Młodzawy Duże
50°27′43″N 20°30′17″E/50,461944 20,504722| wieś | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2019) |
577[2] |
| Strefa numeracyjna |
41 |
| Kod pocztowy |
28-400[3] |
| Tablice rejestracyjne |
TPI |
| SIMC |
0263142[4] |
Położenie na mapie gminy Pińczów  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  | |
Położenie na mapie powiatu pińczowskiego  | |
| 50°27′43″N 20°30′17″E/50,461944 20,504722[1]
| |
Młodzawy Duże – wieś sołecka[5] w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie pińczowskim, w gminie Pińczów[6][4].
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0263159 | Kolonia | część wsi |
| 0263165 | Piaski | część wsi |
W latach 1954–1972 wieś należała i była siedzibą władz gromady Młodzawy. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.
Przez Młodzawy Duże przebiega nieczynna wąskotorowa linia kolejowa Umianowice – Cudzynowice Świętokrzyskiej Kolei Dojazdowej.
Od 20 sierpnia 1944 roku w Młodzawach Dużych działał niemiecki obóz pracy. Istniał od 20 sierpnia 1944 do 12 stycznia 1945 roku. Znajdował się na terenie i w zabudowaniach podworskich. Budynki miały wymiary 20x8 m i 40x18 m. Przez obóz przeszło około 20 tysięcy Polaków, a przeciętny stan zaludnienia wynosił 1000 osób. Posiłki więźniów były bardzo liche i nie było szpitala. Pilnującymi byli tam sami Niemcy z SS. Ci się bardzo ordynarnie i źle obchodzili, tak z ludźmi z obozu, jak i z ludnością (z zeznań wójta gminy Chroberz Piotra Gila złożonych 9 października 1945 roku i 4 czerwca 1947 roku). Obóz składał się z ogrodzonego placu, na którym była stodoła i stary budynek gospodarczy. Stodoła służyła za noclegownię. W nocy osadzeni sypiali z braku miejsca ułożeni blisko siebie, w dużym ścisku. Warunki sanitarne były bardzo złe (z relacji Stanisławy Popek z Biedrzykowic przetrzymywanej w tym obozie). Więźniowie z tego obozu pracowali przy kopaniu dużych (głębokości ponad 2,5 m i szerokości u góry ok. 6,5 m) rowów przeciwczołgowych stanowiących część niemieckiej linii umocnień A1 – „Venus”, zachowanej do dziś na odcinku do Michałowa (do dziś przetrwał niemal niezniszczony rów mający ok. 6,5 km długości, jest to prawodpodobnie najdłuższy taki rów przeciwpancerny z zachowanych w całej Polsce). Za uchylanie się od pracy karano śmiercią – między innymi w Młodzawach Dużych Niemcy zastrzelili 3 kobiety. Pracujący byli bardzo dobrze pilnowani – co kilka metrów stał Niemiec, a każde wyjście za potrzebą odbywało się pod eskortą. Niemcy przechadzali się wzdłuż kopanego rowu, pilnie obserwując pracujących (relacja S. Popek). W obozie tym podczas ucieczki z obozu został zastrzelony [28 grudnia 1944 r] przez wartownika Michał Zadara ze wsi Michałowice, gminy Czarnocin, powiatu pińczowskiego. Został przez rodzinę zabrany i pochowany na cmentarzu parafialnym w Stradowie gminy Chroberz (z zeznań P. Gila złożonych 4 czerwca 1947 roku). Od sierpnia do grudnia 1944 r. komendantem tego obozu w Młodzawach był SS-Hauptsturmführer Theodor van Eupen, zbrodniarz wojenny, wcześniej komendant obozu w Treblince I, który stacjonował w Chrobrzu[7].
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Bibliografia[edytuj | edytuj kod]
- Karina Berkowicz. Ucieczka z fortyfikacyjnego obozu pracy w Młodzawach Dużych [kierowanego przez zbrodniarza niemieckiego Theo van Eupena (1907-1944)] w relacji Stanisławy Popek. „Świętokrzyskie”. 28(32), s. 40-57, 2021. Kielce. [dostęp 2022-03-27].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 81353
- ↑ Raport o stanie gminy w roku 2019. Stan ludności 31.12.2019 str. 13-14 [dostęp 2022-05-08]
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 788 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b c TERYT (Krajowy Rejestr Urzędowego Podziału Terytorialnego Kraju). Główny Urząd Statystyczny. [dostęp 2015-04-14].
- ↑ Jednostki organizacyjne gminy Pińczów. Urząd Gminy Pińczów. [dostęp 2015-04-14].
- ↑ a b Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części. „Dziennik Ustaw”. Nr 29, poz. 200, s. 1867, 2013-02-15. Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji. [dostęp 2015-04-14].
- ↑ Karina Berkowicz. Ucieczka z fortyfikacyjnego obozu pracy w Młodzawach Dużych [kierowanego przez zbrodniarza niemieckiego Theo van Eupena (1907-1944)] w relacji Stanisławy Popek. „Świętokrzyskie”. 28(32), s. 40-57, 2021. Kielce. [dostęp 2022-03-27].
