Horodeccy herbu Kornic
Horodeccy herbu Kornic – ród szlachecki pochodzenia wschodnioeuropejskiego.
Członkowie rodu byli poddanymi I Rzeczypospolitej, Carstwa Moskiewskiego oraz Imperium Rosyjskiego. W swych gałęziach posługiwali się kilkoma herbami w zależności od obszaru, na których tworzyli siedliska rodowe (Dolęga, Hołownia, Lubicz, Kornic, Korczak, Przyjaciel, Sas, Swinicz[1])[2][3]. Horodeccy byli wyznania prawosławnego, greckokatolickiego i rzymskokatolickiego.
Według źródeł opublikowanych w Imperium Rosyjskim w 1890 r. Horodecki z ziemi mińskiej pieczętował się herbem Lubicz[2] już na początku XV wieku. Jeden z pierwszych wzmiankowanych rodów Horodeckich (herbu Lubicz) pochodził od Jakowa Pietkiewicza Horodeckiego zapisanego w roku 1429 do VI części Księgi rodów szlacheckich (w księdze guberni mińskiej). Horodeckich z XVII wieku opisano w guberniach: mińskiej, wileńskiej, kowieńskiej, wołyńskiej i podolskiej (według I części Księgi rodów szlacheckich)[2].
Obok Pietkiewicza odnotowano w latach 1684–1694 Horodeckich jako szlachtę dworską, byli to: Andrzej Jan (Iwanowicz) Horodecki, Andrzej po Nikiticzu Dobrynia Horodecki, Piotr Nicetas (Nikita) Horodecki oraz Romanowicz Horodecki jako członek dworu moskiewskiego. Trzy najstarsze rody Horodeckich opisane w XVII w. zapisane zostały jako rody szlacheckie także w guberniach: riazańskiej, orenburskiej, penzeńskiej, saratowskiej, simbirskiej i smoleńskiej[2][4].
._Fantazja_malarska_Zdzis%C5%82awa_Otella_Horodeckiego.2019.jpg)
Najstarszy z rodów Horodeckich to ród Michała Horodeckiego od Jana, Izajasza, Tymoteusza (Iwana, Issaija, Timofieja), którzy panowali w Niżnym Nowogrodzie[4] jeszcze w roku 1618[2]. Druga część rodu z Wasylem (Bazylim) Matwiejewiczem Horodeckim była zapisana do VI cz. Księgi rodów szlacheckich w guberni smoleńskiej. Inne gałęzie pochodzące od tychże (Michała i Bazylego) rodów zostały zapisane na przełomie XVI i XVII w. Józef Puzyna toczył polemikę z Józefem Wolffem czy Horodeckich należy zaliczyć do Narymuntowiczów czy Rurykowiczów z herbem Pogoń Ruska[5][4]. Źródła rosyjskie opisują rozprzestrzenienie się rodu na obszarach: mińskich, wileńskich, kowieńskich, wołyńskich i podolskich[2].
Horodeccy używali także herbu Kornic (Bies, Kornicz, Kurnicz, Kurnic, Hospody Błogosław)[6][7][8][3], który opisany został już w roku 1420. Od 1680 r. Kornic jest na pieczęciach członków rodu Horodeckich na Podolu. Ponadto o tym samym herbie pisze się w dokumentach legitymacyjnych, herbarzach i komisjach sądowych w pracach potwierdzających szlachectwo i prawo dziedziczenia ziemskiego rodu Horodeckich z Podola[6][7][8]. Pierwsi odnotowani na Podolu to Antoni z synem Stefanem, bratem Mikołajem z synami Janem i Heliaszem.
Stanisław Dziadulewicz w Herbarzu rodzin tatarskich w Polsce wzmiankuje Horodeckich następująco[9]:
HORODECCY. Zapisani do chorągwi baryńskiej, a więc przybysze z Krymu. Ich protoplastą był żyjący koło roku 1500-go tatar mścisławski Magnut, właściciel wsi Horodec w woj. mścisławskim. Widocznie z powodu wypadków wojennych zmuszony on został do przeniesienia się na zachód, gdzie od króla Aleksandra otrzymał w pow. mińskim wieś Sierhiejewszczyznę, której dziedzicami już w roku 1516-ym byli jego synowie Ajdar i Lecko. Ten ostatni, wspomniany jeszcze w popisie z roku 1528-go, zostawił syna Ajdara, którego synowie Araz i Sulejman w roku 1597-ym sprzedali Sierhiejewszczyznę Aleksandrowi Wasilewiczowi. Araz zapewne stał się protoplastą Sierhiejewiczów, syn zaś Sulejmana, Siejć, otrzymawszy w roku 1625-ym po odzyskaniu przez Polskę woj. mścisławskiego prawo dochodzenia wsi Horodec, jako niegdyś własności jego przodka, pisać się zaczął od niej Horodeckim. Niewątpliwie potomkiem jego był Józef Horodecki, w roku 1772-im towarzysz w pułku lekkim dywizji buławy polnej wojsk litewskich i konfederat barski, zapewne jeszcze muzułmanin, którego potomstwo chrześcijańskie kwitnie po dziś dzień na Litwie Kowieńskiej.
Członkami rodu są m.in. architekt Władysław Horodecki[10] oraz artysta malarz Zdzisław Otello Horodecki.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Lista herbów dla Nazwiska: Horodecki. gajl.wielcy.pl. [dostęp 2019-04-26].
- ↑ a b c d e f Witold Władysławowicz Rummel, hasło Городецкие (1 i 2), w: Słownik encyklopedyczny Brockhausa i Efrona, tom IX (1893 rok), s. 302–303.
- ↑ a b Polska Encyklopedia Szlachecka T. 6, Wykazy polskich rodzin szlacheckich. T. 3 w opracowaniu S. J. Starykoń-Kasprzyckiego, Michała Dmowskiego, Wydawnictwo Instytutu Kultury Historycznej, Warszawa 1937, s. 92.
- ↑ a b c Józef ks. Puzyna, Potomstwo Narymunta Gedyminowicza, „Miesięcznik Heraldyczny”, Organ Polskiego Towarzystwa Heraldycznego wydawany przez Oddział Warszawski; nr 9, Warszawa, wrzesień 1931, Rok X, s. 193 i nn.
- ↑ Józef Wolff, Kniaziowie litewsko-ruscy od końca czternastego wieku, s. 24. wyd. Gebethner i Wolff, Warszawa 1895.
- ↑ a b S. Uruski: Rodzina. Herbarz szlachty polskiej, t. VI, Warszawa 1909, s. 191.
- ↑ a b Spisok dworian wniesiennych w dworianskuju rodosławnuju knigu podolskoj gubernii, Kamieniec Podolski 1897, s. 199.
- ↑ a b A. Boniecki: Herbarz polski, t. VII, Warszawa 1904, s. 350.
- ↑ S.Dziadulewicz, Herbarz rodzin tatarskich w Polsce, Wilno 1929, s. 402.
- ↑ Rodowód Władysława Horodeckiego (Słowo Polskie, na podstawie tekstu Dmytra Małakowa, 26.08.15 r.). slowopolskie.org, 2015-08-26. [dostęp 2019-04-18].