Mykoła Sciborski

Mykoła Sciborski
Микола Орестович Сціборський
	podpułkownik
Data i miejsce urodzenia	28 marca 1898 ; Żytomierz, gubernia wołyńska, Imperium Rosyjskie
Data i miejsce śmierci	30 sierpnia 1941 ; Żytomierz, USRR, ZSRR pod okupacją III Rzeszy
	Przebieg służby
Siły zbrojne	Armia Imperium Rosyjskiego; Armia Czynna Ukraińskiej Republiki Ludowej
Główne wojny i bitwy	I wojna światowa,; wojna ukraińsko-sowiecka,; wojna polsko-bolszewicka
	Odznaczenia

Mykoła Orestowycz Sciborski (ukr. Микола Орестович Сціборський^[1], ur. 16 marca^?/28 marca 1898 w Żytomierzu, zm. 30 sierpnia 1941 tamże) – ukraiński inżynier ekonomiki rolnej, podpułkownik armii Ukraińskiej Republiki Ludowej, publicysta i teoretyk ukraińskiego nacjonalizmu, solidaryzmu i korporacjonizmu.

Życiorys

W czasie I wojny światowej powołany do armii rosyjskiej. W 1916 ukończył szkołę chorążych, służbę zakończył w stopniu porucznika, dowódcy batalionu. Ofiara ataku gazowego, dwukrotnie ranny^[2]. Odznaczony Orderem Św. Anny 4 i 3 klasy, Orderem Św. Stanisława 3 klasy i Krzyżem Św. Jerzego 4 klasy. W 1917 wstąpił do armii Ukraińskiej Republiki Ludowej, w 1920 awansowany do stopnia podpułkownika. W składzie sprzymierzonej z Polską armii URL uczestnik wojny polsko-bolszewickiej. Po zakończeniu działań bojowych armii URL przeciwko Armii Czerwonej 21 listopada 1920 internowany przez władze polskie, przebywał w obozie dla internowanych w Kaliszu-Szczypiornie.

Udał się na emigrację do Czechosłowacji i Francji. W 1924 ukończył kurs sztabu generalnego Armii URL, otrzymując tytuł oficera dyplomowanego, w tym samym roku został zdemobilizowany ze służby. 9 kwietnia 1929 ukończył Ukraińską Akademię Gospodarczą w Poděbradach, uzyskując tytuł inżyniera-ekonomisty.

W 1925 był jednym z założycieli Legii Ukraińskich Nacjonalistów i jej przewodniczącym. W latach 1928–1934 wydawał w Pradze organ PUN – czasopismo „Rozbudowa naciji”, był również współpracownikiem czasopism „Derżawna nacija”, „Surma”, „Ukrajinśke słowo”. W 1929 był delegatem na I Kongres Ukraińskich Nacjonalistów w Wiedniu, przewodniczącym kongresu i jednym z założycieli Organizacji Ukraińskich Nacjonalistów. Wybrany do Prowodu OUN, został kierownikiem referatu politycznego Prowodu.

W 1935 roku opublikował „Nacjokrację”, swoją najważniejszą pracę z zakresu teorii ukraińskiego nacjonalizmu^[3].

Był jednym z twórców ukraińskiego solidaryzmu. We wrześniu 1939, z polecenia Andrija Melnyka przygotował projekt Konstytucji Ukrainy, który określał ją jako państwo „suwerenne, autorytarne, totalitarne i zawodowo-stanowe”^[3].

Jego zawarte w 1934 małżeństwo z Żydówką, emigrantką z ZSRR, wywołało w okresie rozłamu w OUN krytykę Stepana Bandery, który w liście do Andrija Melnyka z 10 sierpnia 1940 oskarżył Sciborskiego o zdradę ideałów nacjonalistycznych i bycie „bolszewickim agentem”^[4].

W czasie rozłamu w OUN w 1940 opowiedział się po stronie Andrija Melnyka i OUN-M. W czerwcu 1941 był członkiem grupy marszowej, kierującej się do Kijowa.

Zginął w zamachu na dworcu w Żytomierzu razem z Omelanem Senykiem. O dokonanie zamachu podejrzewana była konkurencyjna frakcja OUN – banderowcy.

Przypisy

↑ Редкол.: В.А. Смолій (голова) та ін. НАН України. Інститут історії України: Енциклопедія історії України. T. 9. Київ: Наукова думка, 2012, s. 926. ISBN 978-966-504-237-2.
↑ Marco Carynnyk, Foes of our rebirth: Ukrainian nationalists discussions about Jews, 1927-1947, Nationalities Papers, 39: 3, s. 319.
↑ ^a ^b Олександр ЗАЙЦЕВ: Український націоналізм та італійський фашизм (1922–1939). Ukrajina Moderna, 2012-01-03. [dostęp 2012-01-11]. (ukr.).
↑ Marco Carynnyk, Foes of our rebirth..., s. 327.

Bibliografia, literatura

Mykoła Ściborśkyj, [w:] Ryszard Torzecki, Kwestia ukraińska w Polsce w latach 1923–1929, Kraków 1989, ISBN 83-08-01977-3, s. 392.
Сціборський Микола, [w:] Dovidnyk z istorii Ukrainy, opr. Ihor Pidkova, Roman Shust, Kost Bondarenko; Lviv 1999, Wyd. Lvivskyi derzhavnyi universytet im. Ivana Franka i Vydavnyctvo Heneza, ISBN 978-966-504-237-2.
Сціборський Микола Орестович, [w:] Енциклопедія історії України: Т. 9. Редкол.: В.А. Смолій (голова) та ін. НАН України. Інститут історії України. – Київ 2012, Wyd. «Наукова думка». ISBN 966-00-0632-2.

Jewhen Konowalec i Mykoła Sciborski, Paryż 1929
Mykoła Sciborski

[1] Редкол.: В.А. Смолій (голова) та ін. НАН України. Інститут історії України: Енциклопедія історії України. T. 9. Київ: Наукова думка, 2012, s. 926. ISBN 978-966-504-237-2.

[2] Marco Carynnyk, Foes of our rebirth: Ukrainian nationalists discussions about Jews, 1927-1947, Nationalities Papers, 39: 3, s. 319.

[zajcew-3] Олександр ЗАЙЦЕВ: Український націоналізм та італійський фашизм (1922–1939). Ukrajina Moderna, 2012-01-03. [dostęp 2012-01-11]. (ukr.).

[4] Marco Carynnyk, Foes of our rebirth..., s. 327.

[1]

[2]

[3]

[4]