KS Pomorzanin Toruń

KS Pomorzanin Toruń
Pełna nazwa	Klub Sportowy Pomorzanin
Barwy
Data założenia	1935
Państwo	Polska
Siedziba	Toruń
Adres	Szosa Chełmińska 75
	Sekcje
	bokserska; hokej na trawie mężczyzn; piłka nożna kobiet; piłka nożna mężczyzn; ciężkiejatletyki (rozwiązana); gimnastyczna (rozwiązana); hokej na lodzie mężczyzn (rozwiązana); jazdy figurowej na lodzie (rozwiązana); kajakowa (rozwiązana); kolarska (rozwiązana); koszykówki mężczyzn (rozwiązana); lekkiejatletyki (rozwiązana); pływacka (rozwiązana); podnoszenia ciężarów (rozwiązana); siatkówka kobiet (rozwiązana); siatkówka mężczyzn (rozwiązana); sportów wodnych (rozwiązana); szachowa (rozwiązana); tenisa stołowego (rozwiązana); turystyczna (rozwiązana); wioślarska (rozwiązana); zespołowych gier sportowych (rozwiązana); żeglarska (rozwiązana);
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Strona internetowa

KS Pomorzanin Toruń – wielosekcyjny klub sportowy z Torunia, założony w 1935 roku.

Historia

W 1927 z inicjatywy ówczesnego ministra komunikacji Alfonsa Kühna Państwowy Urząd Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego powołał kolejową organizację paramilitarną – Kolejowe Przysposobienia Wojskowe. KPW obok swych działań naczelnych uwzględniało w swej działalności aktywność sportową. Wychowaniem fizycznym w KPW kierował referat sportowy przy Zarządzie Głównym. W Toruniu, który wówczas był ważnym węzłem kolejowym, ognisko sportowe KPW założono przy Dworcu Głównym w maju 1930. W październiku 1933 do Torunia przeniesiono z Gdańska Dyrekcję Okręgowej Kolei Państwowej. Zaowocowało to powstaniem w Toruniu drugiego ogniska, które działało przy DOKP i Dworcu Toruń Miasto – KPW II. W początkach 1935 (pierwsza wzmianka o KS Pomorzanin, dokładnie o sekcji gier zespołowych, pochodzą z 9 lutego) doszło do połączenia KPW I z KPW II i utworzenia klubu sportowego KS KPW Pomorzanin. Prezesem nowo powstałego klubu wybrano Jana Brzezińskiego, który funkcję tę sprawował aż do wybuchu wojny. W stosunkowo krótkim czasie stał się Pomorzanin największym i najaktywniej działającym klubem sportowym Torunia i Pomorza.

Do 1939 funkcjonowały następujące sekcje sportowe: lekkoatletyczna, zespołowych gier sportowych, wioślarska, żeglarska, pływacka, kajakowa, kolarska, ciężkoatletyczna, bokserska, hokeja na lodzie, łyżwiarska, piłki nożnej, tenisa stołowego.

Po przerwie spowodowanej wojną lub reaktywowano 15 czerwca 1945 pod nazwą Kolejowy Klub Sportowy Pomorzanin, przy Związku Zawodowym Kolejarz. W latach 1949–1956 Pomorzanin występował już pod nazwą koła Zrzeszenia Sportowego Kolejarz Toruń.

Początek kryzysu klubu przypadł na 1952. Pojawiły się trudności finansowe w wyniku których zlikwidowane zostały niektóre sekcje, a w 1955 zawieszono nawet sekcję bokserską oraz koszykówki i siatkówki kobiet.

W 1957 nastąpiła reorganizacja struktury koła, w wyniku którego powstał Kolejowy Klub Sportowy Pomorzanin. Klub w tamtym okresie posiadał 12 sekcji: hokeja na lodzie, hokeja na trawie, lekkiej atletyki, tenisa stołowego, pływackiej, szachowej, koszykówki męskiej, turystycznej, sportów wodnych, gimnastycznej i ciężkoatletycznej.

W 1971 liczbę sekcji zmniejszono do 6 (hokej na trawie, hokej na lodzie, podnoszenie ciężarów, piłka nożna, jazda figurowa na lodzie, zapasy). W 1972 klub zmienił nazwę na Międzyzakładowy Związkowy Klub Sportowy Pomorzanin.

W 1976 po 22 latach przerwy reaktywowano sekcję bokserską.

