Konferencja w Jabłonnie (1962)

Konferencja w Jabłonnie – międzynarodowa konferencja naukowa zorganizowana przez Polską Akademię Nauk pod przewodnictwem Leopolda Infelda w lipcu 1962 roku w Warszawie (1 wykład) i w podwarszawskiej Jabłonnie. Tematem konferencji była Ogólna teoria względności i grawitacja. Konferencja była ważna, ponieważ umożliwiła pierwsze spotkanie fizyków z Zachodu i Wschodu. Wzięło w niej udział 114 uczestników, byli obecni wszyscy czołowi fizycy zajmujący się ogólną względnością i grawitacją, w tym laureaci Nagrody Nobla. Konferencję sponsorowała Polska Akademia Nauk, UNESCO i Międzynarodowa Unia Fizyki Czystej i Stosowanej (IUPAP).

Paul Dirac i Richard Feynman w Jabłonnie koło Warszawy. Lipiec 1962.

Cel zorganizowania konferencji

Pomysł organizowania cyklicznych międzynarodowych konferencji na temat ogólnej teorii względności i grawitacji narodził się po II wojnie światowej. W 1955 roku, z okazji pięćdziesiątej rocznicy powstania szczególnej teorii względności, zorganizowano międzynarodową konferencję w Bernie. W spotkaniu wzięło udział 89 naukowców, jednak podział polityczny świata był widoczny w liczbie uczestników z Zachodu (85) i Wschodu (3). W Bernie postanowiono zorganizować kolejną konferencję w 1957 roku w Chapel Hill (USA), w której wzięło udział tylko 46 naukowców, bez udziału ze Wschodu. W 1959 roku odbyła się kolejna konferencja we Francji, w której wzięło udział 119 naukowców, w tym 8 ze Wschodu. W Royaumont zdecydowano, że kolejna konferencja powinna odbyć się w Polsce, a prof. Leopold Infeld został przewodniczącym Lokalnego Komitetu Organizacyjnego. Bez jego statusu i wpływów, nie byłoby możliwe zorganizowanie konferencji w Jabłonnie.

Położenie geograficzne i dążenie prof. Infelda do przyciągnięcia uczestników ze Wschodu przywiodły do Jabłonny 114 uczestników, w tym 33 ze Wschodu. Była to pierwsza okazja po II wojnie światowej do spotkania tak dużej grupy fizyków z Zachodu i Wschodu, co pozwoliło na trwałe dyskusje między naukowcami z różnych krajów. Obecna była cała czołówka fizyków zajmujących się tematem konferencji, w tym Paul Dirac, Richard Feynman, John Archibald Wheeler, Hermann Bondi, Subrahmanyan Chandrasekhar, Bryce DeWitt, Witalij Ginzburg, Dmytro Iwanenko, André Lichnerowicz i inni. Główne tematy dyskusji koncentrowały się na promieniowaniu grawitacyjnym, grawitacji kwantowej i rozwiązaniach równań pola Einsteina.

Seria konferencji GRG

Konferencja w Jabłonnie nazwana została później jako GRG3, gdyż była kolejną z serii konferencji na temat Ogólnej teorii względności i grawitacji (General Relativity and Gravitation). Poprzednie konferencje odbyły się w 1955 w Bernie w Szwajcarii (GRG0), w 1957 w Chapel Hill w Stanach Zjednoczonych (GRG1) i 1959 w Royaumont we Francji (GRG2).

Przebieg konferencji

Pierwszy wykład wygłosił profesor John Lighton Synge w Warszawie w Pałacu Staszica w Warszawie, a następnie konferencja została przeniesiona do Jabłonny.

Pałac w Jabłonnie, miejsce konferencji

Konferencja została nagrana i następnie opublikowana w Acta Physica Polonica (1963).

Komitet organizacyjny

• Stanisław Bażański
• Iwo Białynicki-Birula
• Wilhelm Billig
• Henryk Golański
• Leopold Infeld – przewodniczący
• Róża Michalska
• Witold Nowacki
• Jerzy Plebański
• Jerzy Rayski
• Leonard Sosnowski
• Andrzej Trautman
• Włodzimierz Tulczyjew
• Józef Werle
• Jan Weyssenhoff - wiceprzewodniczący

