Heinrich Cornelius Agrippa
Henryk Korneliusz Agrippa,łac. Henricus Cornelius Agrippa ab Netteshym, niem. Heinrich Cornelius Agrippa von Nettesheim (ur. 14 września 1486 w Kolonii, zm. 18 lutego 1535 w Grenoble) – mag, okultysta, astrolog, alchemik i filozof.
Agrippa jest legendarnym pierwowzorem postaci Fausta w dramacie Johanna Wolfganga Goethego. Wedle legend sprzedał duszę diabłu i był wampirem. Opowieści związane z Agrippą są przerysowanym obrazem człowieka renesansu trudniącego się tylko zdobywaniem wiedzy. Wedle nich potrafił przenikać przez kraty więzienne, zamieniał złote monety w ślimaki i podróżował z czarnym psem. Faktem jest, że sprzeciwił się spaleniu czarownicy, za co był sądzony. Wedle legend uciekł z więzienia.
Agrippa studiował medycynę, filozofię i prawo. Trudnił się jednak filozofią, w której jako pierwszy odrzuca scholastycyzm. Wedle Agrippy nie istnieją żadne sposoby osiągnięcia prawdy absolutnej na Ziemi. Uważał on, że Bóg może zesłać oświecenie na każdego w każdym momencie, dlatego przesądy nie gwarantują szczęścia, ani nie są prawdami. Agrippa uważał, że tylko zagłębianie się w mistykę i Wielką Sztukę, zwaną Sztuką Królewską (od króla Salomona) i magią może przynieść efekty udanego życia. W księgach opisuje sposoby czarowania wedle magii naturalnej i ceremonialnej. Tworzy także amulety, które mogą między innymi ożywić człowieka pośmiertnie po pewnym czasie.
Znany ze swoich dzieł:
- De occulta philosophia libri tres (O filozofii tajemnej trzy księgi) krążyła początkowo tylko w drugim obiegu. Publikację tekstu odradzał Agrippie Trithemius (m.in. opat klasztoru w Würzburgu oraz badacz alchemii, hermetyzmu, kabały, prekursor kryptografii); choć ostatecznie dzieło przejrzał i wskazał Agrippie konieczne poprawki.W roku 1531 skierował do druku pierwszy tom, w 1532 pojawił się tom drugi, a po roku pełne trzytomowe wydanie. To monumentalne dzieło było podsumowaniem badań Agrippy nad magią i hermetyzmem, ze względu na inkwizycję tekst musiał zostać zawężony do bezpiecznych dla autora granic. Był zdania, że istnieje również tajemna interpretacja mogąca być przekazywaną przez mistrza tylko ustnie i bezpośrednio uczniowi.
- De vanitate et incertitudine scientiarum et atrium atque excellentia verbi Dei declamatio (O próżności i marności nauk...) powstało w 1526, zostało wydane w 1530. Za inspirację do dzieła Agrippie posłużyło O pochwale głupoty Erazama z Rotterdamu. Von Nettesheim w O marności i próżności nauk wyszydzał wszelkie znane mu rodzaje ludzkiej wiedzy: hermetyzm, astrologię, alchemię, kabałę, teologię, fizykę, nekromancję, matematykę itd. Po dziś dzień toczą się spory wśród historyków idei nt. stosunku Agrippy do nauk tajemnych, który rożni się w zależności od dzieła: w De vanitate et incertitudine scientiarum von Nettesheim je potępia zaś w De occulta philosophia próbuje oczyścić z zabobonu i przywrócić im świętość.
- Declamatio de nobilitate et praecellentia foeminei sexus eiusdemque supra virilem eminentia libellus, Antwerpia 1529(O ślachetności a zacności płci niewieściej, wyd. pol. 1575).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Eliksir i kamień; Michael Beigent, Richard Leigh.
- O filozofii tajemnej trzy księgi (fragmenty); H. C. Agrippa von Nettesheim, ed. i t.um. Tomasz S. Cieślik, w: Hybris 8 (2009).
- Renesansowa koncepcja duszy w ujęciu H. C. Agrippy von Nettesheim na podstawie De occulta philosophia; Tomasz Sebastian Cieślik w Acta Universitas Lodzensis, Folia Philosophica 23.
