Christ Church w Oksfordzie

Christ Church
Ædes Christi
	University of Oxford
	; Katedra w Oksfordzie, zarazem kaplica kolegium
Data założenia	1546
Patron	Jezus Chrystus
Państwo	Wielka Brytania
Kraj	Anglia
Adres	Oksford
Liczba studentów	465
Dziekan	ks. prof. Sarah Foot
	Położenie na mapie Oksfordu Christ Church
	Położenie na mapie Wielkiej Brytanii Christ Church
	Położenie na mapie Anglii Christ Church
	Położenie na mapie Oxfordshire Christ Church
	51°45′00,72″N 1°15′21,07″W/51,750200 -1,255853
	Strona internetowa

Christ Church (dosł. „Kościół Chrystusa”) – jedno z kolegiów wchodzących w skład University of Oxford. Powstało w 1546 roku i od początku jest bardzo ściśle powiązane z Kościołem Anglii. Kaplica kolegium jest zarazem katedrą anglikańskiej diecezji Oksfordu. Dziekan katedry pełni równocześnie rolę dziekana kolegium i do 2014 roku pochodził z nominacji królewskiej. Martyn Percy pełniący urząd dziekana do 2022^[1] był pierwszym wybranym demokratycznie przez władze kolegium. Od 2023 dziekanem jest Sarah Foot^[2].

Christ Church liczy obecnie ok. 580 studentów, w tym ok. 430 słuchaczy studiów licencjackich oraz ok. 150 magistrantów i doktorantów. Kobiety mogą studiować w kolegium dopiero od 1979 roku. Jest drugim najbogatszym kolegium Uniwersytetu Oksfordzkiego^[3]. Wśród absolwentów Christ Church znalazło się trzynastu premierów Wielkiej Brytanii – jest to ponad połowa wszystkich absolwentów Oksfordu zajmujących to stanowisko i więcej niż ukończyło jakiekolwiek inne kolegium Oxbridge. Chronologicznie ostatnim spośród nich był Alec Douglas-Home. Siostrzanym kolegium jest Trinity College w Cambridge.

Nazwa

Christ Church stanowi jednocześnie nazwę kolegium i połączonej z nim anglikańskiej katedry. Łacińska nazwa kolegium to Ædes Christi (łac. Dom lub Kościół Chrystusa), przez co Christ Church często bywa potocznie nazywane the House (ang. „Dom”).

Historia

W 1524 roku Thomas Wolsey, ówczesny lord kanclerz Anglii, Arcybiskup Yorku i główny doradca króla Henryka VIII, rozwiązał położony na terenie Oksfordu klasztor (Priory of St Frideswide) i zastąpił go założonym przez siebie Cardinal College. Położony tuż przy miasteczku uniwersyteckim klasztor wydawał się idealną lokalizacją – w 1520 roku mieszkało w nim tylko dziewięć osób. Budując kolegium, Wolsey chciał wykorzystać bogactwo Kościoła w praktycznym celu i potwierdzić swój status humanistycznego intelektualisty^[4].

Kardynał utracił swoją wpływową pozycję w 1529, przez co nie mógł dokończyć budowy kolegium. Jego majątek, w tym nieukończone kolegium, został przejęty przez Henryka VIII, który otworzył kolegium w 1546 roku i nazwał je Ædes Christi – Kościół Chrystusa^[4]. Zainicjował też stowarzyszenie kolegium jako instytucji akademickiej z katedrą archidiecezjalną Oksfordu. Do dziś w reprezentacyjnej jadalni kolegium nad stołem prezydialnym wisi jeden z najsłynniejszych portretów jej historycznego założyciela.

Christ Church odegrał ważną rolę podczas angielskiej wojny domowej. Prawie wiek po wzniesieniu, przez cztery lata jego mury były schronieniem króla Karola I, który zmuszony był uciekać ze stolicy przed wrogą sobie frakcją parlamentarzystów. Jadalnia Christ Church stała się miejscem obrad królewskiego parlamentu, a rezydencja dziekana – królewskim pałacem. Rodzina królewska do dziś nie zrzekła się praw do części kolegium zamieszkanej przez dziekana i jego rodzinę. Dziekańska rezydencja oficjalnie pozostaje niezamieszkanym Pałacem Królewskim, a na jej wieży znajduje się maszt, na który wciąga się flagę Zjednoczonego Królestwa tylko podczas wizyt panującego monarchy.

