En Charod Me’uchad
32°33′29″N 35°23′31″E/32,558056 35,391944 Jadalnia w kibucu En Charod Me'uchad | |
| Państwo | |
|---|---|
| Dystrykt | |
| Poddystrykt | |
| Samorząd Regionu | |
| Wysokość |
-7 m n.p.m. |
| Populacja (2013) • liczba ludności |
|
Położenie na mapie Izraela  | |
Położenie na mapie Dystryktu Północnego  | |
| 32°33′29″N 35°23′31″E/32,558056 35,391944
| |
En Charod Me’uchad (hebr. עין חרוד מאוחד; ang. En Harod Me'uhad) – kibuc położony w Samorządzie Regionu Ha-Gilboa, w Dystrykcie Północnym, w Izraelu. Członek Ruchu Kibuców (Ha-Tenu’a ha-Kibbucit).
Położenie
[edytuj | edytuj kod]Kibuc En Charod Me’uchad jest położony na wysokości od 50 metrów p.p.m. do 20 metrów n.p.m. na północnej krawędzi Doliny Charod, na północy Izraela. Dolina Charod jest położona między Doliną Jezreel a Doliną Bet Sze’an w Dolnej Galilei. Kibuc En Charod Me’uchad leży na południowych zboczach wzgórza Giwat Kumi (90 metrów n.p.m.), u podnóża płaskowyżu Ramot Jissachar. Z wyżyny spływają strumienie: na zachód od kibucu strumień Gewa, a na wschodzie Nachal Josef. Zasilają one przepływającą na południe od kibucu rzekę Charod, której wody są wykorzystywane do zasilania licznych stawów hodowlanych. Teren położony na południe od kibucu jest płaski, i lekko opada w kierunku wschodnim do depresji Doliny Jordanu. W odległości 2,5 km na południe od kibucu wznoszą się strome zbocza Wzgórz Gilboa (w tym rejonie wznoszą się na wysokość 302 metrów n.p.m.). W otoczeniu kibucu En Charod Me’uchad znajdują się kibuce En Charod Ichud, Tel Josef, Chefci-Bah i Gewa, oraz wieś komunalna Gidona. We Wzgórzach Gilboa przebiega mur bezpieczeństwa oddzielający terytorium Izraela od Autonomii Palestyńskiej[1]. Po stronie palestyńskiej są wioski Arabbuna i Faku’a.
En Charod Me’uchad jest położony w Samorządzie Regionu Ha-Gilboa, w Poddystrykcie Jezreel, w Dystrykcie Północnym Izraela.
Historia
[edytuj | edytuj kod]
_-_YOUNGSTERS_FROM_GERMANY.jpg)
_-_Kibbutz_Ein_Harod_Dining_Hall.jpg)
_-_Ein-Harod_Kibbutz_Members.jpg)
_-_HAGANA_WIRELESS_OPERATORS.jpg)
.JPG)
.JPG)
Pierwotnie w okolicy tej istniała arabska wieś Kumja[2]. Po I wojnie światowej w 1918 roku cała Palestyna przeszła pod panowanie Brytyjczyków, który w 1921 roku utworzyli Brytyjski Mandat Palestyny. Umożliwiło to rozwój osadnictwa żydowskiego w Palestynie. W latach 20. XX wieku żydowskie organizacje syjonistyczne zaczęły wykupywać grunty w Dolinie Charod. W takich okolicznościach w dniu 22 września 1921 roku powstał kibuc En Charod.
