Ján Režňák
| 32 zwycięstwa | |
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1940–1951 |
| Siły zbrojne |
|
| Jednostki |
13. Staffel Jagdgeschwader 52 (13/JG 52) |
| Stanowiska |
zastępca dowódcy lotniska Trenčianske Biskupice (1945) |
| Główne wojny i bitwy | |
| Późniejsza praca |
szef pilotażu na lotnisku Považská Bystrica (1948–1951) |
| Odznaczenia | |
      
| |
.svg){kind=small}
Ján Režňák (ur. 14 kwietnia 1919 w Jablonicy, zm. 19 września 2007 w Martinie) – pilot słowacki, as myśliwski z okresu II wojny światowej. Pilot sił powietrznych I Republiki Słowacji z największą liczbą zestrzeleń. Uzyskał 32 potwierdzone zwycięstwa z wszystkich 220, jakie ogółem w czasie II wojny światowej odnieśli piloci słowaccy.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Pochodził z rodziny rzemieślniczej. Był synem stolarza.
Po skończeniu szkoły średniej w Senicy rozpoczął kurs pilota na lotnisku aeroklubowym w Vojnarach. Następnie został przyjęty do Szkoły Pilotażu przy 3. Pułku Lotniczym Czechosłowackiego Lotnictwa Wojskowego w Spiskiej Nowej Wsi. Po utworzeniu Republiki Słowacji jako kadet odbył szkolenie pilota myśliwskiego w Pieszczanach.
W 1940 roku rozpoczął służbę w Słowackich Siłach Powietrznych. W 1941 roku jako pilot 13. Eskadry Myśliwskiej został skierowany na Front Wschodni. Swój chrzest bojowy przeszedł na samolocie Avia B-534 29 lipca 1941 roku, gdy pomyłkowo wdał się w pościg za samolotami węgierskimi Fiat CR 32. Miesiąc później powrócił na Słowację.
Od sierpnia 1941 roku latał na samolotach Messerschmitt Bf 109. W 1942 roku odbył przeszkolenie w jednostkach Luftwaffe. W 1943 roku powrócił do służby na froncie.
17 stycznia 1943 roku dokonał swojego pierwszego zwycięstwa lotniczego. Nad miejscowością Smolenskaja zestrzelił samolot radziecki Polikarpow I-153. Tego samego dnia został też po raz pierwszy trafiony przez przeciwnika. Mimo ciężkiego uszkodzenia samolotu Messerschmitt Bf 109E Režňákowi udało się doprowadzić go na lotnisko i wylądować. 17 lutego 1943 roku podczas lotu samolotem Arado Ar 66 awaryjnie lądował na Morzu Azowskim. Mimo zimy udało mu się przetrwać w lodowatej wodzie i dryfując na krze doczekać przybycia łodzi ratunkowej.
30 czerwca 1943 roku nad wsią Sławjanskaja pilotując Messerchmitta Bf 109G-4 zestrzelił samolot Ławoczkin ŁaGG-3. Było to jego ostatnie potwierdzone zwycięstwo w II wojnie światowej. W lipcu 1943 roku Ján Režňák powrócił na Słowację. W 1944 roku służył w 13. Eskadrze Myśliwskiej na lotnisku Vajnorach, a następnie w Pieszczanach. W tym czasie jego jednostka zajmowała się zwalczaniem bombowców amerykańskich. Po wybuchu powstania słowackiego znalazł się w strefie okupowanej przez wojska niemieckie. Odmówił wstąpienia do Luftwaffe, za co został poddany nadzorowi i pozbawiony prawa opuszczania Pieszczan.
Po zakończeniu II wojny światowej wstąpił do Czechosłowackiego Lotnictwa Wojskowego. Od 1945 roku był instruktorem pilotażu. W 1948 roku z powodu swojej przeszłości, jako jeden z nielicznych byłych pilotów Słowackich Sił Powietrznych, został usunięty z wojska czechosłowackiego i zdegradowany. Rozpoczął pracę w aeroklubie jako instruktor. W ramach represji ze strony władz komunistycznych Czechosłowacji w 1951 roku pozbawiono go licencji pilota. Musiał zmienić pracę. Do emerytury, na którą przeszedł w 1979 roku pracował w biurze projektowym w Pieszczanach.
Po 1989 roku podjął starania o rehabilitację. Do końca życia mieszkał w Pieszczanach.
W czasie II wojny światowej odbył łącznie 193 loty bojowe. Odniósł 32 zwycięstwa zweryfikowane jako pewne i 3 jako prawdopodobne.
Odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
- Order Krzyża Zwycięstwa
- Krzyż Zasługi Wojskowej
- Złoty Medal za Bohaterstwo
- Medal „Za bohaterstwo” kl. II
- Medal „Za bohaterstwo” kl. III
- Odznaka Pilota Wojskowego
- Krzyż Niemiecki w Złocie – III Rzesza
- Krzyż Żelazny I Klasy – III Rzesza
- Krzyż Żelazny II Klasy – III Rzesza
- Złota Odznaka Pilota Frontowego Luftwaffe – III Rzesza
- Order Korony Króla Zwonimira – Chorwacja
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Zbigniew Lalak, Jiří Rajlich, Zachary Stojczew: Sojusznicy Luftwaffe. Część 1. Books International. ISBN 83-906942-0-4.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Miro Barič: Takmer zabudnuté slovenské eso. www.obroda.sk. [dostęp 2009-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (22 lutego 2008)]. (słow.).
- Peter Kacúr: Slovenské eso č. 1: Ján Režňák. www.druhasvetova.sk, 13 lipca 2007. [dostęp 2009-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (24 listopada 2010)]. (słow.).
- Philippe Saintes: Jan Reznak. Les Chevaliers du Ciel. [dostęp 2009-08-02]. [zarchiwizowane z tego adresu (31 grudnia 2008)]. (fr.).
- Ján Režňák. www.topsid.com. [dostęp 2009-08-02]. (słow.).