Kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Szklarach Górnych

Kościół św. Piotra i Pawła w Szklarach Górnych

885 z dnia 22.02.1961
kościół parafialny
Widok od strony wschodniej
Państwo	Polska
Województwo	dolnośląskie
Miejscowość	Szklary Górne
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	św. Piotra i Pawła Apostołów w Szklarach Górnych
Wezwanie	św. Piotra i Pawła
Wspomnienie liturgiczne	Świętych Apostołów Piotra i Pawła
Historia Data rozpoczęcia budowy 1516 Poprzednie wyznanie luteranizm (do 1949 r.)
Dane świątyni Styl gotyk Wieża kościelna • liczba wież 1 Liczba naw 2
Położenie na mapie gminy wiejskiej Lubin Kościół św. Piotra i Pawła w Szklarach Górnych
Położenie na mapie Polski Kościół św. Piotra i Pawła w Szklarach Górnych
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego Kościół św. Piotra i Pawła w Szklarach Górnych
Położenie na mapie powiatu lubińskiego Kościół św. Piotra i Pawła w Szklarach Górnych
51°26′29,9″N 16°05′23,9″E

Kościół w Szklarach Górnych – kościół w Szklarach Górnych w Polsce w województwie dolnośląskim, w powiecie lubińskim, w gminie Lubin.

Historia

Około 1331 r. w miejscu istniejącego obecnie kościoła wzniesiono drewniany kościół, o którym pochodzi wzmianka z 1376 r. W 1516 r. w miejscu drewnianego kościoła z fundacji ówczesnego właściciela dóbr w Szklarach Górnych Glaubitza zbudowano kościół z kamienia i cegły z datą pierwszego kościoła. W 1596 r. kościół wyposażono w ambonę. W XVII wieku właścicielem gruntów i zarządcą kościoła był polski ziemianin Andrzej Kłobuczyński. Około 1720 r. ufundowano nowy rzeźbiony w drzewie ołtarz w stylu barokowym, którego fundatorem był prawdopodobnie właściciel okolicznych dóbr hrabia d'Hantois de Bronne z Lotaryngii, a w 1740 r. późnobarokowy rzeźbiony prospekt organowy. W 1813 r. podczas kampanii napoleońskiej z kościoła zrabowano większość naczyń liturgicznych. W 1820 r. w kościele przeprowadzono prace restauracyjne. Gruntownej renowacji kościoła oraz licznych zabytków zgromadzonych w kościele dokonano w latach 1908–1915 z inicjatywy i na koszt ówczesnego właściciela majątku Franciszka Walentego Ballestrema.

Około XVI wieku kościół przejęli luteranie. Świątynia przez ponad 400 lat służyła wyznaniu ewangelicko-augsburskiemu. W okresie gdy kościół był luterański, na przykościelnym cmentarzu od północy grzebano zmarłych wyznania rzymskokatolickiego, a od południa ewangelików. W 1949 r. kościół przejęli księża salezjanie.

Architektura

Kościół orientowany, murowany, dwunawowy, halowy z przyporami w części nawowej. Cztery przęsła naw sprzężone są sklepieniem krzyżowym. Prezbiterium prostokątne, przy którym od strony północnej znajduje się zakrystia. Kruchta oraz kaplica z oknami w kształcie elipsy położone są po południowej stronie nawy. Okna części nawowej ostrołukowe, pozostałe o wykroju pełnym lub prostokątne. W osi budowli od zachodniej strony znajduje się wieża pokryta ostrosłupowym dachem. Dolna część wieży ma obrys czworokąta, zaś od poziomu kalenicy dachu głównego ośmiokąta. Dachy dwuspadziste ceramiczne.

Wnętrze

Wnętrze kościoła posiada, bogaty w większości, barokowy wystrój. Główny element wystroju stanowi piękny drewniany ołtarz z przełomu XVII i XVIII wieku, z bogatą dekoracją snycerską. W nawie bocznej i kaplicy umieszczone są dekoracyjne ołtarze boczne z ok. 1720 r. oraz renesansowa drewniana ambona z 1596 r. o cechach manierystycznych. Na wschodnim filarze umieszczony jest wysokiej klasy obraz ze szkoły włoskiej "Madonna z Dzieciątkiem". W kruchcie renesansowa chrzcielnica z XV wieku, wewnątrz kościoła piękne rzeźbione stalle z początku XVIII wieku oraz późnobarokowy rzeźbiony 16-głosowy prospekt organowy z 1740 r. W prezbiterium mieści się osiemnaście płyt nagrobnych z postaciami zmarłych, które ustawione są po prawej i lewej stronie ołtarza. Płyty zwieńczone są wspólnym belkowaniem wspartym na korynckich kolumnach. Płyty stanowią unikalną kolekcję rzeźby nagrobnej o doskonałych proporcjach i rysunku, z których wyróżnia się czternastowieczna gotycka płyta nagrobna z wizerunkiem prawdopodobnie fundatora. Pojedyncze nagrobki znajdują się w kaplicy bocznej oraz w kruchcie. W obrębie murów okalających kościół znajdują się resztki zabytkowego cmentarza przykościelnego.

Bibliografia

• H. Rusewicz; Historia i zabytki powiatu lubińskiego; Wyd. Wrocławskie "Atut" ; Wrocław 2008 r.; ISBN 83-89247-88-7