Wola Pękoszewska
51°55′15″N 20°25′12″E/51,920833 20,420000| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2011) |
418[2] |
| Strefa numeracyjna |
46 |
| Kod pocztowy |
96-111[3] |
| Tablice rejestracyjne |
ESK |
| SIMC |
0729758 |
Położenie na mapie gminy Kowiesy  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa łódzkiego  | |
Położenie na mapie powiatu skierniewickiego  | |
| 51°55′15″N 20°25′12″E/51,920833 20,420000[1]
| |
Wola Pękoszewska – wieś w Polsce położona w województwie łódzkim, w powiecie skierniewickim, w gminie Kowiesy.
Prywatna wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie mszczonowskim ziemi sochaczewskiej województwa rawskiego[4]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa skierniewickiego.
Zabytki
[edytuj | edytuj kod]Według rejestru zabytków NID[5] na listę zabytków wpisane są obiekty:
- zespół dworski, 1 poł. XIX w., pocz. XX w., nr rej.: 518 z 30.01.1979:
- dwór
- spichlerz
- obora
- parnik
- park, nr rej.: 495 z 16.09.1978
Dwór
[edytuj | edytuj kod]We wsi znajduje się dwór, którego początki datuje się na XVIII wiek, oraz XIX-wieczne czworaki, zabudowania gospodarcze i budynek gorzelni z 1911 r. Dwór, którego pierwotne założenie wzniesione zostało przez Ossolińskich, przeszedł wraz z majątkiem w początku XIX wieku do Krasińskich z Radziejowic następnie kupiony 19 stycznia 1826 r. od Józefa Wawrzyńca hr.Krasińskiego przez generała Franciszka Borgiasza Górskiego. Górscy herbu Bożawola władali następnie tym majątkiem obejmującym również folwarki: Pękoszew, Zawady i Nowiny, przebudowując i rozbudowując dwór i majątek, aż do 17 stycznia 1945 roku, kiedy zostali z niego wyrzuceni i wywłaszczeni na mocy dekretu o reformie rolnej.
Gdy dwór znajdował się we władaniu Jana i Marii z Łubieńskich Górskich, wychowywały się tu ich dzieci, późniejsi politycy Konstanty Górski i Ludwik Górski oraz malarka Pia Maria Górska. W tym czasie częstymi gośćmi we dworze byli m.in. Henryk Sienkiewicz, Józef Chełmoński. Dwór od stycznia 1945 w rękach Skarbu Państwa i gminy Kowiesy służył jako budynek szkoły podstawowej i zbiorczej. W sierpniu 2006 został odkupiony przez córkę ostatniego właściciela i jej męża.
Dwór składa się z trzech części: najstarszej, parterowej – drewnianej oszalowanej, dwupiętrowej murowanej przybudówki-skrzydła z końca XIX w. oraz murowanej piętrowej części frontowej z portykiem wgłębnym, wspartym na 4 jońskich kolumnach, dźwigających neobarokowe zwieńczenie rzeźbiarskie z kartuszami herbowymi, w których niegdyś znajdowały się herby Bożawola i Szembek, skute następnie w czasach powojennych. Pod kartuszami wykuty w piaskowcu napis z wiersza Kochanowskiego Ja Panie niechaj mieszkam w tem gnieździe ojczystem, a Ty mnie zdrowiem obdarz i sumieniem czystem, który w 1923 r. umieścił Antoni Górski wraz z żoną Anną z hr. Szembeków, dziadkowie obecnej właścicielki.
Od 2006 roku dużymi nakładami nowych właścicieli dwór miał być remontowany i powoli powracać do dawnej świetności. Spadkobiercy dworku chcieli po odrestaurowaniu budynku stworzyć tam coś na wzór regionalnej izby tradycji[6]. Niestety obecnie (stan na grudzień 2022) niezabezpieczony przed warunkami atmosferycznymi i osobami postronnymi dwór popada w ruinę, a żadne prace remontowe od lat się w nim nie toczą[7].
W 2008 roku odbył się w dworze zjazd rodzinny Górskich h. Bożawola - potomków generała Franciszka.
Urodzeni w Woli Pękoszewskiej
[edytuj | edytuj kod]- Andrzej Głuszcz – patomorfolog, docent Akademii Medycznej w Łodzi.
- Franciszek Górski – polski botanik, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek Polskiej Akademii Nauk.
- Gabriela Górska – polska pisarka, publicystka, publikowała w czasopismach „Zwierciadło”, „Głos Wybrzeża”.
- Jan Górski – polski agronom, szlachcic, działacz społeczny.
- Konstanty Górski – polski polityk, publicysta w m.in. w "Wiadomościach Polskich" oraz w "Przeglądzie Poznańskim"[8].
- Konstanty Marian Górski – polski pisarz, krytyk literatury i sztuki, poeta oraz historyk, badacz literatury XVII I XVIII wieku[9].
- Ludwik Górski – polski ziemianin, polityk konserwatywny, członek Tymczasowej Rady Stanu, dyrektor Komisji Wojskowej.
- Pia Górska – polska malarka, poetka, pisarka, działaczka społeczna.
- Feliks Ochimowski – polski prawnik, adwokat, sędzia Sądu Najwyższego, specjalista w zakresie prawa konstytucyjnego i prawa administracyjnego.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 150192.
- ↑ Ludność w miejscowościach statystycznych według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2017-07-15].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1486 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
- ↑ NID: Rejestr zabytków nieruchomych, województwo łódzkie. [dostęp 2008-09-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2021-08-30)].
- ↑ Aneta Grinberg - Dziennik Łódzki, 10-11.12.2006: W poszukiwaniu korzeni. TOWARZYSTWO GENEALOGICZNE CENTRALNEJ POLSKI. [dostęp 2017-07-20].
- ↑ XVIII wieczny Dwór Generała na youtube.com
- ↑ Górski Konstanty, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2025-10-06].
- ↑ Górski Konstanty Marian, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2025-10-06].
| Wsie | |
|---|---|
| Części wsi |
|
| Zniesiona osada |
