Przejdź do zawartości

Konwencjonalizm

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii

Konwencjonalizm – przyrodoznawczy kierunek filozoficzny, powstały w V w. p.n.e. (Protagoras, Arystyp, sofiści), a rozwinięty w końcu XIX i w XX w. (Poincaré, Bergson, Ajdukiewicz), w myśl którego wszystkie twierdzenia i teorie o charakterze naukowym są konwencjami (tzn. mają umowny charakter)[1]. Rolą pełnioną przez te konwencje jest wygoda myślenia w procesach poznania i wartościowania w danym wycinku czasoprzestrzeni, co – w przekładzie potocznym – jest takim rozeznawaniem się w pewnej rzeczywistości, w którym umownie przyjmuje się określone sądy za prawdziwe bądź nieprawdziwe oraz określone rzeczy za dobre lub piękne bądź złe lub brzydkie. Niejako „użytkowym przekazem” konwencjonalizmu jest to, iż w praktyce nie ma wiecznie niezmiennych stanowisk wobec realiów – z racji tego, że rozwojową naturę ma myśl ludzka.

Istnieje konwencjonalizm:

  • umiarkowany – istnieją pewne doświadczenia, które zmuszają nas do uznania pewnych sądów (np. zdania sprawozdawcze), ale są też doświadczenia, które nie zmuszają nas i potrzebna jest konwencja, by dowiedzieć się czym to coś jest.
  • skrajny - różnica między koniecznością w jednym języku i brakiem konieczności uznania tych sądów w innym wynika z samej natury języka[2]

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. konwencjonalizm, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2024-10-28].
  2. Kazimierz Ajdukiewicz, Wybór pism: Obraz świata i aparatura pojęciowa, [w:] Anna Jedynak, Ajdukiewicz, Myśli i Ludzie, Warszawa: "Wiedza Powszechna", 2003, s. 166-182, ISBN 978-83-214-1293-1 [dostęp 2023-09-26].

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]