Kazimierz Kuzian
| |
 pułkownik pilot
| |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki |
11 pułk ułanów |
| Stanowiska |
dowódca eskadry, |
| Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
| Odznaczenia | |
         
| |
.png){kind=small}
.svg){kind=small}
Kazimierz Kuzian (ur. 27 lipca 1899 r. w Stanisławowie, zm. 11 lipca 1988 r. w Dorthford) – pułkownik pilot Wojska Polskiego, oficer Polskich Sił Powietrznych, dowódca 113. i 112. eskadry myśliwskiej, dywizjonu 300, kawaler Virtuti Militari.
Życiorys[edytuj | edytuj kod]
Syn Bolesława i Adeli Zubrzyckej. Po zdaniu matury w 1917 r. został powołany do odbycia służby w armii cesarskiej. Odbył szkolenie w szkole oficerskiej, po którym został przydzielony do 11. pułku ułanów, następnie został skierowany do Szkoły Oficerów Rezerwy Artylerii w Ołomuńcu, którą ukończył rok później. Zgłosił się do odrodzonego Wojska Polskiego, wziął udział w obronie Lwowa. Podczas walk dostał się do niewoli ukraińskiej, został zwolniony w czerwcu 1919 r.[1]
W czasie wojny polsko-bolszewickiej służył w 5. pułku artylerii ciężkiej. Po zakończeniu działań wojennych pozostał w służbie wojskowej, służył w 7. pułku artylerii ciężkiej i 2. pułku artylerii górskiej. W ramach podnoszenia kwalifikacji w kwietniu 1922 r. w Szkole Obserwatorów Balonowych ukończył kurs obserwatora, od marca do lipca 1923 r. odbył kurs pilotażu w Szkole Pilotów w Bydgoszczy, po którym został przeniesiony do 2. pułku lotniczego. Rok później odbył kurs wyższego pilotażu, a w 1926 r. został przeniesiony do 11. pułku myśliwskiego. W maju 1926 r. był instruktorem pilotażu na kursie aplikacyjnym dla oficerów z innych broni[2]. 12 sierpnia 1926 r., po śmierci kpt. pil. Ignacego Prawdzic-Sękowskiego, przejął obowiązki dowódcy 113. eskadry myśliwskiej w 11. pułku. Zaprojektował również godło jednostki – uskrzydlony grot[3].
Po przeformowaniu 11. pułku myśliwskiego w 5 pułk lotniczy pozostał w jego składzie, w 1929 r. objął w nim dowództwo nad eskadrą treningową. W 1930 r. został przeniesiony do 1. pułku lotniczego, gdzie od 1 lutego zastępował dowódcę 112. eskadry myśliwskiej. 17 kwietnia 1931 r. objął nad nią dowództwo[4]. W kwietniu 1932 r. pełnił funkcję instruktora pilotażu na kursie wyższego pilotażu przy Szkole Strzelania Lotniczego i Bombardowania w Grudziądzu[5]. W 1933 r., jako członek zespołu III/1. Dyonu Myśliwskiego, wziął udział w międzynarodowych Zawodach Lotnictwa Myśliwskiego w Bukareszcie, podczas których polski zespół zajął I miejsce. W lipcu został skierowany na kurs doskonalący w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie[6]. 2 czerwca 1934 r. został oficerem taktycznym III/1 dywizjonu[7].
1 lipca 1935 r., zgodnie z własnym życzeniem, zakończył służbę wojskową. Do służby czynnej powrócił w ramach sierpniowej mobilizacji w 1939 r.[8] 28 sierpnia 1939 r. objął stanowisko dowódcy eskadry zapasowej w 5 pl. Po agresji ZSRR na Polskę ewakuował się do Rumunii a następnie do Francji, gdzie trafił do polskiego ośrodka zbornego Lyon-Bron. Został dowódcą klucza mającego bronić Nantes przed atakami Luftwaffe[9]. Z powodu braku francuskiego dowództwa bazy Polacy trafili pod dowództwo angielskie, był to pierwszy kontakt Kuziana z armią brytyjską[10].
Po klęsce Francji został ewakuowany do Wielkiej Brytanii, gdzie zgłosił się do służby w Polskich Siłach Powietrznych. Otrzymał numer służbowy RAF P-0794. Przeszedł przeszkolenie na sprzęcie brytyjskim w 25 Elementary Flying Training School, po jego ukończeniu pozostał w niej jako instruktor pilotażu. W marcu 1942 r. został przeniesiony do 16 Secondary Flying School w Newton na stanowisko instruktora pilotażu[11]. 12 października 1942 r. służył jako instruktor w 18 Operational Training Unit w Bramcote, od 11 kwietnia 1943 służył w 25. OTU w Finningley[8].
