Piątkowa (województwo małopolskie)

Piątkowa

wieś
Państwo	Polska
Województwo	małopolskie
Powiat	nowosądecki
Gmina	Chełmiec
Liczba ludności (2021)	1563
Strefa numeracyjna	18
Kod pocztowy	33-300
Tablice rejestracyjne	KNS
SIMC	0420883
Położenie na mapie gminy Chełmiec Piątkowa
Położenie na mapie Polski Piątkowa
Położenie na mapie województwa małopolskiego Piątkowa
Położenie na mapie powiatu nowosądeckiego Piątkowa
49°37′26″N 20°45′07″E

Piątkowa – wieś w Polsce położona w województwie małopolskim, w powiecie nowosądeckim, w gminie Chełmiec.

W 1595 roku wieś położona w powiecie sądeckim województwa krakowskiego była własnością miasta Nowego Sącza. W latach 1975–1998 miejscowość położona była w województwie nowosądeckim. Według stanu na 30 czerwca 2004 wieś liczyła 1423 mieszkańców.

Na terenie wsi działają dwa sołectwa: położone na południu sołectwo Piątkowa, liczące 1252 mieszkańców oraz sołectwo Boguszowa – 171 mieszkańców.

Wieś leży w zachodniej części Beskidu Niskiego, przy drodze krajowej nr 28.

Piątkowa powstała w wyniku osadnictwa mieszczan sądeckich.

We wsi działa znany w kraju i za granicą dziecięcy zespół „Piątkowioki”, prezentujący folklor Lachów Sądeckich.

Piątkowa w 1977 została podzielona, część wsi została administracyjnie włączona do miasta Nowego Sącza tworząc osiedle Piątkowa.

Części wsi

Integralne części wsi Piątkowa

SIMC	Nazwa	Rodzaj
0420890	Dół	część wsi
0420908	Góra	część wsi
0420914	Korzymówka	część wsi
0420920	Krasów	część wsi
0420937	Obłazy	część wsi
0420943	Padoły	część wsi

Historia

• Piątkowa powstała prawdopodobnie w pierwszej połowie XIII wieku, jako wieś miejska.
• 1320–1330 – pierwsze wzmianki pochodzą ze „Zbioru dokumentów małopolskich”. W tym okresie w Piątkowej odbywały się trzy razy w roku sądy prowincjonalne.
• 1360 – Piątkowa znajduje się na uposażeniu powstającego w Nowym Sączu szpitala Św. Ducha.
• 1412 – rajcy sądeccy przekazują sołectwo Piątkowa na rzecz kościoła i opactwa norbertan w Nowym Sączu.
• 1470 – w „Liber beneficiorum” Jana Długosza (spis przywilejów i funduszy kościoła diecezji krakowskiej) znajduje się opis, z którego wynika, że Piątkowa jest wsią w parafii Nowy Sącz, jest własnością rajców sądeckich. Z tego dokumentu wynika, że w Piątkowej są ogrody, chaty i młyn (19 łanów kmiecych i 1 łan sołtysi).
• 1550 – Jan z Ocieszyna, kanclerz Królestwa i podkomorzy ziemi krakowskiej dokonuje rozgraniczenia pomiędzy Januszową należącą do norbertanów a Piątkową i Chruślicami, należącymi do Piotra Beliny.
• 1616 – w Lustracji podatkowej z 1616-1617 roku wynika, że w Piątkowej było 17 kmieci, 6 zagrodników z rolami i 2 komorników bez bydła.
• 1712 – wieś przechodzi we władanie opata nowosądeckiego jako zastaw za uzyskaną przez miasto Nowy Sącz pożyczkę.
• 1751–1755 – Piątkowa ponownie jest oddawana w zastaw w zamian za pożyczkę na odbudowę kościoła franciszkańskiego, baszt, bram i murów obronnych.
• 1873 – zachowała się uchwała zwierzchności gminnej miasta Nowego Sącza nawołująca do egzekucji należności na utrzymanie dróg przebiegających przez Piątkową.
• lata 80. XIX wieku – w „Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego” Piątkowa jest opisana jako osada posiadająca 93 domy i 628 mieszkańców (306 mężczyzn i 322 kobiety) z tych 585 wyznania rz.-katolickiego, 3 gr.-katolickiego i 40 izraelitów.
• 1900 – Szkoła w Piątkowej posiada 3 uczniów (data powstania szkoły nie jest znana).
• 1902 – Rada Powiatowa przeznaczyła fundusze na wykup gruntów pod drogę Piątkowa – Mogilno.
• 1947 – według spisu w Piątkowej wraz z Boguszową było 294 gospodarstw, 1200 mieszkańców.
• 1950 – spis wykazał 172 gospodarstwa i 1130 mieszkańców (spadek ilości mieszkańców spowodowany był organizacją wyjazdów na Ziemie Odzyskane).
• 1953 – zainstalowano w szkole podstawowej światło elektryczne.
• 1954 – Powstaje Gromadzka Rada Narodowa z siedzibą w Piątkowej (obejmująca również Boguszową, Chruślice, Paszyn).
• 1955 – do Piątkowej przyjechał po raz pierwszy autobus Miejskiej Komunikacji Samochodowej (trasa Nowy Sącz – Paszyn).
• 1956 – przebudowano skocznię narciarską.
• 1958 – przystąpiono do rozbudowy szkoły podstawowej, w tym roku powstał również Ludowy Zespół Sportowy „Jedność”.
• 1959–1960 – w Piątkowej powstało boisko sportowe.
• 1962 – elektryfikacja wsi.
• 1966 – Parafia Św. Małgorzaty w Nowym Sączu zakupiła w Piątkowej gospodarstwo rolne z zabudowaniami, w których od 1967 roku rozpoczęto naukę katechezy.
• 1977 – część wsi Piątkowa została włączona do miasta Nowego Sącza.
• 1989 – oddano do użytkowania kaplicę, ustanowiono w Piątkowej rektorat, będący częścią organizacyjną parafii Św. Małgorzaty (w części należącej do wsi Piątkowa).
• 1994 – powstanie Zespołu Pieśni i Tańca „Piątkowioki”, (w części należącej do wsi Piątkowa).
• 1995 – rozpoczęcie budowy kościoła (w części należącej do wsi Piątkowa).
• 2002 – stworzenie parafii Matki Bożej Nieustającej Pomocy w Piątkowej (w części należącej do wsi Piątkowa).
• 2005 – rozpoczęcie budowy Miasteczka Galicyjskiego jako sektora Sądeckiego Parku Etnograficznego (w części należącej do osiedla Piątkowa).

Etymologia nazwy

Piątkowa jest nazwą dzierżawczą od nazwiska Piątek. W dokumencie z 1435 roku zawartym w „Zbiorze dokumentów małopolskich” Piątkowa została zapisana jako Panthkowa. W 1568 r. w sądeckich księgach grodzkich występuje jako Piathkowa. W 1581 r. w rejestrze poborowym zapisana została jako Piąthkowa. W 1529 r. w zeznaniu podatkowym występuje jako Wola Piątkowska (Pyathkowa Wolya). W Lustracji podatkowej 1564 r. występuje nazwa o dzisiejszym brzmieniu Piątkowa.

Bibliografia

• Adam Śliwa, „Ziemia Sądecka Mystków, Paszyn, Piątkowa od średniowiecza do współczesności”, Nowy Sącz 2008 r. ISBN 978-83-60480-22-9.