Wykłady i seminaria

• J. L. Synge, Relativistic interpretation and modification of Newtonian models („Relatywistyczna interpretacja i modyfikacja modeli newtonowskich”)
• S. Mandelstam, On the quantum theory of gravitation („O kwantowej teorii grawitacji”)
• J. L. Anderson, Q-number coordinate transformations and the ordering problem in general relativity
• C. B. Rayner, Elasticity in general relativity („Elastyczność w ogólnej teorii względności”)
• G. Dautcourt, Gravitationsfelder mit isotropem Killingvektor („Pola grawitacyjne z izotropowym wektorem Killinga”)
• H. J. Treder, Über Lösungen der Einsteinschen Gravitationsgleichungen, bei denen de Determinante g auf niederdimensionierten Mannigfaltigkeiten verschwindet („O rozwiązaniach równań grawitacyjnych Einsteina, w których wyznacznik g zanika na niskowymiarowych rozmaitościach”)
• C. Møller, Conservation laws and absolute parallelism in general relativity („Prawa zachowania i równoległość absolutna w ogólnej teorii względności”)
• J. Plebański, Tetrads and conservation laws („Tetrady i prawa zachowania”)
• V. L. Ginzburg, Experimental tests of general relativity („Eksperymentalne testy ogólnej teorii względności”)
• L. I. Schiff, Proposed gyroscope experiment to test general relativity theory („Propozycja eksperymentu żyroskopowego w celu sprawdzenia ogólnej teorii względności”)
• A. Z. Petrov, The type of space – the type of energy momentum tensor in general theory of relativity („Rodzaj przestrzeni - rodzaj tensora pędu energii w ogólnej teorii względności”)
• E. Schmutzer, Spinors and bispinors in Riemannian space („Spinory i bispinory w przestrzeni Riemanna”)
• N. Rosen, Conservation laws and flat-space metric in general relativity („Prawa zachowania i metryka płaskiej przestrzeni w ogólnej teorii względności”)
• N. V. Mitzkevic, On localizability of gravitational energy („O lokalizowalności energii grawitacyjnej”)
• E. T. Newman, A generalization of the Schwarzschild metric („Uogólnienie metryki Schwarzschilda”)
• R. K. Sachs, Characteristic Initial value problem for gravitational theory („Problem charakterystycznej wartości początkowej dla teorii grawitacji”)
• I. Robinson, A. Trautman, Exact degenerate solutions of Einstein's equations („Dokładne zdegenerowane rozwiązania równań Einsteina”)
• H. Bondi, Radiation from isolated system („Promieniowanie z systemu izolowanego”)
• M. A. Tonnelat, Energie gravitionelle et lois du mouvement dans une theorie lineaire et minkowskienne du champ de gravitation („Energia grawitacyjna i prawa ruchu w liniowej i Minkowskiej teorii pola grawitacyjnego”)
• A. L. Zelmanov, Chronometrical invariants and some applications of them („Inwarianty chronometryczne i niektóre ich zastosowania”)
• Ya. P. Terletski, Negative mass particles („Cząstki o masie ujemnej”)
• J. E. Hogarth, Cosmological considerations of the absorber theory of radiations („Kosmologiczne rozważania na temat absorpcyjnej teorii promieniowania”)
• D. W. Sciama, Retarded potentials and the expansion of the Universe („Potencjały opóźnione i rozszerzanie się Wszechświata”)
• B. S. DeWitt, The quantization of geometry („Kwantyzacja geometrii”)
• P. G. Bergmann, Asymptotic properties of gravitating systems („Właściwości asymptotyczne układów grawitacyjnych”)
• P. A. M. Dirac, The motion of an extended particle in the gravitational field („Ruch wydłużonej cząstki w polu grawitacyjnym”)
• A. Lichnerowicz, Commutateurs et anticommutateurs en relativite generale
• C. Misner, Waves, Newtonian fields and coordinate functions („Fale, pola Newtona i funkcje współrzędnych”)
• R. P. Feynman, The quantum theory of the gravitational field („Kwantowa teoria pola grawitacyjnego”)
• J. V. Narlikar, Neutrinos and the absorber theory of radiation („Neutrina i absorpcyjna teoria promieniowania”)
• L. H. Thomas, Gravitation as an interaction between the small and the large („Grawitacja jako interakcja między małym i dużym”)
• I. Robinson, A. Schild, Degeneracy and shear („Degeneracja i ścinanie”)
• H. Bondi, The steady state universe („Wszechświat w stanie ustalonym”)
• O. Costa de Beauregard, Effet inertial de Spin en translation
• D. Finkelstein, General relativity and elementary particles („Inercyjny efekt spinu w translacji”)
• R. Arnowitt, Asymptotic coordinate conditions, the wave front theorem and properties of energy and momentum („Asymptotyczne warunki współrzędnych, twierdzenie o fali czołowej i właściwości energii i pędu”)
• N. V. Mitzkevic, A four dimensional symmetrical canonical formalism in field theory („Czterowymiarowy symetryczny formalizm kanoniczny w teorii pola”)
• M. Trümper, On a characterization of non-degenerate static vacuum fields by means of test particle motion („O charakterystyce niezdegenerowanych statycznych pól próżni za pomocą ruchu cząstek testowych”)
• J. A. Wheeler, Mach's principle as boundary condition for Einstein's equations („Zasada Macha jako warunek brzegowy dla równań Einsteina”)
• V. A. Fock, The uniqueness of the mass tensor and Einstein's equations („Unikalność tensora masy i równania Einsteina”)
• R. Penrose, The light cone of infinity („Stożek świetlny nieskończoności”)
• A. L. Zelmanov, On the behaviour of the scale-factor in an anisotropic non-homogeneous universe („O zachowaniu się współczynnika skali w anizotropowym, niehomogenicznym wszechświecie”)