49°23′N 27°37′E/49,383333 27,616667Latyczów
| |||
 Zamek w Latyczowie | |||
| |||
| Państwo |  Ukraina
| ||
| Obwód |  chmielnicki
| ||
| Populacja (2020) • liczba ludności |
10 244 | ||
| Tablice rejestracyjne | BX | ||
Położenie na mapie obwodu chmielnickiego  | |||
Położenie na mapie Ukrainy  | |||
| 49°23′N 27°37′E/49,383333 27,616667
| |||
Portal  Ukraina
| |||
Latyczów (ukr. Летичів – Łetycziw) – osiedle typu miejskiego na Podolu w środkowej Ukrainie. Stolica rejonu w obwodzie chmielnickim. 10 244 mieszkańców (2020)[1], dla porównania spis powszechny w 2001 zanotował ich 11 024[2].
Miasto królewskie lokowane w 1453 roku położone było w XVI wieku w województwie podolskim[3].
Historia[edytuj | edytuj kod]
Miasto założono u ujścia rzeki Wołk do Bohu na tzw. Czarnym szlaku. Od XV w. do rozbiorów był miejscem, drugim w województwie po Kamieńcu Podolskim, w którym odbywały się szlacheckie sądy grodzkie i sądy ziemskie[4]. Pod koniec XVI w. w Latyczowie miał siedzibę Jan Potocki herbu Pilawa (1552–1611), który zbudował tu przed 1598 rokiem murowany zamek. W latach 1613-1638 przy zamku wzniesiono dla dominikanów jednonawowy kościół (z dwiema kaplicami) pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Podczas Powstania Chmielnickiego Kozacy zajęli i złupili miasto. Wg opisu z lustracji z 1658 roku „Starostwo z miastem teraz całe spustoszone i zdezelowane, a dlatego, że na samym szlaku zostawa, którym gościńcem każden nieprzyjaciel chodzi”. Z tego powodu miasto było wielokrotnie palone przez Tatarów. W czasie okupacji tureckiej klasztor dominikanów został zniszczony. W 1750 roku na miasto i klasztor napadli Hajdamacy. Do 1793 roku miasto powiatowe w województwie podolskim, po III rozbiorze Polski miasto powiatowe w guberni podolskiej.
Zabytki[edytuj | edytuj kod]
- zamek - przed 1598 rokiem Jan Potocki zbudował w Latyczowie mury obronne i zamek
- Kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i klasztor Dominikanów - od 1606 roku w Latyczowie znajduje się słynny klasztor dominikański z cudownym obrazem Matki Boskiej Latyczowskiej. Obecnie istniejący kościół zbudowano w latach 1613–1638, a fasadę ozdobiono „lubelskim” szczytem[5]. W bryle kościoła można dostrzec świadome nawiązania do gotyckiej tradycji budowlanej w postaci ostrołukowych sklepień. W 1641 roku konwent dominikanów otrzymał nowicjat. Klasztor został zniszczony podczas okupacji tureckiej, ale w latach 1702-1724 został odbudowany w stylu barokowym[5]. Ze względu na wielką liczbę cudów i łask, jakich doznawali tutaj pielgrzymi, papież Pius VI w 1778 roku wydał dekret o koronacji obrazu. Po stłumieniu Powstania listopadowego władze rosyjskie w 1832 roku zlikwidowały klasztor, a sanktuarium przejęli księża diecezjalni. W 1854 roku kościół został uszkodzony na skutek pożaru. W 1920 roku w obawie przed wojskami bolszewickimi wywieziono cudowny obraz i obecnie oryginał obrazu znajduje się w Lublinie w kaplicy Zgromadzenia Służek NMP[5]. W 2006 roku została wprowadzona kopia obrazu, która została poświęcona w Krakowie przez papieża Benedykta XVI. W 1935 roku klasztor był miejscem czystek stalinowskich, w jego katakumbach spoczywają tysiące zamordowanych. W czasie II wojny Niemcy „wyprostowali” drogę przez Latyczów (Lwów – Front Wschodni), prowadząc ją przez tereny ogrodów klasztornych i niszcząc zabytkowe mury klasztorne. Drogę tę budowali Żydzi, po jej ukończeniu zamordowani pod lasem za Zalatyczówką. Klasztor nie został wysadzony w powietrze w czasach Breżniewa, bo jeden z ówczesnych pracowników „kijowskiej architektury”, pochodzący z Latyczowa, wstawił się za jego pozostawieniem. Kościół i klasztor są obecnie odbudowane.
Galeria[edytuj | edytuj kod]
Kościół w XIX wieku
Kościół Dominikanów
Kościół Dominikanów po remoncie
Dach kościoła z sygnaturką
Kościół Dominikanów od strony prezbiterium
Wieża zamkowa
Cerkiew Uspienska (Zaśnięcia)
Matka Boska Latyczowska
.JPG)
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Чисельність наявного населення України на 1 січня 2020 року (ukr.).
- ↑ Liczby ludności miejscowości obwodu chmielnickiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 5 grudnia 2001 roku (ukr.).
- ↑ Zenon Guldon, Jacek Wijaczka, Skupiska i gminy żydowskie w Polsce do końca XVI wieku, w: Czasy Nowożytne, 21, 2008, s. 165.
- ↑ M. Pawlikowski, Sądownictwo grodzkie w przedrozbiorowej Rzeczypospolitej, Strzałków 2012, tenże, Sądownictwo ziemskie w przedrozbiorowej Rzeczypospolitej, Strzałków 2012
- ↑ a b c Latyczów – miasto Królowej Podola, www.wilanow-palac.pl [dostęp 2019-12-04].
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Filip Sulimierski, Bronisław Chlebowski, Władysław Walewski, Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. V, Warszawa, 1880–1902, ss. 99-104.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Latyczów, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. V: Kutowa Wola – Malczyce, Warszawa 1884, s. 99.
