Lidia Kuchtówna
Państwo działania | |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
10 marca 1940 |
Data i miejsce śmierci |
13 kwietnia 2023 |
Profesor doktor habilitowana nauk humanistycznych | |
Specjalność: historia teatru | |
Alma Mater | |
Doktorat |
1970 |
Habilitacja |
1980 |
Profesura |
24 lutego 1993 |
Polska Akademia Nauk | |
Status |
członkini Komitetu Nauk o Sztuce |
Profesor | |
Jednostka | |
Okres zatrudn. |
od 1965 |
Odznaczenia | |
Lidia Teresa Kuchtówna, właśc. Kuchta[1] (ur. 10 marca 1940 w Szlachtowszczyznie k. Szczuczyna Nowogrodzkiego[2], zm. 13 kwietnia 2023 w Warszawie[3]) – polska historyczka teatru i teatrolożka.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Lidia Kuchtówna urodziła się w rodzinie nauczycielki i technika budowlanego. W 1945 przeniosła się z rodzicami do Bydgoszczy. W 1962 obroniła napisaną pod kierunkiem Konrada Górskiego pracę Monografia „Marchołta” J. Kasprowicza i uzyskała tytuł magistra filologii polskiej na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu[4][5]. W 1970 doktoryzowała się w Instytucie Sztuki Polskiej Akademii Nauk na podstawie dysertacji Działalność inscenizatorska i reżyserska Wilama Horzycy w Teatrze Ziemi Pomorskiej w Toruniu (1945–1948) (promotor – Zbigniew Raszewski), a w 1980 habilitowała, przedstawiwszy dzieło Sztuka aktorska i działalność Ireny Solskiej na tle prądów artystycznych epoki[6]. W 1993 otrzymała tytuł profesora nauk humanistycznych[7].
Wykładała na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika w Toruniu (1962–1963), Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu jako lektorka języka polskiego dla obcokrajowców (1965). Od 1965 zawodowo związana z Instytutem Sztuki Polskiej Akademii Nauk jako, kolejno: stypendystka-doktorantka (1965–1969), adiunktka (1973–1981), docentka (1981–1993), profesorka nadzwyczajna (1993–1995) oraz zwyczajna (od 1995). Kierowała Zakładem Historii i Teorii Teatru (1981–1992[5] albo 1981–1999[4]) oraz Pracownią Historii Teatru (od 2001). Od 1981 była członkinią Rady Naukowej Instytutu Sztuki PAN. Redaktorka „Sceny” w latach 1974–1978[5]. W latach 1969–1973 pracowała jako starsza inspektorka w Wydziale Teatrów Dramatycznych Ministerstwa Kultury i Sztuki.
Członkini Komitetu Nauk o Sztuce PAN w latach 1990–2003, w tym sekretarz naukowa od 1990 do 1999 oraz członkini Sekcji Nauk o Sztuce w Komitetu Badań Naukowych (2002–2003)[5].
Jej zainteresowania naukowe obejmowały: XX-wieczną historię teatru polskiego i europejskiego[5] (w szczególności Teatru im. Wilama Horzycy w Toruniu)[3]; problematykę inscenizacji, aktorstwa i scenografii; biografie artystów[5] (m.in. Barbary Krafftówny, Wilama Horzycy, Ireny Solskiej i Karola Frycza)[3]; edytorstwo pism teatralnych[5]. Współpracowniczka Polskiego Słownika Biograficznego[8], Wielkiej Encyklopedii Powszechnej PWN, Encyklopedii Warszawy, Słownika biograficznego teatru polskiego[4].
Pierwsze recenzje teatralne publikowała, mając 19 lat, w Żołnierzu Polski Ludowej, a następnie w Pomorzu. W kolejnych latach jej recenzje ukazywały się w Teatrze, Życiu Literackim, Dialogu i Sceny[4].
W 2005 została laureatką nagrody Teatralna Książka Roku 2004[6]. W 2014 „za wybitne zasługi w pracy naukowo-dydaktycznej w dziedzinie historii sztuki, za popularyzowanie dziedzictwa kulturowego” otrzymała Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski[1].
Pochowana na Cmentarzu Komunalnym Północnym w Warszawie[9].
Wybrane publikacje
[edytuj | edytuj kod]- Wielkie dni małej sceny. Wilam Horzyca w TZP w Toruniu 1945–1948, Wrocław 1972.
- Barbara Krafftówna, Warszawa 1975.
- Irena Solska, Warszawa 1980.
- Wilam Horzyca 1889–1959. Kronika życia i działalności, „Pamiętnik Teatralny” 1989, nr 2/4, nadb.
- Karol Frycz, Warszawa 2004.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 7 listopada 2014 r. o nadaniu orderów (M.P. z 2015 r. poz. 58).
- ↑ Kuchtówna Lidia, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2023-04-27] .
- ↑ a b c Eliza Dec , Zmarła prof. dr hab. Lidia Kuchtówna [online], Tylko Toruń - Wiadomości, 14 kwietnia 2023 [dostęp 2023-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2023-04-27] .
- ↑ a b c d Danuta Kuźnicka, Lidia Kuchtówna (1940–2023): Wspomnienie, „Pamiętnik Teatralny”, 72 (2), 2023, s. 191–204, DOI: 10.36744/pt.1695, ISSN 2658-2899 [dostęp 2024-08-11] .
- ↑ a b c d e f g prof. dr hab. Lidia Kuchtówna, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk [dostęp 2023-04-27] [zarchiwizowane 2018-04-07] .
- ↑ a b Lidia Kuchtówna, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2023-04-27] .
- ↑ Prof. dr hab. Lidia Teresa Kuchtówna, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2023-04-27] .
- ↑ 13 kwietnia 2023 roku zmarła prof. dr hab. Lidia Kuchtówna [online], psb.pan.krakow.pl, kwiecień 2023 [dostęp 2023-04-27] [zarchiwizowane z adresu 2023-04-27] .
- ↑ Wyszukiwarka cmentarna [online], Warszawskie cmentarze [dostęp 2023-04-27] .
- Absolwenci Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu
- Członkowie Komitetu Nauk o Sztuce PAN
- Laureaci Nagrody im. Stanisława Ignacego Witkiewicza
- Ludzie związani z Szczuczynem (Białoruś)
- Ludzie kultury związani z Toruniem
- Odznaczeni Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski (III Rzeczpospolita)
- Pochowani na cmentarzu komunalnym Północnym w Warszawie
- Polscy biografowie
- Polscy historycy teatru
- Polscy krytycy teatralni
- Pracownicy Instytutu Sztuki PAN
- Urodzeni w 1940
- Urzędnicy ministerstw Polski Ludowej
- Współpracownicy Polskiego Słownika Biograficznego
- Zmarli w 2023