W 1978 roku prezesem klubu został dyrektor „Merinotexu” w wyniku czego powstał Międzynarodowy Włókienniczy Klub Sportowy Pomorzanin. Klub przez ponad rok należał do Federacji „Włókniarz”. Połączenie z „Merinotexem”, jak i przynależność do nowej Federacji skończyły się już w 1981, kiedy to Federacja „Włókniarz” została rozwiązana. „Merinotex” przestał opiekować się klubem w dniu 1 czerwca 1981 i od tego czasu klub nazywa się KS Pomorzanin.

W 2013 z Pomorzanina wydzielona została sekcja bokserska. Z uwagi na charakter działania sekcji, szczególnie doświadczonej w szkoleniu młodzieży, przybrała ona nazwę Międzyszkolnego Klubu Sportów Walki Pomorzanin Toruń i zachowała prawa do tradycji, herbu i barw.

Od tego czasu w klubie działają dwie sekcje: piłki nożnej i hokeja na trawie.

Zawodnicy Pomorzanina, którzy wystąpili na igrzyskach olimpijskich

Londyn 1948
- Melania Sinoracka (lekkoatletyka - rzut oszczepem)
Helsinki 1952
- Tadeusz Tulidziński (hokej na trawie)
Innsbruck 1964
- Józef Stefaniak (hokej na lodzie)
- Józef Wiśniewski (hokej na lodzie)
- Andrzej Żurawski (hokej na lodzie)
Sapporo 1972
- Ludwik Czachowski (hokej na lodzie)
Sydney 2000
- Tomasz Szmidt (hokej na trawie)

Sekcje

Piłka nożna

Osobny artykuł: Pomorzanin Toruń (piłka nożna).

Hokej na trawie

Osobny artykuł: Pomorzanin Toruń (hokej na trawie).

Hokej na lodzie

Osobny artykuł: Pomorzanin Toruń (hokej na lodzie).

Lekka Atletyka

Mistrzostwa Europy

Barbara Książkiewicz

sztafeta 4x100 m.:

Srebrny medal: 1938

Mistrzostwa Polski

Barbara Książkiewicz

bieg na 60 m.:

Złoty medal: 1937, 1939

Srebrny medal: 1938

bieg na 100 m.:

Złoty medal: 1937

Brązowy medal: 1938, 1939

sztafeta 4x100 m.

Złoty medal: 1939

Srebrny medal: 1938

Brązowy medal: 1937

sztafeta 4x200 m.

Złoty medal: 1939

skok w dal:

Srebrny medal: 1937

Leokadia Wiśniewska

skok wzwyż:

Złoty medal: 1938, 1939, 1946

bieg na 80 m. przez płotki:

Złoty medal: 1939

sztafeta 4x100 m.:

Złoty medal: 1939

Brązowy medal: 1937

sztafeta 4x200 m.:

Złoty medal: 1939

Janina Słowińska

bieg na 80 m. przez płotki:

Złoty medal: 1949, 1951, 1958

skok wzwyż:

Złoty medal: 1953

50 m. przez płotki (hala):

Złoty medal: 1950

60 m. przez płotki (hala):

Złoty medal: 1949

80 m. przez płotki (hala):

Złoty medal: 1955

Stanisława Konklewska

sztafeta 4x100 m.:

Złoty medal: 1939

sztafeta 4x200 m.:

Złoty medal: 1939

bieg na 100 m.:

Srebrny medal: 1939

bieg na 200 m.:

Srebrny medal: 1939

Helena Gędziorowska

bieg na 60 m.:

Złoty medal: 1927

bieg na 100 m.:

Złoty medal: 1927

Melania Sinoracka

rzut oszczepem:

Złoty medal: 1947, 1948

pchnięcie kulą (hala):

Złoty medal: 1948

Maria Stawska

sztafeta 4x100 m.:

Złoty medal: 1939

Brązowy medal: 1937

sztafeta 4x200 m.:

Złoty medal: 1939

Marianna Skrzypnik

pchnięcie kulą:

Srebrny medal: 1938

pchnięcie kulą (hala):

Brązowy medal: 1938

Janina Gościniak

bieg na 80 m przez płotki:

Srebrny medal: 1950

Małgorzata Krüger

rzut dyskiem:

Brązowy medal: 1939

Elżbieta Lewandowska

sztafeta 4x100 m.:

Brązowy medal: 1937

Irena Felchnerowska

skok wzwyż:

Brązowy medal: 1947

Janina Szczerbowska

rzut dyskiem:

Brązowy medal: 1952

Grzegorz Dunecki

bieg na 100 m.:

Srebrny medal: 1937

Srebrny medal: 1939

bieg na 200 m.:

Złoty medal: 1939

Srebrny medal: 1937

Srebrny medal: 1938

sztafeta 4x100 m.:

