Gołotczyzna

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Gołotczyzna
wieś
Ilustracja
Willa „Krzewnia”,
siedziba Muzeum Pozytywizmu
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Powiat

ciechanowski

Gmina

Sońsk

Liczba ludności (2011)

801[2][3]

Strefa numeracyjna

23

Kod pocztowy

06-430[4]

Tablice rejestracyjne

WCI

SIMC

0126161[5]

Położenie na mapie gminy Sońsk
Mapa konturowa gminy Sońsk, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Gołotczyzna”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Gołotczyzna”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Gołotczyzna”
Położenie na mapie powiatu ciechanowskiego
Mapa konturowa powiatu ciechanowskiego, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Gołotczyzna”
Ziemia52°47′20″N 20°41′26″E/52,788889 20,690556[1]
Multimedia w Wikimedia Commons

Gołotczyzna – wieś w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie ciechanowskim, w gminie Sońsk[5][6]. Gołotczyzna leży nad rzeką Soną, ok. 11 km na południowy wschód od Ciechanowa.

Integralne części wsi Gołotczyzna[5][6]
SIMC Nazwa Rodzaj
0126178 Bratne część wsi

Wieś sąsiaduje z: Sońskiem, Marusami, Strusinem, Damiętami.

Historia[edytuj | edytuj kod]

W okresie I Rzeczypospolitej Gołotczyzna stanowiła klucz kilku majątków, w skład którego wchodziły, oprócz Gołotczyzny, m.in. wsie Strusin, Strusinek, Pogąsty i inne. Od drugiej połowy XVIII w. przez następne 100 lat klucz ten należał do szlacheckiego rodu Ostaszewskich herbu Ostoja: w 1757 r. zakupił Gołotczyznę od Wawrzyńca Celińskiego, skarbnika czernichowskiego, Florian Antoni Ostaszewski (zm. 1770), skarbnik bracławski, a następnie wojski ciechanowski[7]. Jego synami byli m.in. Nereusz Ostaszewski, poseł na Sejm Czteroletni, Tomasz Ostaszewski, biskup płocki i Jan Ostaszewski, chorąży przasnyski, ten ostatni właściciel Gołotczyzny. Po Janie, ożenionym z Józefą Okęcką, majątek otrzymał ich syn Józef Ostaszewski (1796–1852), ożeniony z Joanną Ostaszewską (1807–1849). Po Józefie i Joannie Ostaszewskich dobra w Gołotczyźnie odziedziczyła ich jedyna córka, Waleria (1827–1854), zamężna od 1846 roku z Sewerynem Ciemniewskim, który po śmierci żony został jedynym właścicielem tego majątku.

W 1880 majątek ziemski w Gołotczyźnie zakupiła Aleksandra z Sędzimirów Bąkowska (1851–1926). W 1909 r. założyła szkołę gospodarstwa domowego dla dziewcząt wiejskich, a 3 lata później, wspólnie ze Świętochowskim, szkołę rolniczą dla chłopców. Nazwa tej szkoły Bratne ma związek z ideą, która legła u jej podstaw: każdy z jej uczniów miał po jej ukończeniu wychodzić w kraj jako „dla ziemi syn, dla ludu brat”. We wsi 27 lat życia spędził Aleksander Świętochowski – pisarz, publicysta, jeden z głównych przedstawicieli polskiego pozytywizmu.

W okresie II Rzeczypospolitej istniało Państwowe Liceum Gospodarstwa Wiejskiego w Gołotczyźnie, od 7 lutego 1939 „im. Marszałka Józefa Piłsudskiego”[8].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa ciechanowskiego.

Współczesność[edytuj | edytuj kod]

Gołotczyzna stanowi lokalny ośrodek kulturalno-oświatowy.

We wsi działa Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego im. A. Świętochowskiego kształcący młodzież ponadgimnazjalną. Szkoła ta jest jedyną szkołą rolniczą w powiecie ciechanowskim. Szkoła dysponuje kortem do tenisa ziemnego, stadionem sportowym i strzelnicą. Przy szkole funkcjonuje internat. Przed internatem znajduje się arboretum, o które dba młodzież i nauczyciele szkoły, obok arboretum jest park oraz szklarnie w których uczniowie mają praktyki.

W centrum wsi znajduje się duży park, w którym mieści się „Krzewnia” – dom, w którym żył i tworzył A. Świętochowski. Ma tam swoją siedzibę Muzeum Pozytywizmu. Obok muzeum stoi dworek, w którym odbywają się imprezy kulturalne. Mają tu miejsce spotkania z poetami, pisarzami, malarzami, m.in. w ramach Ciechanowskich Spotkań Muzealnych. Przy ulicy Ciechanowskiej stoi dom, w którym ostatnie lata życia spędził A. Świętochowski, dom ten nosi nazwę Alma.

W Gołotczyźnie znajdują się również:

W 2023 r. minister Maciej Wąsik przeniósł do Gołotczyzny posterunek policji z Sońska, gdzie 3 lata funkcjonował w części budynku Ochotniczej Straży Pożarnej. Postawienie nowej placówki składającej się z gotowych modułów umożliwiło szybką relokację.[9]

Zobacz też[edytuj | edytuj kod]

Galeria[edytuj | edytuj kod]

  • Pomnik Aleksandra Świętochowskiego
    Pomnik Aleksandra Świętochowskiego
  • Dworek Aleksandry Bąkowskiej
    Dworek Aleksandry Bąkowskiej
  • Park
    Park

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 34804
  2. ↑ Wieś Gołotczyzna w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2017-10-16], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
  3. ↑ GUS: Ludność – struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.. [dostęp 2019-01-15].
  4. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 320 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  5. ↑ a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
  6. ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  7. ↑ Archiwum Główne Akt Dawnych, Księga ciechanowska grodzka wieczysta 129, k. 273: Intromissio Floriano Antonio Ostaszewski in villas Strusin, Strusinek, Gołotczyzna, Pogąsty etc (1757 r.).
  8. ↑ 9. Zarządzenie. „Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego Rzeczypospolitej Polskiej”. Nr 1, s. 12, 7 lutego 1939. 
  9. ↑ Gmina Sońsk. Wiceminister Maciej Wąsiki dwa posterunki w jego okręgu wyborczym - TVN24. TVN24. [dostęp 2023-09-04].
  10. ↑ Monika Tarka-Kilen, W wieku 100 lat zmarła zasłużona dla Gołotczyzny i Polski Lucyna Janikowa - żołnierz NZS i AK [online], Scena Kultury, 2 stycznia 2022 [dostęp 2023-09-19] (pol.).

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Gmina Sońsk
Wsie
Integralne
części wsi
Była osada

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Gołotczyzna&oldid=72538608”