Kiedy syn Karola I, Karol II, został przywrócony na tron w 1660 roku, ukończono majestatyczny Tom Quad – kwadratowy plac, wokół którego stoją główne budynki kolegium. Wtedy ukończono też Tom Tower, wieżę bramną, stanowiącą główne wejście do kolegium^[4]. Tom Quad do dziś jest największym placem we wszystkich oksfordzkich kolegiach i jednym z najsłynniejszych miejsc na Uniwersytecie.

W 1717 rozpoczęto budowę biblioteki, którą zakończono w 1772. W 2006 roku zbiory biblioteki wynosiły 72000 książek.

W latach 1855–1891 dziekanem kolegium był Henry Liddell. To dla jego córki, Alicji, Lewis Carroll, ówczesny wykładowca matematyki w Christ Church, napisał Alicję w krainie czarów.

W 1979 roku kolegium stało się koedukacyjne. W 1980 roku przyjęto na studia pierwsze kobiety.

Absolwenci

Politycy

Premierzy Wielkiej Brytanii:
Zulfikar Ali Bhutto – premier Pakistanu
William Dowdeswell – kanclerz skarbu w gabinecie lorda Rockingham
Michael Hicks-Beach – kanclerz skarbu w gabinecie lorda Salisbury
Nigel Lawson – kanclerz skarbu w gabinecie Margaret Thatcher
lord Halifax – minister spraw zagranicznych w rządach N. Chamberlaina i W. Churchilla

Filozofowie i teologowie

John Locke
John Rawls
John Searle
Gilbert Ryle
Michael Dummett
Alfred Jules Ayer
Daniel Dennett
Rowan Williams – obecny arcybiskup Canterbury, duchowy przywódca Kościoła Anglii

Naukowcy

William Camden – historyk i geograf
Edmund Gunter – matematyk
Roy Harrod – ekonomista
Joseph Banks – botanik, jeden z pomysłodawców kolonizacji Australii
William Buckland – geolog i paleontolog
Albert Einstein – fizyk i filozof
Archibald Garrod – lekarz i genetyk
Robert Hooke – przyrodnik
Martin Ryle – fizyk i astronom
Thomas Willis – lekarz neurolog, anatom

Ludzie kultury

Harold Acton – pisarz
Wystan Hugh Auden – pisarz
Robert Burton – pisarz
Lewis Carroll – pisarz
Richard Curtis – scenarzysta i reżyser
Michael Dobbs – pisarz, członek Partii Konserwatywnej
Howard Goodall – kompozytor i dziennikarz muzyczny
Richard Hakluyt – pisarz
Matthew Gregory Lewis – pisarz i dramaturg
John Ruskin – pisarz
Philip Sidney – pisarz
John Taverner – kompozytor
William Walton – kompozytor

Przedsiębiorcy

David Ogilvy – słynny copywriter

Przypisy

↑ Oxford college dean at centre of lengthy dispute to step down [online], Times Higher Education (THE), 4 lutego 2022 [dostęp 2024-02-23] (ang.).
↑ Appointment of first female Dean of Christ Church the Rev Canon Professor Sarah Foot | Christ Church, University of Oxford [online], www.chch.ox.ac.uk, 16 marca 2023 [dostęp 2024-02-23] (ang.).
↑ Christ Church: Annual Report and Financial Statements [online], 31 lipca 2015 .
↑ ^a ^b ^c A Brief History [online] .

Bibliografia

Strona oficjalna

[1] Oxford college dean at centre of lengthy dispute to step down [online], Times Higher Education (THE), 4 lutego 2022 [dostęp 2024-02-23] (ang.).

[2] Appointment of first female Dean of Christ Church the Rev Canon Professor Sarah Foot | Christ Church, University of Oxford [online], www.chch.ox.ac.uk, 16 marca 2023 [dostęp 2024-02-23] (ang.).

[3] Christ Church: Annual Report and Financial Statements [online], 31 lipca 2015 .

[:0-4] A Brief History [online] .

[1]

[2]

[3]

[4]