Nautilus (1930)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Nautilus (Q152)
Ilustracja
Bliźniacza jednostka „Nautilusa” – „Diamant”
Klasa

okręt podwodny

Typ

Saphir

Projekt

Q6

Historia
Stocznia

Arsenal de Toulon, Tulon

Położenie stępki

8 sierpnia 1927

Wodowanie

21 marca 1930

 Marine nationale
Wejście do służby

15 lipca 1931

Wycofanie ze służby

8 grudnia 1942

Zatopiony

31 stycznia 1943

Los okrętu

zezłomowany w 1947

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność
• na powierzchni
• w zanurzeniu


761 ton
925 t

Długość

65,9 m

Szerokość

7,2 m

Zanurzenie

4,3 m

Zanurzenie testowe

80 m

Rodzaj kadłuba

dwukadłubowy

Napęd
2 silniki wysokoprężne o łącznej mocy 1300 KM
2 silniki elektryczne o łącznej mocy 1000 KM
2 śruby
Prędkość
• na powierzchni
• w zanurzeniu


12 węzłów
9 w.

Zasięg

powierzchnia: 7000 Mm przy 7,5 w.
zanurzenie: 80 Mm przy 4 w.

Uzbrojenie
32 miny, 7 torped
1 działo kal. 75 mm, 2 wkm kal. 13,2 mm
Wyrzutnie torpedowe

3 × 550 mm
2 × 400 mm

Załoga

42

Nautilus (Q152) – francuski podwodny stawiacz min z okresu międzywojennego i II wojny światowej, jedna z sześciu jednostek typu Saphir. Okręt został zwodowany 21 marca 1930 roku w stoczni Arsenal de Toulon w Tulonie, a w skład Marine nationale wszedł 15 lipca 1931 roku. Jednostka pełniła służbę na Morzu Śródziemnym, a od zawarcia zawieszenia broni między Francją a Niemcami znajdowała się pod kontrolą rządu Vichy. W grudniu 1942 roku okręt został przejęty przez Niemców w Bizercie i przekazany Włochom, lecz 31 stycznia 1943 roku został zatopiony w Bizercie przez alianckie samoloty. Podniesiony, ostatecznie został zezłomowany w sierpniu 1947 roku.

Projekt i budowa[edytuj | edytuj kod]

 Osobny artykuł: Okręty podwodne typu Saphir.

„Nautilus” zamówiony został w ramach programu rozbudowy floty francuskiej z 1926 roku[1][2]. Projekt otrzymał sygnaturę Q6[3]. Okręty otrzymały prosty i bezpieczny system przechowywania min, zwany Normand-Fenaux, w którym miny były przechowywane w szybach umieszczonych w zewnętrznych zbiornikach balastowych, z bezpośrednim mechanizmem zwalniającym[1][2]. Powiększoną wersją okrętów typu Saphir były zbudowane na zamówienie Polski stawiacze min typu Wilk[4].

„Nautilus” zbudowany został w Arsenale w Tulonie[1][3]. Stępkę okrętu położono 8 sierpnia 1927 roku[5][a], a zwodowany został 21 marca 1930 roku[1][6].

Dane taktyczno–techniczne[edytuj | edytuj kod]

„Nautilus” był średniej wielkości podwodnym stawiaczem min o konstrukcji dwukadłubowej[1][6]. Długość całkowita wynosiła 65,9 metra (64,9 metra między pionami), szerokość 7,2 metra i zanurzenie 4,3 metra[1][7][b]. Wyporność normalna w położeniu nawodnym wynosiła 761 ton, a w zanurzeniu 925 ton[1][6][c]. Okręt napędzany był na powierzchni przez dwa czterosuwowe silniki wysokoprężne Normand-Vickers o łącznej mocy 1300 KM[1][8]. Napęd podwodny zapewniały dwa silniki elektryczne o łącznej mocy 1000 KM[1][6][d]. Dwuśrubowy układ napędowy pozwalał osiągnąć prędkość 12 węzłów na powierzchni i 9 węzłów w zanurzeniu[1][7]. Zasięg wynosił 7000 Mm przy prędkości 7,5 węzła w położeniu nawodnym (lub 4000 Mm przy prędkości 12 węzłów) oraz 80 Mm przy prędkości 4 węzłów w zanurzeniu[1][9]. Zbiorniki paliwa mieściły 95 ton oleju napędowego[1][e]. Dopuszczalna głębokość zanurzenia wynosiła 80 metrów[3].

Głównym uzbrojeniem okrętu były 32 miny kotwiczne Sautier-Harlé O-6 o masie 1090 kg każda (w tym 220 kg materiału wybuchowego), które były przechowywane w 16 pionowych szybach umieszczonych w zewnętrznych zbiornikach balastowych, po dwie w szybie (system Normand-Fenaux)[10]. Okręt wyposażony był też w pięć wyrzutni torped: dwie stałe kalibru 550 mm na dziobie i jeden potrójny zewnętrzny dwukalibrowy obracalny aparat torpedowy, mieszczący jedną torpedę kalibru 550 mm i dwie kalibru 400 mm, usytuowany na rufie[3][10]. Łącznie okręt przenosił siedem torped, w tym pięć kalibru 550 mm i dwie kalibru 400 mm[3][6][f]. Uzbrojenie artyleryjskie stanowiło umieszczone przed kioskiem działo pokładowe kalibru 75 mm L/35 M1928 oraz zdwojone stanowisko wielkokalibrowych karabinów maszynowych Hotchkiss kalibru 13,2 mm L/76[3][6].

