Borowno
50°56′03″N 19°15′50″E/50,934167 19,263889| wieś | |
 Kościół św. Wawrzyńca w Borownie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2008) |
1364 |
| Strefa numeracyjna |
34 |
| Kod pocztowy |
42-233[2] |
| Tablice rejestracyjne |
SCZ |
| SIMC |
0138715 |
Położenie na mapie gminy Mykanów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu częstochowskiego  | |
| 50°56′03″N 19°15′50″E/50,934167 19,263889[1]
| |
Borowno – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie częstochowskim, w gminie Mykanów. Wieś leży 24 km na wschód od Kłobucka.
Za Królestwa Polskiego istniała gmina Borowno.
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Borowno. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa częstochowskiego.
Części wsi[edytuj | edytuj kod]
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0138721 | Borowno-Kolonia | część wsi |
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Miejscowość ma metrykę średniowieczną i istnieje co najmniej od XII wieku. Wymieniona w 1198 w dokumencie zapisanym w języku łacińskim jako Borouna; Borolovo, Borwno, Borevno, Borow, Borwnow[5].
Nazwa miejscowości pochodzi od otaczających ją borów.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Początkowo miejscowość należała do ziemi wieluńskiej. Pierwsza wzmianka o niej pochodzi z 1198. W XI wieku miał tu przebywać Stanisław ze Szczepanowa później uznany za świętego[5].
W 1394 istniał tu kościół. Miejscowość została odnotowana w licznych, historycznych dokumentach własnościowych, podatkowych i prawnych. W latach 1414–1417 określono granice wsi ze Zdrową, Babami, Grabową, Kościelcem i Łochynią. W miejscowości oraz jej najbliższej okolicy znajdowały się: dąbrowa, 2 łąki, zarośla o nazwie Gwoździec, pole Kąt, rów do moczenia konopi, łąki zwane smugami[5].
W 1482 parafię w Borownie przeniesiono z oficjalatu uniejowskiego do wieluńskiego. W 1464 roku Borowno jest wymienione w Księdze uposażeń Liber beneficiorum spisanej przez Jana Łaskiego. W 1511 roku wieś leżała w powiecie wieluńskim. W 1520 istniał kościół św. Wawrzyńca, a parafia podlegała pod dekanat brzeźnicki. Do parafii należało 13 wsi, z tego część w Sieradzkiem. Plebanowi płacono dziesięcinę snopową z 1 folwarku i ról kmiecych, role plebana były rozrzucone. Mieszkało tu 37 kmieci i znajdowała się karczma[5].
Wysokość podatków w XVI wieku: 1511 – 6 ½ łana, 1518 – 5 ½ łana, 1553 – 8 łanów. W 1688 roku zostaje wzniesiony drewniany kościół na planie krzyża, konsekrowany w święto św. Anny przez Jerzego Albrechta Denhoffa, biskupa kamienieckiego. W 1846 roku ukończono budowę nowej świątyni. W 1885 roku kościół został przebudowany i 9 maja 1904 roku konsekrowany przez biskupa Stanisława Zdzitowieckiego. W XVIII i XIX wieku kultem słynął obraz Matki Bożej Loretańskiej, wiszący w bocznym ołtarzu. Licznie zgromadzone wota podczas powstania listopadowego przeznaczone na skarb narodowy. Podczas rozbudowy kościoła pod koniec XIX wieku obraz usunięto.
Właściciele Borowna XII-XV wieku[edytuj | edytuj kod]
- 1198 – Kagnimir wymienił Borowno i Kamion na Żytno,
- 1271 – Stralco iudex,
- 1362 – Ninogniew zwany Kotek,
- 1373 – Jaśko,
- 1381–1401 – Benik herbu Śreniawa,
- 1382 – Protazy,
- 1387–1424 – Michał herbu Śreniawa,
- 1398 – Stogniew,
- 1401 – Marcin, starosta bolesławiecki,
- 1414–1417 – Marcin podzielił się Borownem z bratem Michałem. W 1429 zmarła jego córka Beata, matka Jana Długosza, pochowana w Wieluniu,
- 1423 – Maciej herbu Ostoja i Jan herbu Śreniawa,
- 1444 – tenże Jan,
- 1491 – Jan Skowroński,
- 1496 – Jan Momot Borowiński,
- 1552 – Borowno miało 5 właścicieli.
Na miejscowym cmentarzu znajduje się grób Edwarda Reszke, polskiego śpiewaka operowego.
Pałac[edytuj | edytuj kod]
W miejscowości znajduje się zabytkowy pałac z 1790 roku. W zagrodzie dworskiej znajdował się drewniany spichlerz z 1783 roku. Został on przeniesiony do Olsztyna i tam zrekonstruowany w 2007 roku.
Legenda o św. Stanisławie[edytuj | edytuj kod]
We wsi Borownie stał mały kościółek poświęcony św. Stanisławowi, a nie wiadomo przez kogo i kiedy zbudowany. Wedle miejscowej tradycji wystawiono go na pamiątkę, że ów święty w podróży swej przechodząc przez Borowno pod Mstowem, był przez złych ludzi na granicach tej wsi napadnięty i znieważony wśród łanu grochu, przy czym miał wyrzec te słowa: Oj, Borowno, Borowno, będzie u ciebie grochu nie rodno! – Od owego czasu aż do dziś dnia nie rodzi się wcale groch na tamtejszych polach, pomimo wszelkich usiłowań. Po tej przygodzie udał się św. Stanisław pieszo do Mstowa.
Galeria[edytuj | edytuj kod]
-
Pałac w Borownie -
Spichlerz z Borowna przeniesiony do Olsztyna
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 9105
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 82 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ a b c d Rosin 1963 ↓.
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Ryszard Rosin: Słownik historyczno-geograficzny ziemi wieluńskiej w średniowieczu, hasło: „Borowno”. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1963, s. 63–64.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Słownik historyczno-geograficzny ziem polskich w średniowieczu
- Artykuł w tygodniku Niedziela. niedziela.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-04)].
- Jura.art.pl - Wyżyna Krakowsko-Częstochowska - rys miejscowości. jura.art.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-02-11)].
| Wsie |
|
|---|---|
| Osada | |
| Osady leśne | |
| Integralne części wsi |
|