Brązowy medal: 1939

bieg na 110 m przez płotki:

Srebrny medal: 1948

Brązowy medal: 1947

pięciobój:

Brązowy medal: 1947

Wojciech Lach

bieg na 400 m.:

Złoty medal: 1989, 1991

sztafeta 4x400 m.:

Brązowy medal: 1992

Jacek Butkiewicz

trójskok:

Złoty medal: 1993

Srebrny medal: 1995

Stefan Sobecki

rzut młotem:

Srebrny medal: 1946

Brązowy medal: 1948

Mieczysław Lewicki

bieg na 5000 m.:

Srebrny medal: 1951

Brązowy medal: 1952

bieg na 1500 m.:

Brązowy medal: 1952

bieg przełajowy 6 km:

Brązowy medal: 1955, 1956

Kazimierz Jaruszewski

sztafeta 4x100 m.:

Brązowy medal: 1939

Bronisław Płaczek

sztafeta 4x100 m.:

Brązowy medal: 1939

? Rietzke

sztafeta 4x100 m.:

Brązowy medal: 1939

Wilhelm Kornalewski

rzut oszczepem:

Brązowy medal: 1946

Arkadiusz Baranowski

sztafeta 4x400 m.:

Brązowy medal: 1992

Wojciech Sierocki

sztafeta 4x400 m.:

Brązowy medal: 1992

Roman Turalski

sztafeta 4x400 m.:

Brązowy medal: 1992

Rekordy Polski

Sztafeta sprinterek (Barbara Książkiewicz, Leokadia Wiśniewska, Maria Stawska, Stanisława Konklewska) dwukrotnie biła klubowy rekord Polski 4x100 m. Pierwszy raz 15 lipca 1939 wynikiem 52,6 sek., a drugi raz dzień później wynikiem 52,2 sek. Ten drugi wynik powtórzyły dwa tygodnie później na innych zawodach^[1].

Ta sama sztafeta dwukrotnie bila też klubowy rekord Polski 4x200 m. Najpierw 30 lipca 1939 (1:51,8 sek.), następnie 20 sierpnia 1939 (1:51,1 sek)^[2].

Leokadia Wiśniewska wyrównała 25 września 1938, istniejący od 1928 roku, rekord Polski w skoku wzwyż - 1,505 m.^[3].

Inne

W sezonie 1928 sztafeta sprinterek 4x200 (Maria Stawska, Suplicka, Felicja Dziabaszewska, Elżbieta Lewandowska) miała szósty wynik w kraju^[4].

W sezonie 1936 Maria Stawska legitymowała się dziewiątymi wynikami w Polsce w biegu na 200 m. oraz w biegu na 80 m. przez płotki. Elżbieta Lewandowska miała piąty wynik w trójboju a Dziabaszewska wynik szósty^[5].

W sezonie 1937 Barbara Książkiewicz ustępowała tylko Stanisławie Walasiewicz w biegach na 50 m., 60 m. i 100 m. Miała też piąte wyniki w skoku w dal i skoku w dal z miejsca. Jej klubowa koleżanka Kraus miała z kolei piąty rezultat w Polsce w biegu na 60 m. Sztafeta sprinterek 4x75 m. (Barbara Książkiewicz, Maria Stawska, Leokadia Wiśniewska, Elżbieta Lewandowska) była w Polsce bezkonkurencyjna a w biegu 4x100 m. miała piąty wynik. Drugi rezultat w kraju miała sztafeta 4x200 m. Małgorzata Krüger była dziewiąta w rzucie dyskiem^[6].

W sezonie 1938 Barbara Książkiewicz nadal była tylko za Stanisławą Walasiewicz w biegu na 60 m., ale w biegu na 100 m. była trzecia, a na 200 m. czwarta. Elżbieta Lewandowska była szósta na 60 m. a Stanisława Konklewska ósma na 200 m. Małgorzata Krüger w pchnięciu kulą była czwarta a w rzucie dyskiem ósma. W tej drugiej konkurencji Marianna Skrzypnik miała szósty wynik w Polsce^[7].

Kajakarstwo

VII Mistrzostwa Polski w kajakarstwie w Pucku (lipiec 1939): najlepsza na zawodach sekcja kajakarska KPW Pomorzanin Toruń z prezesem klubu Janem Brzezińskim (oznaczony znakiem "x").

Sekcja kajakowa powstała w 1935 roku^[8].