Załoga okrętu składała się z 3 oficerów oraz 39 podoficerów i marynarzy[1][9][g].

Służba[edytuj | edytuj kod]

„Nautilus” wszedł do służby w Marine nationale 15 lipca 1931 roku[5][11][h]. Jednostka otrzymała numer burtowy Q152[3]. W momencie wybuchu II wojny światowej okręt pełnił służbę na Morzu Śródziemnym, wchodząc w skład 20. dywizjonu 6. eskadry 4. Flotylli okrętów podwodnych w Bizercie (wraz z siostrzanymi okrętami „Rubis”, „Saphir” i „Turquoise”)[11]. Dowódcą okrętu był w tym okresie kpt. mar. E. Briand[11]. 7 lutego 1940 roku „Nautilus”, „Rubis” i „Saphir” w eskorcie awiza „Commandant Rivière” wyszły z Oranu i po przebyciu Cieśniny Gibraltarskiej dołączyły do konwojów 9-R i 63-KS, docierając następnie do Brestu (okręty podwodne zostały skierowane na remont stoczniowy)[12]. Po zakończonym remoncie „Nautilus” i „Saphir” w eskorcie awiza „Yser” wyruszyły z Brestu na Morze Śródziemne, docierając 28 kwietnia do Gibraltaru i 1 maja do Bizerty[13].

W czerwcu 1940 roku „Nautilus” nadal wchodził w skład 20. dywizjonu okrętów podwodnych w Bizercie, a jego dowódcą był kpt. mar. E. Briand[14][15]. Po wypowiedzeniu wojny przez Włochy jednostka udała się pod włoskie wybrzeże w celu postawienia zagród minowych[16]. 14 czerwca „Nautilus” postawił miny nieopodal Trypolisu[16][17]. 22 czerwca, w dniu zawarcia zawieszenia broni między Francją a Niemcami, okręt przebywał w Safakis[18]. W wyniku jego postanowień „Nautilus” znalazł się pod kontrolą rządu Vichy i został rozbrojony w Bizercie[5]. Na przełomie 1941 i 1942 roku okręt został wycofany z czynnej służby[7].

Po lądowaniu aliantów w Afryce Północnej, 8 grudnia 1942 roku „Nautilus” został przejęty przez Niemców w Bizercie i przekazany Włochom[19][20]. Okręt nie został wyremontowany i nigdy nie wszedł do służby we włoskiej marynarce[19]. 31 stycznia 1943 roku jednostka została zatopiona podczas nalotu bombowców B-17 12. Armii Powietrznej USAAF na Bizertę[21][22][i]. Okręt został później podniesiony i ostatecznie zezłomowany 12 sierpnia 1947 roku[5].

Uwagi[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 89 i Gogin 2014a ↓ podają, że stępkę okrętu położono we wrześniu 1926 roku.
  2. ↑ Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 88 podaje, że szerokość okrętu wynosiła 7,12 metra.
  3. ↑ Parkes 1933 ↓, s. 200, Lipiński 1999 ↓, s. 540 i McMurtrie 1941 ↓, s. 193 podają, że wyporność okrętu na powierzchni wynosiła 669 ton.
  4. ↑ Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 88 podaje, że łączna moc silników elektrycznych wynosiła 1100 KM.
  5. ↑ Gogin 2014a ↓ podaje, że okręt zabierał 75 ton paliwa.
  6. ↑ Parkes 1933 ↓, s. 200 i McMurtrie 1941 ↓, s. 193 podają, że okręt przenosił sześć torped.
  7. ↑ McMurtrie 1941 ↓, s. 193 podaje, że załoga okrętu liczyła 40 osób.
  8. ↑ Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 89 i Gogin 2014a ↓ podają, że okręt wcielono do służby w lipcu 1937 roku.
  9. ↑ Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 89 podaje, że okręt został zatopiony 30 stycznia 1943 roku.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m Gardiner i Chesneau 1980 ↓, s. 274.
  2. ↑ a b Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 89.
  3. ↑ a b c d e f g Gogin 2014a ↓.
  4. ↑ Fontenoy 2007 ↓, s. 189.
  5. ↑ a b c d Helgason 2020 ↓.
  6. ↑ a b c d e f Fontenoy 2007 ↓, s. 188.
  7. ↑ a b c Lipiński 1999 ↓, s. 540.
  8. ↑ Parkes 1933 ↓, s. 200.
  9. ↑ a b Labayle-Couhat 1971 ↓, s. 88.
  10. ↑ a b Dawidowicz 2009 ↓, s. 76.
  11. ↑ a b c Kindell 1939 ↓.
  12. ↑ Kindell 1940a ↓.
  13. ↑ Kindell 1940b ↓.
  14. ↑ Kindell 1940c ↓.
  15. ↑ Franz 2016 ↓, s. 226.
  16. ↑ a b Kindell 1940d ↓.
  17. ↑ Rohwer 1940 ↓.
  18. ↑ Kindell 1940e ↓.
  19. ↑ a b Gogin 2014b ↓.
  20. ↑ Franz 2017 ↓, s. 81.
  21. ↑ Rohwer 1943 ↓.
  22. ↑ Perepeczko 2014 ↓, s. 402.

Bibliografia[edytuj | edytuj kod]

Okręty podwodne typu Saphir
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Nautilus_(1930)&oldid=71727623”