Borucin (województwo śląskie)
50°00′34″N 18°09′28″E/50,009444 18,157778| wieś | |
 kościół św. Augustyna | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
1088[2] |
| Strefa numeracyjna |
32 |
| Kod pocztowy |
47-470[3] |
| Tablice rejestracyjne |
SRC |
| SIMC |
0215404 |
Położenie na mapie gminy Krzanowice  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu raciborskiego  | |
| 50°00′34″N 18°09′28″E/50,009444 18,157778[1]
| |
Borucin (dodatkowa nazwa w j. niem. Borutin, cz. Bořutín[4], po wojnie przejściowo Borzucin[5]) – wieś w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie raciborskim, w gminie Krzanowice
Wie leży przy granicy polsko-czeskiej na południu. Historycznie leży na Górnym Śląsku, na tzw. polskich Morawach, zachowując do dziś kulturę morawską w wyjątkowym stopniu[4].
Nazwa[edytuj | edytuj kod]
Pierwsza wzmianka Borutin z 1302 przedstawiała czeskie miękkie ť, jednak z tendencją do wymowy asybilowanej ť > č[6]. Nazwę tę należałoby więc wywodzić od imienia bądź przezwiska Boruta z przyrostkiem -in.
Według nauczyciela Heinricha Adamy’ego nazwa miejscowości pochodzi od staropolskiej nazwy lasu iglastego – boru[7]. W swoim dziele o nazwach miejscowych na Śląsku wydanym w 1888 roku we Wrocławiu wymienia jako najstarszą zanotowaną nazwę miejscowości Borucin podając jej znaczenie „Waldau”, czyli po polsku „Las, bór”[7].
Pierwsza niemiecka nazwa z 1377 jako Borutswerde zakończona była końcówką -werd(e), która odnosiła się do wyspy rzecznej (ostrowu)[8], jednak nie wyparła ona nazwy słowiańskiej. Pruska administracja zgermanizowała nazwę na Borutin[7], czyli dokładnie tak jak brzmiała jej pierwsza historyczna wzmianka. W alfabetycznym spisie miejscowości na terenie Śląska wydanym w 1830 roku we Wrocławiu przez Johanna Knie miejscowość występuje pod polską nazwą Boruczin oraz nazwą zgermanizowaną Borutin[9]. Topograficzny słownik Prus z 1835 roku notuje wieś pod polską nazwą Boruczin, a także niemiecką Borutin[10].
W 1936 roku nazistowska administracja III Rzeszy, chcąc zatrzeć słowiańskie pochodzenie nazwy wsi, przemianowała ją na Streitkirch. Po II wojnie światowej polska administracja nazwała miejscowość Borucin.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Miejscowość została po raz pierwszy wzmiankowana w 1302[11] jako Borutin, a w 1377 jako niemieckie Borutswerde[6]. Początkowo znajdowała się w granicach czeskiego księstwa opawskiego. Po wojnach śląskich znalazła się w granicach Prus. Od 1818 w nowym powiecie raciborskim. Według spisu z 1910 zamieszkała była w 97% przez czeskojęzycznych (zobacz gwary laskie) Morawców. Do dziś Borucin w odróżnieniu od wielu innych wsi w tym regionie zachował niemal całkowicie morawski charakter[4].
Własna parafia w dekanacie hluczyńskim dystryktu kietrzańskiego diecezji ołumunieckiej powstała na początku XX wieku[11].
W granicach Polski od końca II wojny światowej.
W latach 1954–1961 wieś należała i była siedzibą władz gromady Borucin, po jej zniesieniu w gromadzie Krzanowice. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa katowickiego.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
Według Narodowego Instytutu Dziedzictwa, w miejscowości znajduje się obiekt zabytkowy[12]:
- spichrz przy zagrodzie nr 24 (ul. Kopernika 65), drewn., nr rej.: A-1814/67 z 3.02.1967 (obecnie nr rej. A/1246/23[13])
- grodzisko średniowieczne – numer rejestru A-214/70 z 1970-04-02; A/Op-214/70 z 2000-12-10 (stanowisko 2)
Transport[edytuj | edytuj kod]
Do 21 grudnia 2007 roku w miejscowości funkcjonowało przejście graniczne Borucin-Chuchelná.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 9316
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-07].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 85 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c Mariusz Kowalski. Morawianie (Morawcy) w Polsce. „Studia z Geografii Politycznej i Historycznej”. 5, s. 115–131, 2016.
- ↑ ROZPORZĄDZENIE WOJEWODY ŚLĄSKO-DĄBROWSKIEGO z dnia 27 listopada 1945 r. o podziale powiatu raciborskiego w wojew. śląsko-dąbr. na gminy wiejskie i gromady.
- ↑ a b Jarosław Malicki. Zapisy toponimicznych poloników i bohemików wobec zagadnienia powstania i rozwoju polsko-czeskiej granicy językowej w średniowieczu. „Onomastica Slavogermanica”. XXXI, s. 64, 2019. Wrocław. DOI: 10.19195/0474-1471.31.3.
- ↑ a b c Heinrich Adamy, Die schlesischen Ortsnamen, ihre Entstehung und Bedeutung. Ein Bild aus der Vorzeit, wyd. 2, Breslau: Verlag von Priebatsch’s Buchhandlung, 1888, s. 35, OCLC 456751858 (niem.).
- ↑ Grundwörter in Ortsnamen.
- ↑ Knie 1830 ↓, s. 61.
- ↑ J.G. Muller 1835 ↓, s. 366.
- ↑ a b Borucin.
- ↑ https://www.nid.pl/pl/Informacje_ogolne/Zabytki_w_Polsce/rejestr-zabytkow/zestawienia-zabytkow-nieruchomych/SLS-rej.pdf.
- ↑ Spis obiektów nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków z terenu województwa śląskiego (stan na 27 listopada 2023 r.) (pol.) wkz.katowice.pl [dostęp 2023-12-02]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Johann Georg Knie, Alphabethisch-Statistisch-Topographische Uebersicht aller Dörfer, Flecken, Städte und andern Orte der Königl. Preuß. Provinz Schlesien ..., Breslau: Graß, Barth und Comp., 1830, OCLC 751379865 (niem.).
- J.C. Muller: Bollständiges geographisch-statistisch-topographisches Wörterbuch des preußischen Staates Erster band A-E. Erfurt: J.E. Muller Buchhandlung, 1835.
