Dębowy Gaj
51°04′32″N 15°38′14″E/51,075556 15,637222| wieś | |
 Ruiny pałacu w Dębowym Gaju | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (III 2011) |
190[2] |
| Strefa numeracyjna |
75 |
| Kod pocztowy |
59-600[3] |
| Tablice rejestracyjne |
DLW |
| SIMC |
0190779 |
Położenie na mapie gminy Lwówek Śląski  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu lwóweckiego  | |
| 51°04′32″N 15°38′14″E/51,075556 15,637222[1]
| |
Dębowy Gaj (niem. Siebeneichen) – wieś sołecka w Polsce, położona w województwie dolnośląskim, w powiecie lwóweckim, w gminie Lwówek Śląski[4][5].
W latach 1975–1998 wieś administracyjnie należała do województwa jeleniogórskiego.
Nazwa
[edytuj | edytuj kod]W kronice łacińskiej Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis (pol. Księga uposażeń biskupstwa wrocławskiego) spisanej za czasów biskupa Henryka z Wierzbna w latach 1295–1305 miejscowość wymieniona jest w zlatynizowanej formie Sebyneyche[6][7]. W źródłach występują jeszcze inne formy nazwy: Sebineychen (1371), Siebenaichen (1613), Siebenaiche (1677), Siebeneichen (1687), Sieben Eiche (1726) i Siebeneiche (1765). W 1945 roku wieś uzyskała nazwę Dębice, którą zmieniono w 1947 r. na Dębowy Gaj[8].
Położenie
[edytuj | edytuj kod]Wieś leży na lewym brzegu kanału Bobru - Młynówki, na wschodnim krańcu Pogórza Izerskiego[8]. Dębowy Gaj (oprócz Zadola) znajduje się na terenie Parku Krajobrazowego Doliny Bobru[8]. Przez wieś przebiega linia kolejowa łącząca Jelenią Górę z Lwówkiem Śląskim oraz droga łącząca Sobotę z Pławną Dolną[8]. Trasa rowerowa ER-6 łączy Dębowy Gaj z Sobotą i Mojeszem, a żółty szlak turystyczny z Marczowem i Lwówkiem Śląskim.
Integralne części wsi
[edytuj | edytuj kod]| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 1004543 | Zadole | kolonia |
Historia
[edytuj | edytuj kod]Na terenie Dębowego Gaju znajdowano ślady dawnego osadnictwa[8]. Na południe od wsi, na wzgórzu Łopata, zachowały się ślady grodziska Babi Gródek datowanego na okres kultury łużyckiej lub epoki żelaza[8]. Na terenie wsi znaleziono siekierkę z brązu charakterystyczną dla kultury łużyckiej oraz ślady osady średniowiecznej. Współczesną wieś założono przed 1300 r. Od XV wieku Dębowy Gaj był własnością rodu Zedlitz, którego członkowie wybudowali tu zamek. Źródła wymieniają w 1475 r. Nicolasa von Zedlitz i w 1560 r. Franza von Zedlitz[8]. W początkach XVII wieku zamek został przebudowany na późnorenesansowy pałac. W XVII w. właścicielem Dębowego Gaju został przez małżeństwo baron Heinrich von Reichenbach. W 1682 r. przegrał on spór prawny z radą Lwówka Śląskiego i został skazany na karę grzywny za nielegalne warzenie piwa w Dębowym Gaju, leżącym w obrębie miejskiej mili piwnej[8].
W roku 1813 miały tu miejsce walki V korpusu wojsk napoleońskich z rosyjskim korpusem Langerona[8].
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]Do wojewódzkiego rejestru zabytków wpisane są[9]:
- kaplica grobowa, obecnie kościół pw. M. Kolbego, z połowy XVII w.
- zespół pałacowo-folwarczny
- pałac (w ruinie), z 1620 r., 1754 r., XIX w.
- park, z 1780 r., z drugiej połowy XIX w.
- folwark
- oficyna, z 1780 r., XIX w.
- dom, murowano-szachulcowy, nr 23, z drugiej ćwierci XIX w.
Demografia
[edytuj | edytuj kod]Największą liczbę ludności (569 osób) Dębowy Gaj osiągnął w 1871 r. Pod koniec XX w. wieś liczyła około 200 mieszkańców. Według Narodowego Spisu Powszechnego (III 2011 r.) zamieszkiwało ją 190 osób[2]. Wykres liczby ludności Dębowego Gaju od 1786 r.[8]
Urodzeni w Dębowym Gaju
[edytuj | edytuj kod]- Krzysztof Poniński (1802-1876) - pruski polityk i urzędnik, starosta powiatu lwóweckiego
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 23718
- ↑ a b GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 223 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ a b GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Liber fundationis episcopatus Vratislaviensis. dokumentyslaska.pl. [dostęp 2012-10-24].
- ↑ H. Markgraf, J. W. Schulte, Codex Diplomaticus Silesiae T.14 Liber Fundationis Episcopatus Vratislaviensis, Breslau 1889.
- ↑ a b c d e f g h i j Marek Staffa, Krzysztof Mazurski, Janusz Czerwiński, Grzegorz Pisarski: Słownik geografii turystycznej Sudetów. Wyd. 1. T. 2: Pogórze Izerskie. Cz. 1: A-Ł. Wrocław: I-BiS, 2003, s. 182. ISBN 83-85773-60-6. (pol.).
- ↑ Rejestr zabytków nieruchomych woj. dolnośląskiego. Narodowy Instytut Dziedzictwa. s. 118. [dostęp 2012-09-16]. [zarchiwizowane z tego adresu (2019-03-27)].
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Słownik geografii turystycznej Sudetów. Marek Staffa (redakcja). T. 2: Pogórze Izerskie (A-Ł). Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 2003, ISBN 83-85773-60-6.
| Miasto | |
|---|---|
| Wsie | |
| Integralne części wsi |
