Diwodorofosforan wapnia

Diwodorofosforan wapnia
Nazewnictwo
	Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
konst.	bis(diwodorofosforan) wapnia
addyt.	bis[dihydroksydodioksydofosforan(1−)] wapnia
wodor.	bis(diwodoro[tetraoksydofosforan]) wapnia
	Inne nazwy i oznaczenia
półsyst.	diwodorofosforan wapniaza
Stocka	diwodoroortofosforan(V) wapnia
inne	bis(diwodoroortofosforan(V)) wapnia, fosforan jednowapniowy, pierwszorzędowy fosforan wapnia, E341a
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	CaH4P2O8
Inne wzory	Ca(H; 2PO; 4); 2
Masa molowa	235,05 g/mol
Wygląd	bezbarwny lub biały bezwonny proszek lub kryształy
	Identyfikacja
Numer CAS	7758-23-8; 10031-30-8 (monohydrat)
PubChem	24454
SMILES
	OP(=O)(O)[O-].OP(=O)(O)[O-].[Ca+2]
InChI
	InChI=1S/Ca.2H3O4P/c;21-5(2,3)4/h;2(H3,1,2,3,4)/q+2;;/p-2
	InChIKey
	YYRMJZQKEFZXMX-UHFFFAOYSA-L
Właściwości
	Gęstość
	2,220 g/cm³ (monohydrat); ciało stałe
	Rozpuszczalność w wodzie
	18 g/l (20 °C)
	w innych rozpuszczalnikach
	średnio rozpuszczalny w wodnych roztworach kwasów; rozpuszczalny w rozcieńczonych kwasach mineralnych i kwasie octowym
Temperatura rozkładu	200 °C; 100 °C (dehydratacja monohydratu)
Budowa
Układ krystalograficzny	trójskośny
Niebezpieczeństwa
	Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2012-03-06]
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Na podstawie podanego źródła
Uwaga
Zwroty H	H315, H319, H335
Zwroty P	P261, P305+P351+P338
	Europejskie oznakowanie substancji
	oznakowanie ma znaczenie wyłącznie historyczne
	Na podstawie podanego źródła
	Drażniący; (Xi)
Zwroty R	R36/37/38
Zwroty S	S26
	NFPA 704
Na podstawie; podanego źródła	1 2 0
Temperatura zapłonu	niepalny
Numer RTECS	TB8527000
Dawka śmiertelna	LD50 3986 mg/kg (doustnie, szczur)
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)

Diwodorofosforan wapnia, E341a, Ca(H
2PO
4)
2 – nieorganiczny związek chemiczny z grupy fosforanów, wodorosól wapniowa kwasu fosforowego. Umiarkowanie rozpuszczalny w wodzie. Bardzo łatwo tworzy monohydrat. Zanieczyszczony diwodorofosforan wapnia jest higroskopijny ze względu na śladową ilość kwasu fosforowego i innych substancji^[1].

Stosowany głównie w nawozach, ale także w proszkach do pieczenia, jako suplement diety i źródło wapnia w żywności, oraz jako bufor i stabilizator tworzyw sztucznych^[1].

Otrzymywanie[edytuj | edytuj kod]

Na potrzeby produkcji nawozów, diwodorofosforan wapnia otrzymuje się poprzez roztwarzanie sproszkowanych skał fosforanowych (głównie fosforytów) w kwasie siarkowym lub fosforowym, a następnie odparowywanie roztworu^[1]^[4]. Otrzymywany w ten sposób diwodorofosforan wapnia jest bardzo zanieczyszczony – przykładowo jego zawartość przy użyciu kwasu siarkowego wynosi około 30%^[4].

Laboratoryjnie można go także otrzymać w reakcji węglanu wapnia z kwasem fosforowym^[1]^[4]:

CaCO
3 + 2H
3PO
4 → Ca(H
2PO
4)
2 + CO
2 + H
2O

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

superfosfat

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h PradyotP. Patnaik PradyotP., Handbook of Inorganic Chemicals, London: McGraw-Hill, 2003, s. 173–174, ISBN 0-07-049439-8 (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Calcium dihydrogenphoshate, [w:] GESTIS-Stoffdatenbank, Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung, ZVG: 4840 [dostęp 2010-10-09] (niem. • ang.).
↑ ^a ^b David R.D.R. Lide David R.D.R. (red.), CRC Handbook of Chemistry and Physics, wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, ISBN 978-1-4200-9084-0 (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Merck Index. An Encyclopedia of Chemicals, Drugs, and Biologicals, wyd. 13, Whitehouse Station: Merck & Company, 2001, ISBN 0-911910-13-1, OCLC 224225657 (ang.).
↑ ^a ^b Diwodorofosforan wapnia (nr 21053) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2012-03-06]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
↑ Calcium bis(dihydrogen phosphate), [w:] ChemIDplus, United States National Library of Medicine [dostęp 2010-10-09] (ang.).
↑ Diwodorofosforan wapnia (nr 21053) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2012-03-06]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)

[Patnaik-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g ^h PradyotP. Patnaik PradyotP., Handbook of Inorganic Chemicals, London: McGraw-Hill, 2003, s. 173–174, ISBN 0-07-049439-8 (ang.).

[GESTIS-2] Calcium dihydrogenphoshate, [w:] GESTIS-Stoffdatenbank, Institut für Arbeitsschutz der Deutschen Gesetzlichen Unfallversicherung, ZVG: 4840 [dostęp 2010-10-09] (niem. • ang.).

[Lide-3] David R.D.R. Lide David R.D.R. (red.), CRC Handbook of Chemistry and Physics, wyd. 90, Boca Raton: CRC Press, 2009, ISBN 978-1-4200-9084-0 (ang.).

[Merck-4] Merck Index. An Encyclopedia of Chemicals, Drugs, and Biologicals, wyd. 13, Whitehouse Station: Merck & Company, 2001, ISBN 0-911910-13-1, OCLC 224225657 (ang.).

[Aldrich-5] Diwodorofosforan wapnia (nr 21053) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski. [dostęp 2012-03-06]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)

[ChemIDplus-6] Calcium bis(dihydrogen phosphate), [w:] ChemIDplus, United States National Library of Medicine [dostęp 2010-10-09] (ang.).

[Aldrich-US-7] Diwodorofosforan wapnia (nr 21053) (ang.) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Stanów Zjednoczonych. [dostęp 2012-03-06]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[7]

[6]