Konstancja Habsburżanka

Konstancja Habsburżanka
	Królowa Polski
Okres	od 11 grudnia 1605; do 10 lipca 1631
Jako żona	Zygmunta III Wazy
Poprzedniczka	Anna Habsburżanka
Następczyni	Cecylia Renata Habsburżanka
	Dane biograficzne
Dynastia	Habsburgowie
Data i miejsce urodzenia	24 grudnia 1588 ; Graz, Imperium Habsburgów
Data i miejsce śmierci	10 lipca 1631 ; Warszawa, Rzeczpospolita Obojga Narodów
Miejsce spoczynku	katedra wawelska
Ojciec	Karol Styryjski
Matka	Maria Anna bawarska
	Multimedia w Wikimedia Commons

Konstancja Habsburżanka (ur. 24 grudnia 1588 w Grazu, zm. 10 lipca 1631 w Warszawie) – jako druga żona Zygmunta III Wazy królowa Polski i Szwecji, starościna brodnicka w latach 1625–1631, starościna golubska w latach 1625–1631^[1], starosta leżajski^[2].

Życiorys

Córka arcyksięcia Karola Styryjskiego i Marii Anny Bawarskiej.

Jej dziadkami ze strony ojca byli: cesarz Ferdynand I Habsburg i Anna Jagiellonka, natomiast ze strony matki – Albert V, książę Bawarii. Miała czternaścioro rodzeństwa; w tym cesarza rzymsko-niemieckiego Ferdynanda II, Małgorzatę Austriacką królową Hiszpanii i Portugalii, arcyksięcia Tyrolu Leopolda V(inne języki), Marię Austriacką księżną Toskanii i Annę Habsburżankę – pierwszą żonę Zygmunta III Wazy, królową Polski i Szwecji.

Po śmierci Anny (zm. 1598) Zygmunt III ożenił się z Konstancją 11 grudnia 1605. Para doczekała siedmiorga dzieci. Po ślubie królowa zdobyła wpływ na politykę króla. Stała się rzeczniczką Habsburgów na polskim dworze. Wpływała na rozdawanie urzędów dworskich, duchownych i senatorskich. Starała się w ten sposób tworzyć stronnictwo dworskie. Aby wzmocnić swoją pozycję wydawała za mąż swoje dwórki za znaczniejszych magnatów, m.in. Albrychta Stanisława Radziwiłła.

Królowa była dobrze wykształcona. Oprócz ojczystego języka niemieckiego znała łacinę, hiszpański, włoski i polski. Nauczyła się go zaraz po swojej koronacji, ale rzadko się nim posługiwała. Była katoliczką, słuchała od dwóch do czterech mszy dziennie, odmawiała różaniec, czytała modlitewniki i brewiarze. Pomimo, że miała do dyspozycji dwie kaplice, w wielu komnatach ustawiła ołtarzyki^[3].

Była kobietą zapobiegliwą. Chciała zapewnić polski tron swojemu najstarszemu synowi Janowi Kazimierzowi z pominięciem Władysława, syna Zygmunta III z pierwszego małżeństwa, któremu miał przypaść tron szwedzki lub moskiewski. Pomysł ten nie został zrealizowany, a królowa zmarła na udar 10 lipca 1631. Wcześniej kupiła dobra żywieckie, aby po śmierci stały się zabezpieczeniem jej synów i sfinansowała budowę kilku pałaców w Warszawie (wszystkie spłonęły lub zostały zniszczone) dla swoich dzieci. Była także opiekunką księży, malarzy i poetów. Ostatecznie jej sarkofag spoczął w krypcie (bud. 1644) kaplicy Wazów w katedrze wawelskiej konsekrowanej 5 sierpnia 1676.

Galeria

Portret arcyksiężnej Konstancji Austriaczki (1604)
Wjazd orszaku weselnego Zygmunta III Wazy do Krakowa (fragment Rolki sztokholmskiej, 1605)
Portret Konstancji Habsburżanki (1610)
Haftowana tkanina z herbem (1631), użyta w czasie pogrzebu Konstancji; zrabowana z Polski przez Szwedów w czasie potopu

Potomstwo

Imię	Data urodzenia	Data śmierci	Małżeństwa
Jan Kazimierz Waza	1607	1608
Jan Kazimierz Waza	1609	1672	1. Ludwika Maria Gonzaga
Jan Albert Waza	1612	1634
Karol Ferdynand Waza	1613	1655
Aleksander Karol Waza	1614	1634
Anna Konstancja Waza	1616	1616
Anna Katarzyna Konstancja	1619	1651	1. Filip Wilhelm