Wacław Wejszewski

K-4 1 km.:

Złoty medal: 1938

K-2 10 km.:

Złoty medal: 1938

K-1 1 km.:

Srebrny medal: 1937

Brązowy medal: 1936

K-1 10 km.:

Srebrny medal: 1936, 1937

Edmund Lesiński

K-4 1 km.:

Złoty medal: 1938

K-2 10 km.:

Złoty medal: 1938

Zofia Mrozówna

K-2 600 m.:

Złoty medal: 1938

dwójka mieszana:

Srebrny medal: 1937

Irena Prasówna

K-2 600 m.:

Złoty medal: 1938

K-1 600 m.:

Srebrny medal: 1938

Brązowy medal: 1937

? Topoliński

dwójka mieszana:

Srebrny medal: 1937

? Płoszyński

K-4 1 km.:

Złoty medal: 1938

? Hiuz

K-4 1 km.:

Złoty medal: 1938

Wacław Wejszewski i Edmund Lesiński reprezentowali Polskę na Mistrzostwach Świata w kajakarstwie w Vaxholm (Szwecja) gdzie w konkurencji K-2 na dystansie 10 km. zajęli 9. miejsce^[9].

Sekcja kajakowa wznowiła działalność w 1946 a w 1955, po zatonięciu przystani, została rozwiązana^[8].

Koszykówka mężczyzn

Klub występował 3 sezony w I lidze koszykówki (pod obowiązującą wówczas nazwą Kolejarz Toruń).

Siatkówka kobiet

Drużyna wystąpiła w Mistrzostwach Polski 1939 zajmując 5. miejsce w gronie 8 zespołów. Po wojnie dwukrotnie zdobywała brązowy medal: Mistrzostwa Polski 1946 i Mistrzostwa Polski 1947.

Dwie zawodniczki KS Pomorzanin - Melania Sinoracka i Elżbieta Lewandowska grały w historycznym, pierwszym meczu reprezentacji Polski w piłkę siatkową - 14 lutego 1948 przeciwko Czechosłowacji.

Elżbieta Lewandowska i Irena Felchnerowska zdobyły z reprezentacją Polski brązowy medal Mistrzostw Europy w 1949.

Siatkówka mężczyzn

Po raz pierwszy w Mistrzostwach Polski siatkarze zagrali w 1938 (miejsce 6 na 12 drużyn). W kolejnych mistrzostwach - 1939 - zajęli miejsce 9 na 12 drużyn.

Zobacz też

Sport w Toruniu

Przypisy

↑ Kurzyński i in. 2008 ↓, s. 17.
↑ Kurzyński i in. 2008 ↓, s. 18.
↑ Kurzyński i in. 2008 ↓, s. 19.
↑ Kurzyński i in. 2008 ↓, s. 74.
↑ Kurzyński i in. 2008 ↓, s. 73-75.
↑ Kurzyński i in. 2008 ↓, s. 76-78.
↑ Kurzyński i in. 2008 ↓, s. 79-81.
↑ ^a ^b Kajak był już w wagonie - pomorska.pl [online], pomorska.pl [dostęp 2020-07-09] (pol.).
↑ Kajakarstwo [online], www.sportowahistoria.pl [dostęp 2020-07-09] .

Bibliografia

HenrykH. Kurzyński HenrykH. i inni, Historia polskiej kobiecej lekkoatletyki w okresie międzywojennym, Warszawa: Komisja Statystyczna PZLA, 2008 .

[CITEREFKurzyńskiRychwalskiSochaWołejko200817-1] Kurzyński i in. 2008 ↓, s. 17.

[CITEREFKurzyńskiRychwalskiSochaWołejko200818-2] Kurzyński i in. 2008 ↓, s. 18.

[CITEREFKurzyńskiRychwalskiSochaWołejko200819-3] Kurzyński i in. 2008 ↓, s. 19.

[CITEREFKurzyńskiRychwalskiSochaWołejko200874-4] Kurzyński i in. 2008 ↓, s. 74.

[CITEREFKurzyńskiRychwalskiSochaWołejko200873-75-5] Kurzyński i in. 2008 ↓, s. 73-75.

[CITEREFKurzyńskiRychwalskiSochaWołejko200876-78-6] Kurzyński i in. 2008 ↓, s. 76-78.

[CITEREFKurzyńskiRychwalskiSochaWołejko200879-81-7] Kurzyński i in. 2008 ↓, s. 79-81.

[autonazwa1-8] Kajak był już w wagonie - pomorska.pl [online], pomorska.pl [dostęp 2020-07-09] (pol.).

[9] Kajakarstwo [online], www.sportowahistoria.pl [dostęp 2020-07-09] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]