Julian Godlewski

Julian August Godlewski

Jul

Julian Godlewski (1982)
Data i miejsce urodzenia	17 sierpnia 1903 Lwów
Data i miejsce śmierci	4 lutego 1983 Warszawa
Miejsce spoczynku	Cmentarz Wojskowy na Powązkach
Zawód, zajęcie	prawnik, filantrop, mecenas sztuki
Narodowość	polska
Tytuł naukowy	doktor praw
Alma Mater	Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie
Odznaczenia

Julian August „Jul” Godlewski h. Gozdawa (ur. 17 sierpnia 1903 we Lwowie, zm. 4 lutego 1983 w Warszawie) – polski prawnik, mecenas sztuki polskiej, filantrop, działacz polonijny.

Życiorys

Urodził się w znanej lwowskiej rodzinie Włodzimierza – prezesa Izby Adwokackiej we Lwowie, i Anny Heleny Georginy z Zachariewiczów (1873–1966). Jego dziadek ze strony matki, Julian Zachariewicz, był architektem, profesorem i rektorem Politechniki Lwowskiej.

W 1920 jako niepełnoletni ochotnik wstąpił do 8. Pułku Ułanów Księcia Józefa Poniatowskiego, by wziąć udział w wojnie z bolszewikami. Po zakończeniu działań bojowych został odesłany do szkoły. W 1921 uzyskał świadectwo dojrzałości w lwowskim Wyższym i Realnym Gimnazjum im. Adama Mickiewicza, a następnie, kontynuując rodzinną tradycję, ukończył studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie. Później uzyskał stopień doktora praw. Przed II wojną światową był referendarzem w Ministerstwie Spraw Zagranicznych.

W czasie wojny był podporucznikiem Polskich Sił Zbrojnych, w szeregach 1 Dywizji Pancernej, dowodzonej przez generała Stanisława Maczka. W 1944 został ciężko ranny w bitwie pod Falaise. 1 stycznia 1946 został awansowany na stopień porucznika w korpusie oficerów kawalerii.

Po wojnie pozostał za granicą. Podczas pobytu w Stanach Zjednoczonych był przez krótki okres adiutantem i tłumaczem generała Tadeusza Bora-Komorowskiego. Następnie przebywał w Argentynie, gdzie uzyskał obywatelstwo, a potem wrócił do Europy. Przez długi czas piastował wysokie stanowisko w zarządzie koncernu stalowego Thyssena. Na stałe mieszkał w Lugano w Szwajcarii, wynajmując przez niemal trzydzieści lat apartament w hotelu „Splendide Royal”. Należał do Koła Lwowian w Londynie.

Od 1962 regularnie przyjeżdżał do Polski z corocznymi, kilkutygodniowymi wizytami. Na krótko przed śmiercią powrócił do kraju i zamieszkał w Warszawie. Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie (kwatera B23-9-27).

Julian Godlewski i pianista Witold Małcużyński, Warszawa 1976

Julian Godlewski i prof. Jerzy Szablowski po uroczystości przyznania honorowego doktoratu, UJ 1981

Filantropia

Od lat 50. XX w. niemal do końca życia wspierał Muzeum Polskie w szwajcarskim Rapperswilu, stając się z czasem jego głównym sponsorem. Zbiór obrazów muzeum powstał w znacznym stopniu dzięki podarowanym placówce arcydziełom z jego prywatnej kolekcji.

Był także jednym z największych dobroczyńców Wawelu. W latach 1962–1977 zakupił dla krakowskiego Zamku Królewskiego osiem niezwykle cennych zabytków. Były to m.in. portrety: Władysława Zygmunta Wazy (późniejszego króla Władysława IV), powstały w pracowni P. P. Rubensa w początkach XVII w.; Gian Giacomo Caraglia (nadwornego złotnika króla Zygmunta II Augusta), namalowany przez Parisa Bordone w 1552; oraz Adama Kazanowskirgo (podkomorzego koronnego), wykonany przez Peetera Danckersa de Rij w 1638. Pozostałe dary to m.in. kielich Kazimierza Wielkiego z 1351 i arrasu z herbami Dymitra Chaleckiego (podskarbiego wielkiego litewskiego za panowania Stefana Batorego).

W uznaniu jego zasług dla Wawelu na jednej z zamkowych ścian umieszczono pamiątkową tablicę z jego nazwiskiem. Natomiast Senat Uniwersytetu Jagiellońskiego w maju 1981 nadał mu tytuł doktora honoris causa.

Przez wiele lat subsydiował Zakład dla Niewidomych w Laskach, Wydział Filozoficzny Salezjańskiego Seminarium Duchownego istniejący wówczas w Czerwińsku oraz Polski Związek Alpinizmu (wcześniej: Klub Wysokogórski), przyczyniając się po części do sukcesów kilku słynnych wypraw himalaistycznych z lat 70. i 80., m.in. pierwszego zimowego wejścia na Mount Everest przez ekspedycję kierowaną przez Andrzeja Zawadę na przełomie 1979/1980. Wspierał także finansowo budowę warszawskiego Centrum Zdrowia Dziecka oraz był fundatorem wielu stypendiów dla osób prywatnych.

Dla upamiętnienia matki utworzył literacką Nagrodę im. Anny Godlewskiej, przyznawaną polskim artystom, tworzącym w kraju i na emigracji. Laureatami jej byli m.in. Zofia Bohdanowiczowa, Józef Mackiewicz, Jerzy Giedroyć, Mieczysław Grydzewski, Józef Czapski i Marian Hemar. W 1980 założył fundację swojego imienia, która corocznymi dotacjami wspierała m.in. Szpital Kantonalny (Ospedale Civico) w Lugano i dom dla młodzieży niepełnosprawnej w Sorengo. Po wyczerpaniu kapitału fundacja została rozwiązana w 2004.

Ordery i odznaczenia

• Komandor Orderu Zasługi Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej
• Krzyż Walecznych
• Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami
• Złoty Krzyż Zasługi (31 stycznia 1939)
• Krzyż Wojenny (Francja)

Bibliografia

• Z żałobnej karty. „Biuletyn”. Nr 45, s. 97–98, Czerwiec 1983. Koło Lwowian w Londynie. 
• W roku 2023 przypada 120 rocznica urodzin Juliana Godlewskiego i 40 rocznica jego śmierci, Muzeum Polskie w Rapperwilu

Linki zewnętrzne

• Działalność Juliana Godlewskiego na rzecz polskiej kultury w Szwajcarii, nasza-gazetka.com