Kurów (powiat nowosądecki)
49°41′05″N 20°39′36″E/49,684722 20,660000| wieś | |
 Most na Dunajcu | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
134[2] |
| Strefa numeracyjna |
18 |
| Kod pocztowy |
33-311[3] |
| Tablice rejestracyjne |
KNS |
| SIMC |
0420216 |
Położenie na mapie gminy Chełmiec  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu nowosądeckiego  | |
| 49°41′05″N 20°39′36″E/49,684722 20,660000[1]
| |
Kurów – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim, w gminie Chełmiec.
Wieś biskupstwa krakowskiego w powiecie sądeckim w województwie krakowskim w końcu XVI wieku[4]. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa nowosądeckiego. Według stanu na 30 czerwca 2004 wieś liczyła 154 mieszkańców.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Kurów leży w Kotlinie Sądeckiej u podnóża Pogórza Rożnowskiego, przy drodze krajowej nr 75, która na tutejszym moście drogowym przecina rzekę Dunajec. Przy wysokim poziomie wody w jeziorze teren po lewej stronie drogi staje się ogromnym rozlewiskiem i można uznać, że od mostu zaczyna się Jezioro Rożnowskie. Po prawej stronie drogi znajdują się stawy, które są miejscem uprawiania wędkarstwa i letniego wypoczynku dla mieszkańców okolicznych miejscowości. Na prawym brzegu Dunajca, naprzeciwko Marcinkowic, wznosi się Kurowska Góra (402 m n.p.m.).
Zabytki i historia[edytuj | edytuj kod]
Wieś powstała w wyniku osadnictwa mieszczan sądeckich. W miejscowości znajdują się pozostałości dwóch grodzisk (tzw. gród nr 1 i gród nr 2). Gród nr 1, położony na Kurowskiej Górze, zwanej także Zamczyskiem, Zamkową Górą lub Grodziskiem, wzniesiony na planie zbliżonym do trójkąta, pochodzi z okresu późnołużyckiego. Składał się z otoczonego fosą wału, zbudowanego z luźnych kamieni bez zaprawy, i majdanu wybrukowanego otoczakami. Miejsce to było wykorzystywane również w średniowieczu (XIII–XIV wiek). W literaturze naukowej pojawia się wzmianka o istnieniu na terenie Kurowa drugiego grodziska (gród nr 2), bez dokładniejszych danych[5].
Zamek w Kurowie[edytuj | edytuj kod]
W źródłach istnieje wzmianka o zamku na Kurowskiej Górze, notowanym w 1308 jako „zamek Kurów” (łac. et quod castrum Curow[6]), opisywanym przez Jana Długosza. Przypuszczalnie zamek wzniesiony został w latach 1303-1304 z inicjatywy sprzymierzonego z Czechami biskupa Jana Muskaty, gdy pełnił funkcję starosty małopolskiego[6]. Świadkowie w procesie z 1308 roku, twierdzili, że ludzie biskupa zbudowali w Kurowie zamek, z którego organizowali napady na ziemię sądecką[6]. Zeznanie w tej sprawie złożył np. wikariusz krakowski Klemens, który stwierdził, że et quod castrum Curow erectum est per suos homines, quibus eciam dicitur dedisse licenciam comedendi in quadragesima carnes oraz kanonik Włościbor (…) et quod castrum Curow per suos homines fuit erectum, qui multa mala facerunt in terra Sandomiriensi [powinno być Sandecensi] homines captivando marti[ri]zando ita, quod nonnulli mortui sunt in captivitate[6].
Przypuszczalnie zamek zniszczyły oddziały Władysława Łokietka, podczas walk o Małopolskę z królem Wacławem II[6]. Z zamku zachowały się tylko ślady dwóch wałów pierścieniowatych, a także fos. Broniły one dostępu do wzgórza od zachodu[6].
Po drugiej stronie, na lewym brzegu znajdował się zamek Lemiesz w Białawodzie.
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
- Kurowska Góra
- Droga krajowa nr 75 (Polska) - sekcja Most w Kurowie
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 65560
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 644 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 100.
- ↑ J. Marszałek, Katalog grodzisk i zamczysk w Karpatach, Wydawnictwo Stanisław Kryciński, Warszawa 1993, s. 118-120.
- ↑ a b c d e f Paweł Kocańda, Budownictwo obronno-rezydencjonalne Wacława II (1291-1305) w Małopolsce na tle ziem polskich. Studium archeologiczno-historyczne [online], 17 maja 2021 [dostęp 2022-06-28].
| Wsie | |
|---|---|
| Integralne części wsi |
|
| Historyczne obszary |
