Przejdź do zawartości

Lewków

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii


Lewków
wieś
Ilustracja
Klasycystyczny, pałac Lipskich w Lewkowie.
Państwo

 Polska

Województwo

 wielkopolskie

Powiat

ostrowski

Gmina

Ostrów Wielkopolski

Liczba ludności (2006)

1400

Strefa numeracyjna

62

Kod pocztowy

63-410[2]

Tablice rejestracyjne

POS

SIMC

0205848

Położenie na mapie gminy wiejskiej Ostrów Wielkopolski
Mapa konturowa gminy wiejskiej Ostrów Wielkopolski, po prawej znajduje się punkt z opisem „Lewków”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Lewków”
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Lewków”
Położenie na mapie powiatu ostrowskiego
Mapa konturowa powiatu ostrowskiego, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Lewków”
Ziemia51°41′32″N 17°51′43″E/51,692222 17,861944[1]

Lewkówwieś w Polsce położona w województwie wielkopolskim, w powiecie ostrowskim, w gminie Ostrów Wielkopolski.

Lewków leży około 6 km na północny wschód od Ostrowa Wielkopolskiego, nad Niedźwiadą. Około 1 km na zachód od Lewkowa, w Michałkowie znajduje się lotnisko Aeroklubu Ostrowskiego.

Historia

[edytuj | edytuj kod]
Kościół św. Wojciecha

Pierwsze wzmianki o Lewkowie pochodzą z 1403[3]. Przez dłuższy czas wieś była własnością Koźmińskich, w XVIII w. często zmieniała właścicieli (Sokolniccy, Gorzeńscy, Krzyżanowscy). W 1786 zakupiona przez Wojciecha Lipskiego herbu Grabie (herb szlachecki), adiutanta króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. W latach 40. XIX wieku ukrywał się tu, u Józefa Lipskiego, poeta Roman Zmorski. W rękach Lipskich pozostawała do wybuchu II wojny światowej. W 1928 Lewków odwiedził prezydent Ignacy Mościcki. Ostatni przedwojenni właściciele Lewkowa to Jan Lipski oraz jego brat, Józef Lipski, ostatni ambasador Rzeczypospolitej w Berlinie (1934–1939).

Pocztowiec Ludwik Danielak ochrzczony został w Lewkowie w 1909 roku w kościele pw. Św. Wojciecha. Jego ojciec Walenty Danielak w latach 1916–1924 mieszkał w Lewkowie, a potem był radnym Zdun, znanym w regionie społecznikiem. We wrześniu 1939 roku Ludwik Danielak wykonywał zadania na rzecz obronności Państwa. Zginął 7 września w pobliżu wsi Modlna, został rozstrzelany przez żołnierzy Wehrmachtu: 31 pułk piechoty 24 dywizji niemieckiej. Był w mundurze pocztowca i nie miał broni. Organizował harcerstwo na terenie Zdun i okolic Baszkowa w latach 1925–1931.

Miejscowość przynależała administracyjnie przed 1887 r. do powiatu odolanowskiego. W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Lewków. w latach 1975–1998 do województwa kaliskiego, a w latach 1887–1975 i od 1999 do powiatu ostrowskiego.

Zabytki

[edytuj | edytuj kod]
  • Pałac Lipskich z 1788-91r. Muzeum Pałacowe[4] zostało na nowo otwarte po remoncie w 2022r.
  • kościół św. Wojciecha wzniesiony w latach 1844–1846 w miejscu poprzedniej, drewnianej świątyni, ufundowany przez Salomeę Lipską i jej wnuka Wojciecha Lipskiego, eklektyczny z neorenesansowym wyposażeniem wnętrza z lat 1871–1872,
    • ołtarz główny z obrazem św. Anna Samotrzeć ze św. Janem, kopią obrazu Bartolome Murillo wykonaną przez Leona Kaplińskiego,
    • prezbiterium z polichromią z XIX wieku, stiukowymi ścianami i marmurowym tabernakulum,
    • kuta żelazna krata przy przejściu z kruchty do kościoła, przyozdobiona ornamentem w stylu regencji z datą 1732 i inicjałami ksieni ołobockiej Katarzyny Pawłowskiej, zakupiona w 1817 r. z kościoła cysterskiego w Ołoboku,
    • przykościelny grobowiec Lipskich z napisem: Wojciechowi Lipskiemu 1805-1855 demokracie i politykowi, bojownikowi o niepodległość Polski, twórcy gimnazjum w Ostrowie w 125 rocznicę 1845-1970,
    • przykościelny cmentarz z drzewa pomnikowymi i dwoma złączonymi na kształt stołu głazami narzutowymi mającymi razem wymiary 1,7 na 1 m,
    • mur z dekoracyjnymi wazami i figurami.

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 67959
  2. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 658 [zarchiwizowane 2022-10-26].
  3. Ostrów Wielkopolski – dzieje miasta i regionu, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 1990, s. 91, ISBN 83-210-0851-8.
  4. MUZEUM JUŻ OTWARTE !!! – muzeumwlewkowie.pl [online] [dostęp 2022-12-02] (pol.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]