15 kwietnia 1943 r. został przydzielony do dywizjonu 300, gdzie objął stanowisko dowódcy eskadry. 18 listopada objął stanowisko dowódcy dywizjonu[12] i sprawował je do 18 stycznia 1944 r.[13][14] Następnie był szefem wyszkolenia w 16 SFTS[15]. 7 listopada 1944 r. został odznaczony Distinguished Flying Cross[16]. 1 kwietnia 1945 r. został mianowany dowódcą 25 EFTS[17]. Po zakończeniu działań wojennych nie zdecydował się na powrót do Polski. Został zdemobilizowany w stopniu podpułkownika, w 1964 r. otrzymał awans na pułkownika. Zmarł 11 lipca 1988 r. w Dorthford, został pochowany na cmentarzu Gunnersbury w Londynie[18].
Ordery i odznaczenia[edytuj | edytuj kod]
Za swą służbę otrzymał odznaczenia[19][17][18]:
- Krzyż Srebrny Virtuti Militari nr 8490,
- Krzyż Walecznych – dwukrotnie,
- Medal Niepodległości,
- Złoty Krzyż Zasługi,
- Srebrny Krzyż Zasługi,
- Krzyż Obrony Lwowa,
- Medal Lotniczy – czterokrotnie,
- Odznaka pamiątkowa „Orlęta”,
- Polowa Odznaka Pilota nr 1326,
- Distinguished Flying Cross.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Zieliński, Krzystek 2002 ↓, s. 127-128.
- ↑ Pawlak 1989 ↓, s. 374.
- ↑ Pawlak 1989 ↓, s. 376.
- ↑ Pawlak 1989 ↓, s. 75.
- ↑ Pawlak 1989 ↓, s. 76.
- ↑ Pawlak 1989 ↓, s. 50, 76.
- ↑ Pawlak 1989 ↓, s. 77.
- ↑ a b Zieliński, Krzystek 2002 ↓, s. 128.
- ↑ Śliżewski 2010 ↓, s. 157.
- ↑ Śliżewski 2010 ↓, s. 221.
- ↑ Krzystek 2012 ↓, s. 331.
- ↑ Jaśkiewicz 2018 ↓, s. 159.
- ↑ Jaśkiewicz 2018 ↓, s. 256.
- ↑ Król 1990 ↓, s. 84.
- ↑ Jaśkiewicz 2018 ↓, s. 172.
- ↑ Jaśkiewicz 2018 ↓, s. 206.
- ↑ a b Zieliński, Krzystek 2002 ↓, s. 129.
- ↑ a b Kazimierz Kuzian. Niebieska eskadra - groby, cmentarze, pomniki, miejsca pamięci polskich lotników. [dostęp 2023-12-13]. (pol.).
- ↑ Kuzian Kazimierz. Personel Polskich Sił Powietrznych w Wielkiej Brytanii 1940-1947. [dostęp 2023-12-15]. (pol.).
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Łukasz Jaśkiewicz: 300 Dywizjon Bombowy „Ziemi Mazowieckiej”. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2018. ISBN 978-83-7889-828-3. OCLC 1096345355.
- Wacław Król: Polskie dywizjony lotnicze w Wielkiej Brytanii 1940-1945. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1990. ISBN 83-11-07695-2. OCLC 834110269.
- Tadeusz Jerzy Krzystek, [Anna Krzystek]: Polskie Siły Powietrzne w Wielkiej Brytanii w latach 1940-1947 łącznie z Pomocniczą Lotniczą Służbą Kobiet (PLSK-WAAF). Sandomierz: Stratus, 2012. ISBN 978-83-61421-59-7. OCLC 276981965.
- Jerzy Pawlak: Polskie eskadry w latach 1918-1939. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 1989. ISBN 83-206-0760-4. OCLC 69601095.
- Grzegorz Śliżewski: Gorzka słodycz Francji : polscy piloci myśliwscy wiosny 1940. Warszawa ; Piekary Śląskie: ZP Wydawnictwo - ZP Grupa, 2010. ISBN 978-83-61529-42-2. OCLC 750525221.
- Józef Zieliński, Tadeusz Krzystek: Dowódcy dywizjonów Polskich Sił Powietrznych na Zachodzie = Commanders of the Polish Air Force squadrons in the West. Poznań: Bellona, 2002. ISBN 83-11-09553-1. OCLC 52033660.
- Polscy piloci myśliwscy
- Polscy piloci bombowi
- Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej (strona polska)
- Polacy – uczestnicy kampanii francuskiej 1940
- Pułkownicy Polskich Sił Powietrznych
- Odznaczeni Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari
- Odznaczeni Krzyżem Walecznych (dwukrotnie)
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi
- Odznaczeni Srebrnym Krzyżem Zasługi
- Odznaczeni Krzyżem Obrony Lwowa
- Odznaczeni Medalem Lotniczym (czterokrotnie)
- Odznaczeni odznaką pamiątkową „Orlęta”
- Polacy odznaczeni Krzyżem Wybitnej Służby Lotniczej
- Odznaczeni Odznaką Pilota
- Żołnierze Wojska Polskiego na emigracji w Wielkiej Brytanii po II wojnie światowej
- Pochowani na Cmentarzu Gunnersbury w Londynie
- Urodzeni w 1899
- Zmarli w 1988