |
| SIMC |
0344662 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu gorlickiego  | |
Położenie na mapie gminy Biecz  | |
| 49°45′26″N 21°13′32″E/49,757222 21,225556[1]
| |
Binarowa – wieś w Polsce, w województwie małopolskim, w powiecie gorlickim, w gminie Biecz.
W latach 1954–1972 wieś należała a była siedzibą władz do 1959 r. gromady Binarowa. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa krośnieńskiego.
W Binarowej znajduje się zabytkowy parafialny kościół św. Michała Archanioła wpisany w 2003 roku na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO, włączony do Szlaku architektury drewnianej w Województwie Małopolskim.
Położenie geograficzne
[edytuj | edytuj kod]Sołectwo Binarowa jest największe obszarowo na terenie gminy Biecz i liczy 1525 ha. Wieś położona jest w dolinie potoku Sitniczanka i na wznoszących się nad nią wzgórzach Pogórza Ciężkowickiego. Sołectwo graniczy z Bieczem, ze Święcanami, z Szerzynami, Racławicami.
Integralne części wsi
[edytuj | edytuj kod]| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0344679 | Harendarzówka | część wsi |
| 0344685 | Jurusiowe Potoki | część wsi |
| 0344691 | Kamieniec | część wsi |
| 0344700 | Kurpiel | część wsi |
| 0344716 | Lechowe Potoki | część wsi |
| 0344722 | Maślakowice | część wsi |
| 0344739 | Nadole | część wsi |
| 0344745 | Nagórze | część wsi |
| 0344751 | Pola | część wsi |
| 0344768 | Strzegominy | część wsi |
| 0344774 | Wygon | część wsi |
| 0344780 | Zielona Ulica | część wsi |
Oprócz wykazanych integralnych części wsi w TERYT mieszkańcy wyróżniają części wsi Równia i Wielki Potok.
Historia
[edytuj | edytuj kod]W 1348 roku król Kazimierz Wielki wręczył na Wawelu przywilej na lokację wsi poniżej Biecza na 60 łanach, na prawie niemieckim sołtysom Mikołajowi Vlosniczar i Hermanowi w obecności świadków. Akt lokacyjny uposażył sołectwo i określił przywileje oraz powinności sołtysów. Akt lokacyjny nie wymieniał nazwy wsi, a jedynie nazwę rzeki, nad którą wieś lokowano – Szczytnice, dziś Sitniczankę. Jeszcze w roku 1547 wieś funkcjonowała pod niem. nazwą Bynarhaw.
W Binarowej znajduje się na cmentarzu głównym cmentarz wojenny, gdzie zostali pochowani polegli żołnierze austriaccy.
W Binarowej, znajdującej się w czasie II wojny światowej w Generalnym Gubernatorstwie, zostali „osiedleni” mieszkańcy Poznania, przewiezieni do GG z obozu przejściowego w Poznaniu na ulicy Głównej. Wysiedleni spotkali się z dobrym przyjęciem w Binarowej.
W Binarowej urodził się Bronisław Kamiński.
Mieszkańcy, budynki użyteczności publicznej
[edytuj | edytuj kod]Binarowa zajmuje trzecie miejsce w gminie pod względem liczebności mieszkańców.
Na terenie Sołectwa znajduje się szkoła, której pierwsza część została wybudowana w roku 1948 a druga została dobudowana w roku 1953. W roku 1999 rozpoczęto budowę nowego obiektu szkolnego, finansowaną przez Urząd Gminy Biecz.
Na terenie sołectwa działa ochotnicza straż pożarna, która w 2004 roku została włączona do krajowego systemu ratowniczo-gaśniczego.
Religia
[edytuj | edytuj kod]W miejscowości ma swoją siedzibą parafia rzymskokatolicka pod wezwaniem św. Michała Archanioła, należąca do dekanatu Biecz, diecezji rzeszowskiej z zabytkowym kościołem parafialnym. Kościół parafialny pw. św. Michała Archanioła z ok. 1500 roku; jednonawowy, konstrukcji zrębowej; wyjątkowo cenne malowidła z XVI-XVII w., gotyckie rzeźby z XIV wieku. W latach 1641–1650 świątynię gruntownie przekształcono: powstała m.in. kaplica pw. Aniołów Stróżów oraz wykonano nową polichromię. W kościele znajduje się ołtarz główny z figurą Matki Boskiej z Dzieciątkiem, kamienna chrzcielnica z 1522 roku oraz gotycki dzwon z XV wieku. W lewym ołtarzu bocznym słynący łaskami obraz Matki Boskiej, będący darem króla Jana Kazimierza[6].
W 2003 r. kościół w Binarowej wraz z innymi kościołami Małopolski i Podkarpacia, z racji dużego znaczenia dla kultury i dziedzictwa ludzkości, wpisano na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO.
26 czerwca 2004, na „II Forum Polskich Miast i Miejsc UNESCO”, miasta i obiekty w Polsce, znajdujące się na Liście Światowego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO, w celu przekazywania informacji, współpracy i promocji skupiły się w Ligę Polskich Miast i Miejsc UNESCO. Siedzibą Ligi został Toruń, a jej pierwszym prezesem Marcin Zamoyski.
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]Obiekt wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego[7].
Inne zabytki
[edytuj | edytuj kod]- Cmentarz wojenny nr 110 z I wojny światowej.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 6056
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 66 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 18, 2013-02-13. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2013-04-24].
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Szlak Architektury Drewnianej w Małopolsce, Paweł Kutaś, Zakrzów, 2013 ISBN 978-83-60941-50-8, ss. 54-55
- ↑ Wykaz obiektów wpisanych do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Małopolskiego z uwzględnieniem podziału na powiaty i gminy [online], wuoz.malopolska.pl [dostęp 2023-11-21].
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Binarowa, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 230.
- Bynarowa, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. I: Aa – Dereneczna, Warszawa 1880, s. 506.
- Binarowa, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 155.
- Bynarowa, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XV, cz. 1: Abablewo – Januszowo, Warszawa 1900, s. 287.
