Metopoplax ditomoides
| Metopoplax ditomoides | |||
| (Costa, 1847) | |||
_-_(imago),_Elst_(Gld),_the_Netherlands_-_3.jpg) Osobnik dorosły | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Infrarząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
Metopoplax ditomoides | ||
| Synonimy | |||
| |||
Metopoplax ditomoides – gatunek pluskwiaka z podrzędu różnoskrzydłych i rodziny skupieńcowatych. Fitofag rumianów, rumianków, krwawników i lebiodek. Pierwotnie miał zasięg południowo-zachodniopalearktyczny (głównie śródziemnomorski); obecnie znajduje się w ekspansji na północ, a ponadto został zawleczony do nearktycznej Ameryki Północnej i do Ameryki Południowej.
Taksonomia[edytuj | edytuj kod]
Gatunek ten został opisany po raz pierwszy w 1847 roku przez Achillego Costę pod nazwą Pachymerus ditomoides. W 1861 roku Franz Xaver Fieber przeniósł go do nowego rodzaju Metopoplax, jako jego gatunek typowy[1][2].
Morfologia[edytuj | edytuj kod]
Pluskwiak o ciele długości od 3,4 do 4 mm[3]. Głowę, przedplecze i tarczkę ma ciemno lub czarno ubarwione, gęsto punktowane i porośnięte długimi, białymi szczecinkami[4][5]. Spłaszczony i silnie rozszerzony (szpatułkowaty) nadustek[6][5] odróżnia go od M. origami, jedynego rodzimego dla Polski przedstawiciela rodzaju[6]. Półpokrywy mają jasny kolor do wręcz białawego. Użyłkowanie ich zakrywek może być bezbarwne lub brązowe[5].
Biologia i ekologia[edytuj | edytuj kod]
Owad ten jest fitofagiem ssącym soki roślin z rodzajów rumian, rumianek[3], krwawnik i lebiodka[6]. Do rozrodu przystępuje w maju i czerwcu. Kopulacja ma miejsce na roślinach żywicielskich. W sprzyjających warunkach w ciągu jednego roku pojawia się drugie pokolenie, które rozmnaża się w sierpniu[3]. Wykazuje aktywność do września[6]. Zimę imagines spędzają, hibernując w ściółce lub pod odstającą korą, nierzadko w dużej odległości od stanowisk roślin pokarmowych[3].
Rozprzestrzenienie[edytuj | edytuj kod]
Pierwotny zasięg gatunku obejmuje strefę śródziemnomorską i zachód Europy, jednak w ostatnim czasie wykazuje on ekspansję w kierunku północnym, jak i bywa zawlekany do różnych rejonów świata[3][6], prawdopodobnie za pomocą statków z transportami materiału roślinnego[7][5].
W Europie znany jest z Portugalii, Hiszpanii, Francji, Wielkiej Brytanii, Belgii, Luksemburga, Holandii, Niemiec, Szwajcarii, Włoch, Malty, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Macedonii Północnej, Bułgarii i południowej Rosji (po obwód astrachański i Kaukaz)[8][9][1]. W Afryce Północnej podawany jest z Maroka, Tunezji, Algierii i Libii. W Azji występuje w Turcji i Syrii[9][1].
W Anglii historycznie był to gatunek tylko rzadko zawlekany, jednak w XXI wieku utworzył stabilne populacje na południu kraju i w niektórych latach bywa liczny[4]. W Belgii po raz pierwszy doniesiono o jego znalezieniu w 1997 roku[10]. W Niemczech dawniej występował tylko w południowo-zachodniej części kraju. W pierwszej dekadzie XXI wieku rozprzestrzenił się osiągając Nadrenię, Dolną Saksonię i Saksonię-Anhalt[3]. W Polsce po raz pierwszy znaleziono go w 2019 roku w Bielanach Wrocławskich. 10 martwych okazów odkryto na paletach, prawdopodobnie przywiezionych z Francji[6].
W nearktycznej Ameryce Północnej odnaleziono go pierwszy raz w 1998 roku w Oregonie[6]. Stamtąd szybko się rozprzestrzenił, zasiedlając obszar od Kalifornii przez Waszyngton po Kanadę[5]. W 2015 roku gatunek ten wykryto na pacyficznym wybrzeżu Chile[11].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ a b c Pablo M. Dellapé, Thomas J. Henry, David C. Eades: species Metopoplax ditomoides (Costa, 1847). [w:] Lygaeoidea Species File (Version 5.0/5.0) [on-line]. [dostęp 2020-04-15].
- ↑ F.X. Fieber: Die Europaischen Hemiptera. Halbflugler (Rhynchota Heteroptera). Wien: Gerold, 1861.
- ↑ a b c d e f Ekkehard Wachmann, Albert Melber, Jürgen Deckert: Wanzen. Band 3: Pentatomomorpha I: Aradoidea (Rindenwanzen), Lygaeoidea (Bodenwanzen u. a.), Pyrrhocoroidea (Feuerwanzen) und Coreoidea (Randwanzen u. a.). Keltern: Goecke & Evers, 2007, seria: Die Tierwelt Deutschlands und der angrenzenden Meeresteile nach ihren Merkmalen und nach ihrer Lebensweise. ISBN 978-3-937783-29-1.
- ↑ a b Tristan Bantock, Joseph Botting: Metopoplax ditomoides. [w:] British Bugs. An online identification guide to UK Hemiptera [on-line]. 2018. [dostęp 2020-04-11].
- ↑ a b c d e A.G. Wheeler jr., E.R. Hoebeke. Metopoplax ditomoides (Costa) (Hemiptera: Lygaeoidea: Oxycarenidae): First Canadian Record of a Palearctic Seed Bug. „Journal of the Entomological Society of British Columbia”. 108, s. 70–71, 2012.
- ↑ a b c d e f g Barbara Lis, Marcin Kadej. Metopoplax ditomoides (A. Costa, 1843) (Hemiptera: Oxycarenidae) – pierwsze stwierdzenie w Polsce. „Heteroptera Poloniae – Acta Faunistica”. 13. s. 105–107. DOI: 10.5281/zenodo.3592061. ISSN 2083-201X.
- ↑ J. Deckert. Zum Vorkommen von Oxycareninae (Heteroptera, Lygaeidae) in Berlin und Brandenburg. „Insecta”. 9, s. 67-75, 2004.
- ↑ Metopoplax ditomoides (A. Costa, 1847). [w:] Fauna Europaea [on-line]. [dostęp 2020-04-15].
- ↑ a b J.A. Slater: A catalogue of the Lygaeidae of the world. Vol. I. Baltimore, Maryland: Wavely Press, 1964.
- ↑ J. Bruers, G. Viskens. Metopoplax ditomoides (Costa, 1847) België nieuw sp. (Heteroptera, Lygaeidae, Oxycareninae). „Bulletin et Annales de la Société Royale Belge d’Entomologie”. 133, s. 469, 1997.
- ↑ A.F. Flores, M.B. Riveras. Flores Primer registro de Metopoplax ditomoides (Costa) (Hemiptera: Oxycarenidae) en Chile. „Revista Chilena de Entomologia”. 44, s. 35–39, 2018.