Grupa założycielska składała się z 75 żydowskich imigrantów z Europy Wschodniej. Założyli oni syjonistyczną brygadę robotniczą imienia Josefa Trumpeldora i jesienią 1921 roku przyjechali do Doliny Charod by założyć pierwszą żydowską osadę rolniczą w tej okolicy. Kibuc En Charod został początkowo założony pośrodku doliny, przy samej rzece Charod (w pobliżu miejsca Majan Charod). Był to pierwszy tak duży kibuc założony w Ziemi Izraela, od początku zatwierdzony i finansowany przez Światową Organizację Syjonistyczną. Pomimo to, warunki życia pierwszych pionierów były niezwykle trudne. Mieszkali oni w namiotach i ciężko pracowali przy osuszaniu okolicznych bagien, na których w owym czasie powszechnie żyły bawoły wodne. Pionierzy cierpieli od niedostatku i chorób, zwłaszcza od malarii roznoszonej przez komary. Pomimo to, dla organizacji syjonistycznej skolonizowanie Doliny Charod było niezwykle ważne. Dlatego już po dwóch miesiącach dołączyła do nich dodatkowa grupa pionierów, którzy w grudniu 1921 roku założyli sąsiedni kibuc Tel Josef (przez pierwsze lata istnienia wieś była całkowicie związana z macierzystym kibucem En Charod i nie była samodzielną osadą). Kilka dni później założono na zachodniej krawędzi doliny kolejne kibuce Kefar Jechezkel i Gewa. W ten sposób stworzono blok żydowskich osiedli, które były połączone z położoną na zachodzie Doliną Jezreel. Tworzyły one razem wysuniętą placówkę do dalszej kolonizacji Doliny Charod. W 1922 roku założono w południowej części doliny kibuce Bet Alfa i Chefci-Bah. Tak duża rotacja grup osadniczych nie mogła pozostać bez wpływu na mieszkańców En Charod. Mieszały się tutaj poglądy i idee na dalszy rozwój ruchu syjonistycznego. Z tego powodu w lipcu 1923 roku w kibucu doszło do wewnętrznego rozłamu ideologicznego - zwolennicy lewicowej syjonistycznej partii politycznej Achdut ha-Awoda wyprowadzili się do pobliskiego kibucu Tel Josef, a pozostali mieszkańcy ściśle związali się z żydowską centralą związków robotniczych Histadrut (w 1927 najbardziej lewicowi mieszkańcy wyjechali do ZSRR). Rozwojowi gospodarczemu sprzyjał dostęp do linii kolejowej Doliny – od 1925 roku przy kibucu znajdowała się stacja kolejowa. W kwietniu 1927 roku kibuc En Charod odwiedził czechosłowacki prezydent Tomáš Masaryk. Była to pierwsza wizyta głowy państwa w Brytyjskim Mandacie Palestyny. W 1930 roku mieszkańcy kibucu En Charod podjęli decyzję o zmianie lokalizacji - został on przeniesiony około 3 km na północny wschód w obecne miejsce[3]. Korzystano wówczas ze stacji kolejowej położonej przy kibucu Tel Josef. W okresie międzywojennym kibuc był wielokrotnie odwiedzany przez polskich reporterów, a także przez Stefanię Wilczyńską, współpracowniczkę Janusza Korczaka (w latach: 1931, 1934, 1935/1936, 1938/1939) oraz samego wychowawcę (w 1933 i 1936 r.). Podczas arabskiego powstania w Palestynie (1936–1939) Brytyjczycy wybudowali na ruinach sąsiedniej arabskiej wioski Szatta fort policji Fort Tegart Shata (obecnie więzienie Szitta). Zapewniło to ochronę sąsiednich osad żydowskich. Dodatkowo, od 1938 roku kibuc był jedną z głównych baz Specjalnych Jednostek Nocnych tworzonych i szkolonych przez brytyjskiego kapitana Orde Wingate’a. Ich celem było prowadzenie regularnej walki z arabskimi gangami napadającymi na żydowskie osady. Jednostki te przeprowadzały nocne operacje na terytorium całej Palestyny, organizując zasadzki i atakując arabskie milicje[4]. Podczas II wojny światowej kibuc był bazą kompanii szturmowych Palmach.
W poszukiwaniu skutecznego rozwiązania narastającego konfliktu izraelsko-arabskiego w dniu 29 listopada 1947 roku została przyjęta Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 181. Zakładała ona między innymi, że kibuc En Charod miał znaleźć się w granicach nowo utworzonego państwa żydowskiego[5]. Arabowie odrzucili tę rezolucję i dzień później doprowadzili do wybuchu wojny domowej w Mandacie Palestyny. Od samego początku wojny okoliczne wioski były wykorzystywane przez arabskie milicje, które sparaliżowały żydowską komunikację w całym regionie. Z tego powodu siły żydowskiej Hagany przeprowadziły szereg operacji i w dniu 26 marca 1948 roku zajęły oraz wysiedliły pobliską arabską wieś Kumja[2]. W wyniku I wojny izraelsko-arabskiej (1948–1949) cała okolica znalazła się w państwie Izrael, co umożliwiło dalszy stabilny rozwój kibucu En Charod. W 1951 roku doszło do drugiego rozłamu ideowego wśród mieszkańców En Charod. Spór dotyczył organizacji kibucu i doprowadził do rozłamu. Grupa będąca zwolennikami centrolewicowej partii Mapai wyprowadziła się i założyła położony na północy kibuc En Charod Ichud, natomiast zwolennicy bardziej lewicowej partii Mapam pozostali w starym kibucu, który zmienił swoją nazwę na En Charod Me’uchad. Pomimo podziału, obie wioski nadal utrzymywały wspólne instytucje edukacyjne i kilka usług publicznych. Pod względem administracyjnym rozłam kibucu został formalnie zaakceptowany w 1955 roku[6][7]. W latach 90. XX wieku kibuc znalazł się w trudnościach finansowych, które wymusiły przeprowadzenie w 2009 roku procesu prywatyzacji. Zachowano kolektywną organizację instytucji kultury, edukacji i ochrony zdrowia[8].
