Franciszek Górski (botanik)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Franciszek Górski
Data i miejsce urodzenia

6 sierpnia 1897
Wola Pękoszewska

Data i miejsce śmierci

7 stycznia 1989
Kraków

Miejsce spoczynku

Cmentarz Salwatorski w Krakowie

Zawód, zajęcie

Wykładowca Akademicki

Narodowość

Polska

Tytuł naukowy

Profesor zwyczajny od 1956

Edukacja

gimnazjum im. Sobieskiego w Krakowie, gimnazjum klasyczne w Lozannie, ekonomika na uniwersytecie w Genewie, prawo na Uniwersytecie Poznańskim oraz botanika na Uniwersytecie Jagiellońskim

Pracodawca

Uniwersytet Jagielloński

Małżeństwo

Maria Morstin-Górska

Dzieci

Ludwik Górski, Anna Górska

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Medal 10-lecia Polski Ludowej
Franciszek Górski
Herb
Bożawola
Rodzina

Górscy

Ojciec

Konstanty Górski

Matka

Antonina Chłapowska

Żona

Maria Morstin-Górska

Dzieci

Ludwik Górski, Anna Górska

Franciszek Górski (ur. 6 sierpnia 1897 w Woli Pękoszewskiej, zm. 7 stycznia 1989 w Krakowie) – botanik polski, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek Polskiej Akademii Nauk.

Życiorys[edytuj | edytuj kod]

Był synem Konstantego Mariana (krytyka i historyka sztuki) i Antoniny z Chłapowskich, prawnukiem generała Franciszka Górskiego. Uczęszczał do Gimnazjum im. Sobieskiego w Krakowie (do 1914), następnie do gimnazjum klasycznego w Lozannie (1914–1916). Studiował ekonomię na uniwersytecie w Genewie (1916–1920, nie ukończył), prawo na Uniwersytecie Poznańskim (1920–1923) oraz botanikę na Uniwersytecie Jagiellońskim (1924–1929). Wśród jego wykładowców na UJ byli Kazimierz Rouppert i Władysław Szafer. Służył ochotniczo w Wojsku Polskim w czasie wojny polsko-radzieckiej. W 1930 obronił na UJ doktorat (na podstawie pracy Sur la precision de la methode de la numeration des bulles dans les recherches de photosynthese) i został starszym asystentem w Katedrze Botaniki Ogólnej. Habilitował się z dniem 12 lipca 1938[1] (praca Badania nad pobieraniem izomerów optycznych kwasu winowego przez kropidlaka Aspergillus fumigatus), był tam docentem.

Po wybuchu II wojny światowej brał udział w działaniach wojennych w ramach kampanii wrześniowej. W listopadzie 1939 znalazł się w gronie aresztowanych pracowników nauki Uniwersytetu Jagiellońskiego (Sonderaktion Krakau) i do lutego 1940 był więziony, m.in. w obozie koncentracyjnym Sachsenhausen. Po uwolnieniu pracował jako inspektor w dziale łąk i pastwisk w Krakowskiej Izbie Rolniczej oraz uczestniczył w konspiracyjnym nauczaniu w ramach tajnego Uniwersytetu Jagiellońskiego. Kontynuował pracę na stanowisku docenta w Katedrze Botaniki Ogólnej po wojnie, w 1947 został mianowany profesorem nadzwyczajnym i kierownikiem Katedry Fizjologii Roślin. Profesorem zwyczajnym był od 1956; w latach 1956–1959 pełnił funkcję dziekana Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi. Przeszedł na emeryturę w 1967.

Współpracował również z innymi jednostkami naukowymi. W latach 1956–1968 kierował Zakładem Fizjologii Roślin PAN (oraz Pracownią Fotofizjologii tego zakładu), a następnie (1968–1981) przewodniczył jego Radzie Naukowej. Był również profesorem w Zakładzie Flory Polskiej (1962–1963) i przewodniczącym Rady Naukowej (1971–1982) Instytutu Botaniki PAN. Wykładał fizjologię roślin w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Katowicach (1946–1947).

W 1962 został powołany na członka korespondenta PAN, w 1969 na członka rzeczywistego PAN[2]. Był wiceprezesem Polskiego Towarzystwa Botanicznego (1967–1973, 1973 członek honorowy). W 1988 członkostwo honorowe nadało mu Polskie Towarzystwo Przyrodników im. Kopernika, otrzymał również doktorat honoris causa Akademii Rolniczej w Krakowie (1981).

Grób Marii Morstin-Górskiej i Franciszka Górskiego na cmentarzu Salwatorskim w Krakowie

W pracy naukowej zajmował się fizjologią roślin, cytologią roślin, metodyką badań biochemicznych, biochemią porównawczą oraz biochemią nukleotydów. Opublikował m.in.:

  • Jak odżywiają się rośliny zielone (1948)
  • Zarys fizjologii roślin (1955–1959, 3 części)
  • Fizjologia roślin (1962)
  • Struktura żywej materii (1963)
  • A Comparison of the Watson-Crick DNA Structural Model with the New „Side by Side” Model (1980)

Od 28 sierpnia 1923 był mężem Marii Morstin-Górskiej, z którą miał syna Ludwika Konstantego i córkę Annę Górską (1926–2014)[3].

Zmarł w Krakowie, pochowany w grobie rodzinnym na cmentarzu Salwatorskim (sektor SC14-1-11)[4][3].

Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Ruch służbowy. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 9, s. 360, 10 września 1938. 
  2. ↑ GÓRSKI, Franciszek [online], Polska Akademia Nauk - Członkowie PAN [dostęp 2023-02-01] (pol.).
  3. ↑ a b Cmentarz parafialny Kraków Salwator - wyszukiwarka osób pochowanych [online], krakowsalwator.artlookgallery.com [dostęp 2024-01-11].
  4. ↑ Jan Wiktor Tkaczyński (red.), Pro Memoria III. Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego spoczywający na cmentarzach Krakowa 1803–2017, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2018, s. 87, ISBN 978-83-233-4527-5.
  5. ↑ M.P. z 1954 r. nr 112, poz. 1588 „w 10 rocznicę Polski Ludowej za zasługi w pracy naukowej i dydaktycznej”.
  6. ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 15 stycznia 1955 r. Nr 0/165 - na wniosek Ministra Szkolnictwa Wyższego.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Franciszek_Górski_(botanik)&oldid=72470775”