Genealogia


Prapradziadkowie	cesarz rzymski Maksymilian I Habsburg (1459–1519) ∞1477 Maria Burgundzka (1457–1482)	król Aragonii Ferdynand II Aragoński (1452–1516) ∞1469 Izabela I Kastylijska (1451–1504)	król Polski Kazimierz IV Jagiellończyk (1427–1492) ∞1454 Elżbieta Habsburżanka (1436–1505)	hrabia na Candale Gaston II de Foix-Candale (1448–1500) ∞1469 Katarzyna de Foix	książę Bawarii Albrecht IV Wittelsbach (1447–1508) ∞1487 Kunegunda Habsburg (1465–1520)	margrabia Badenii Filip I (1479–1533) ∞1503 Elżbieta Wittelsbach (1483–1522)	król Kastylii i Leónu Filip I Habsburg (1478–1506) ∞1496 Joanna I Kastylijska (1479–1555)	król Czech, król Węgier Władysław II Jagiellończyk (1456–1516) ∞1502 Anna de Foix-Candale (1484–1506)
Pradziadkowie	król Kastylii i Leónu Filip I Habsburg (1478–1506) ∞1496 Joanna I Kastylijska (1479–1555)		król Czech, król Węgier Władysław II Jagiellończyk (1456–1516) ∞1502 Anna de Foix-Candale (1484–1506)		książę Bawarii Wilhelm IV Wittelsbach (1493–1550) ∞1522 Maria Badeńska (1507–1580)		cesarz rzymski Ferdynand I Habsburg (1503–1564) ∞1521 Anna Jagiellonka (1503–1547)
Dziadkowie	cesarz rzymski Ferdynand I Habsburg (1503–1564) ∞1521 Anna Jagiellonka (1503–1547)				książę Bawarii Albrecht V Wittelsbach (1528–1579) ∞1546 Anna Habsburżanka (1528–1590)
Rodzice	arcyksiążę austriacki Karol Styryjski (1540–1590) ∞1571 Maria Anna Wittelsbach (1551–1608)
Konstancja Habsburg (1588–1631) królowa Polski

Zobacz też

Przypisy

↑ Senatorowie świeccy, podskarbiowie i starostowie Prus Królewskich: 1454-1772. Toruń 1921, s. 65, 87.
↑ Krzysztof Chłapowski, Starostowie niegrodowi w Koronie 1565-1795 Materiały źródłowe, Warszawa, Bellerive-sur-Allier 2017, s. 219.
↑ Edward Rudzki, Polskie królowe. Warszawa 1987, t. 2, s. 79.

[1] Senatorowie świeccy, podskarbiowie i starostowie Prus Królewskich: 1454-1772. Toruń 1921, s. 65, 87.

[2] Krzysztof Chłapowski, Starostowie niegrodowi w Koronie 1565-1795 Materiały źródłowe, Warszawa, Bellerive-sur-Allier 2017, s. 219.

[3] Edward Rudzki, Polskie królowe. Warszawa 1987, t. 2, s. 79.

[1]

[2]

[3]

Dynastia piastowska	Oda Miśnieńska 1025 Rycheza Lotaryńska 1025–1034 Wyszesława 1076–1079 Małgorzata Brandenburska 1295–1296 Ryksa Elżbieta 1303–1305 i tytularna królowa: 1306–1307 Wiola Elżbieta Cieszyńska 1305–1306 Anna Przemyślidka 1306 i 1307–1310 Elżbieta Przemyślidka 1310–1330 Beatrice de Bourbon 1334–1335 Jadwiga Kaliska 1320–1333 Aldona Anna Giedyminówna 1333–1339 Adelajda Heska 1341–1368 Jadwiga Żagańska 1363–1370
Dynastia andegaweńska	Elżbieta Bośniaczka 1370–1384 Jadwiga Andegaweńska 1384–1399
Dynastia jagiellońska	Anna Cylejska 1403–1416 Elżbieta Granowska 1417–1420 Zofia Holszańska 1424–1434 Elżbieta Rakuszanka 1454–1492 Helena Rurykowiczówna 1501–1506 Barbara Zápolya 1512–1515 Bona Sforza 1518–1557 Elżbieta Habsburżanka 1543–1545 Barbara Radziwiłłówna 1550–1551 Katarzyna Habsburżanka 1553–1572
Królowie elekcyjni	Anna Jagiellonka 1575–1586 (1596) Anna Habsburżanka 1592–1598 Konstancja Habsburżanka 1605–1631 Cecylia Renata Habsburżanka 1637–1644 Ludwika Maria Gonzaga 1646–1648 i 1649–1667 Eleonora Habsburżanka 1670–1673 Maria Kazimiera d’Arquien 1676–1696 Krystyna Eberhardyna Hohenzollernówna 1697–1727 Katarzyna Leszczyńska z Opalińskich 1705–1708 Maria Józefa Habsburżanka 1734–1757
Królestwo kongresowe Dynastia Romanowów	Elżbieta Aleksiejewna 1815–1825 Aleksandra Fiodorowna 1825–1831/1855 Maria Aleksandrowna 1841–1880 Maria Fiodorowna 1866–1928 Aleksandra Fiodorowna 1894–1917