Demografia
[edytuj | edytuj kod]Większość mieszkańców kibucu jest Żydami, jednak nie wszyscy identyfikują się z judaizmem. Tutejsza populacja jest świecka[9][10]:
Gospodarka i infrastruktura
[edytuj | edytuj kod]Gospodarka kibucu opiera się na intensywnym rolnictwie, sadownictwie, hodowli drobiu, bydła mlecznego i stawach hodowlanych ryb. Jest tutaj znana w całym kraju pasieka En Charod Apiary[11]. Z przemysłu w kibucu znajduje się niewielki zakład metalurgiczny, fabryka papieru i stolarnia produkująca meble. W kibucu jest przychodnia zdrowia, sklep wielobranżowy i warsztat mechaniczny.
Transport
[edytuj | edytuj kod]Przez kibuc przechodzi droga nr 7107, którą wyjeżdża się na południe na drogę nr 71, lub jadąc na północ wjeżdża się do sąsiedniego kibucu En Charod Ihud i dalej na drogę nr 716. Drogą nr 71 jadąc na zachód dojeżdża się do skrzyżowania z drogą nr 716 (dojazd na północny wschód do moszawu Ramat Cewi i wioski Moledet) i dalej do kibucu Gewa, lub jadąc na wschód dojeżdża się do więzienia Szitta i dalej do kibucu Bet ha-Szitta.
Edukacja i kultura
[edytuj | edytuj kod]Kibuc utrzymuje przedszkole, szkołę podstawową i szkołę średnią. W kibucu znajduje się ośrodek kultury z biblioteką, basen kąpielowy, sala sportowa z siłownią, boisko do piłki nożnej i korty tenisowe[12]. Od 1937 roku w kibucu istnieje Muzeum Sztuki En Charod, w którym prezentowane są dzieła izraelskiej sztuki[13]. Jest tu także historyczne Muzeum Bet Szturman[14].
Turystyka
[edytuj | edytuj kod]W kibucu istnieje możliwość wynajęcia pokoi noclegowych. Dużą popularnością cieszy się tutejsze wzgórze Giwat Kumi (90 metrów n.p.m.). Na szczycie wystawiono platformę widokową, z której można oglądać panoramę całej okolicy. Kibuc jest dogodnym punktem wyjściowym do zwiedzania płaskowyżu Wyżyny Issachar[15].
Osoby związane z kibucem
[edytuj | edytuj kod]- Rafi Etan – szpieg i polityk, wychowany w tutejszym kibucu.
- Josef Tabenkin – dowódca wojskowy wychowany w kibucu.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ The Separation Barrier Map. [w:] B´Tselem [on-line]. 2008. [dostęp 2012-05-23]. (ang.).
- ↑ a b Welcome To Qumya. [w:] Palestine Remembered [on-line]. [dostęp 2012-05-22]. (ang.).
- ↑ En Charod. [w:] Galil Net [on-line]. [dostęp 2012-05-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-09-24)]. (hebr.).
- ↑ The Haganah. Jewish Virtual Library. [dostęp 2015-04-28]. (ang.).
- ↑ Oficjalna mapa podziału Palestyny opracowana przez UNSCOP. [w:] United Nations [on-line]. 1948. [dostęp 2015-04-26]. (ang.).
- ↑ Naor 1998 ↓, s. 114-182.
- ↑ Ein Harod Meuhad. [w:] Rom Galil [on-line]. [dostęp 2012-05-23]. (hebr.).
- ↑ Ein Harod Meuhad. [w:] Galil Net [on-line]. [dostęp 2012-05-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-12-03)]. (hebr.).
- ↑ Dane statystyczne z lat 1948-1995. [w:] Israel Central Bureau of Statistics [on-line]. [dostęp 2012-05-22]. (hebr.).
- ↑ Dane statystyczne z lat 2001-2009. [w:] Israel Central Bureau of Statistics [on-line]. [dostęp 2012-05-22]. (hebr.).
- ↑ Ein Harod Apiary. [w:] Ein Harod Apiary [on-line]. [dostęp 2012-05-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-01-13)]. (ang.).
- ↑ Ein Harod Meuhad. [w:] Rom Galil [on-line]. [dostęp 2012-05-23]. (hebr.).
- ↑ Museum of Art Ein Harod. [w:] Museum of Art Ein Harod [on-line]. [dostęp 2012-05-23]. (ang.).
- ↑ Beit Shturman Museum. [w:] Israel Museums Guide [on-line]. [dostęp 2012-05-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-04-28)]. (ang.).
- ↑ Opisy z mapy Amudanan
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Mordechai Naor: The 20th Century in Eretz Israel. Keln: Könemann, 1998. ISBN 3-89508-595-2.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Zdjęcie satelitarne En Charod Me’uchad. [w:] Google Maps [on-line]. [dostęp 2012-12-11]. (ang.).
- Mapa En Charod Me’uchad. [w:] Amudanan [on-line]. [dostęp 2012-12-11]. (hebr.).
