Herb Rzeczypospolitej Obojga Narodów

Herb Rzeczypospolitej Obojga Narodów – symbol państwa powstałego po unii lubelskiej w 1569, łączącej Koronę Królestwa Polskiego z Wielkim Księstwem Litewskim. Czterodzielny herb zawierał symbol Korony – dwa pola przedstawiające białego Orła na czerwonym tle w koronie oraz dwa pola z wizerunkiem Pogoni – herbu Wielkiego Księstwa Litewskiego – w kolorze białym na czerwonym lub niebieskim polu. Na tarczy sercowej zwykle znajdował się herb rodowy aktualnie panującego monarchy. Całość była zwieńczona zamkniętą koroną.

Wzór ogólny herbu[edytuj | edytuj kod]

Herb Polski, Biały Orzeł (Marcin Bielski, Kronika Polska, 1597 r.)
Pogoń, herb Wielkiego Księstwa Litewskiego (Marcin Bielski, Kronika Polska, 1597 r.)

Herb Rzeczypospolitej Obojga Narodów za panowania Stefana Batorego (1575-1586)
Herb Rzeczypospolitej Obojga Narodów za panowania dynastii Wazów (1587-1668)
Inna wersja herbu Rzeczypospolitej Obojga Narodów za panowania dynastii Wazów (1587-1668)
Herb Rzeczypospolitej Obojga Narodów za panowania Michała Korybuta Wiśniowieckiego (1669-1673)
Herb Rzeczypospolitej Obojga Narodów za panowania Jana III Sobieskiego (1674-1696)
Herb Rzeczypospolitej Obojga Narodów za panowania dynastii Wettynów (1697-1704, 1709-1763)
Herb Rzeczypospolitej Obojga Narodów za panowania Stanisława Leszczyńskiego (1704-1709)
Herb Rzeczypospolitej Obojga Narodów za panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego (1764-1795)

Zmodyfikowana wersja herbu stosowana była podczas powstania listopadowego. W herbie dwudzielnym znalazły się polski Orzeł i litewska Pogoń. Do idei tej powrócono w czasie powstania styczniowego, bezskutecznie próbując wywołać powstanie na ziemiach zabranych, także na ziemiach ruskich. Wyrazem tych dążeń było tzw. odnowienie unii horodelskiej, w czasie manifestacji patriotycznej w 1861 w Horodle, gdzie przybyła szlachta polska, litewska, wołyńska i podolska. Unia miała obejmować trzy narody: Polaków, Litwinów i Rusinów. Odzwierciedleniem tych wydarzeń oraz pewnej ugody politycznej, było przyjęcie przez Rząd Narodowy nowego herbu, który obok godła Polski i Wielkiego Księstwa Litewskiego przedstawiał postać Archanioła Michała, patrona Rusi^[1]^[2].

Zamek Królewski w Malborku, lata 90. XVI w.
Zamek Królewski na Wawelu, Kraków
Zamek Królewski w Warszawie, XVII w.
Kaplica Królewska w Gdańsku, 1681 r.
Zwinger w Dreźnie, Saksonia, XVIII w.
Most na Muldzie w Grimmie, Saksonia XVIII w.
Pocztowy kamień milowy w Pirnie, Saksonia, 1722 r.
Katedra św. Mikołaja we Fryburgu, Szwajcaria, XVIII w.
Pocztowy kamień milowy w Lubaniu, 1725 r.
Pałac Moritzburg, Saksonia, XVIII w.
Klasztor cystersów w Naumburgu, Saksonia, 1711 r.
Zamek Królewski w Warszawie, XVIII w.
Katedra w Dreźnie, XVIII w.
Ratusz w Wilsdruff, Saksonia, XVIII w.
Kościół w Nancy, Lotaryngia, Francja, XVIII w.
Kościół Świętego Ducha w Wilnie, XVIII w.
Albertina w Wiedniu, Austria, XVIII w.
Kościół Teatynów w Monachium, Bawaria, XVIII w.
Pałac Elektorski w Trewirze, XVIII w.
Palazzo Zuccari, Rzym, koniec XVII w.
Kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny w Piasecznie, pow. tczewski
Herb Klemensa Wacława Wettyna w kościele św. Szczepana w Pfaffenhausen, Szwabia, XVIII w.
Odwach w Poznaniu, lata 80. XVIII w.
Kościół Niepokalanego Poczęcia NMP, zespół klasztorny kamedułów na Bielanach, Warszawa, XVIII w.
Zamek Królewski w Warszawie, XVIII w.
Łazienki Królewskie w Warszawie, XVIII w.
Pomnik króla Jana III Sobieskiego w Gdańsku (przeniesiony ze Lwowa), 1898 r.
Kolumna Adama Mickiewicza we Lwowie, 1904
Pomnik Henryka Sienkiewicza w Warszawie, 2000 r.
Zamek Królewski na Wawelu, Kraków

↑ Mikołaj Berg, Zapiski o powstaniu polskiem 1863 i 1864 roku i poprzedzającej powstanie epoce demonstracyi od 1856. tom II, s. 65.
↑ Ks. Henryk Krukowski: Zjazd Horodelski (10 X 1861). [dostęp 2014-12-23].