Chałwa
Chałwa (pers. halva, sanskryt halawa, hebr. halwa, arab. halawi, tur. helva, gr. χαλβάς) – wyrób cukierniczy z karmelu oraz miazgi nasion oleistych pochodzący z Iranu. Popularny w wielu innych rejonach świata – na Bałkanach, w krajach śródziemnomorskich i zachodniej Azji.
Istnieje bardzo wiele odmian chałwy, różniących się rodzajem użytych nasion np. sezam (Iran, Turcja, Lewant), mak, orzechy, nasiona słonecznika (Rosja, Ukraina[1]), dodatkami (aromaty, bakalie) oraz konsystencją (chałwa krucha i półpłynna). Chałwa z południowej Azji zawiera kaszę mannę, odmiany śródziemnomorskie wytwarzane są głównie z nasion sezamu. Jedną z odmian chałwy indyjskiej (Gajjar Karrah) robi się z tartej marchwi, gotowanej w mleku z przyprawami[2][3].
Przy produkcji niektórych gatunków chałwy dla ułatwienia spienienia masy karmelowej stosowany jest ekstrakt z mydlnicy lekarskiej. Ze względu na zawartość w nim trujących saponin zawierające go produkty były zakazane na terenie UE. Po interwencji Turcji, jednego z ważnych eksporterów chałwy, dopuszczono na rynki europejskie turecką chałwę z niewielką zawartością ekstraktu z mydlnicy, jako tradycyjny produkt regionalny[4].
Podobnymi do chałwy produktami są hiszpańskie słodycze, o tradycji sięgającej prawdopodobnie czasów podboju mauretańskiego – Turrón.
Dzięki temu, że przygotowywana jest z nasion roślin oleistych zawiera wiele witamin i składników odżywczych. Główną wartością chałwy jest błonnik pokarmowy, który poprawia trawienie i wchłanianie składników odżywczych[5][6]. Jest znaczącym źródłem białek, przeciwutleniaczy i pierwiastków śladowych[7][8]. Jest bogata w witaminy E, B1, B3, B9, B2, a także w magnez, fosfor, żelazo, selen, cynk, wapń, miedź, potas i sód[6][7]. Chałwy nie należy spożywać za dużo, ponieważ blisko jedna trzecia jej wagi to tłuszcze[5][9].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Przepis na chałwę
- ↑ Gajjar Karrah, czyli indyjska chałwa z marchwi
- ↑ Katarzyna Pospieszyńska: Przygoda Kulinarna, Spółka Wydawniczo Księgarska Warszawa Wydanie I 1987 r. Wydanie II 1991 r. ISBN 83-85004-89--0
- ↑ Bayerisches Landesamt für Gesundheit und Lebensmittelsicherheit, Jahresbericht 2008 s.65 (pdf)
- ↑ a b Mohamed Elleuch i inni, Improving halva quality with dietary fibres of sesame seed coats and date pulp, enriched with emulsifier, „Food Chemistry”, 145, 2014, s. 765–771, DOI: 10.1016/j.foodchem.2013.08.085, ISSN 0308-8146 [dostęp 2024-01-03] (ang.).
- ↑ a b Halvah, plain nutrition facts and analysis. [online], www.nutritionvalue.org [dostęp 2024-01-03] (ang.).
- ↑ a b Halva and Health [online], Παραδοσιακή Χαλβαδοποιία Μ. Κοσμίδης & ΣΙΑ Ο.Ε [dostęp 2024-01-03] (ang.).
- ↑ K.I. Ereifej, T.M. Rababah, M.A. Al-Rababah, Quality Attributes of Halva by Utilization of Proteins, Non-hydrogenated Palm Oil, Emulsifiers, Gum Arabic, Sucrose, and Calcium Chloride, „International Journal of Food Properties”, 8 (3), 2005, s. 415–422, DOI: 10.1080/10942910500267323, ISSN 1094-2912 [dostęp 2024-01-03] (ang.).
- ↑ Halva [online], Mail Online [dostęp 2024-01-03] (ang.).
Literatura
[edytuj | edytuj kod]- Stanisław Melion: Wyrób chałwy, Państwowe Wydawnictwa Techniczne, Warszawa, 1954
- Katarzyna Pospieszyńska: Przygoda Kulinarna, Spółka Wydawniczo Księgarska Warszawa Wydanie I 1987 r. Wydanie II 1991 r. ISBN 83-85004-89--0