Przejdź do zawartości

ORP Bitny (1944)

Dodaj linki
Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Zobacz też: inne jednostki pływające o tej nazwie.
ORP Bitny (S-72)
Klasa

ścigacz okrętów podwodnych

Typ

ZPK

Historia
Stocznia

Weichselwerft, Płock
Stocznia Marynarki Wojennej, Gdynia

Zamówiony dla  Kriegsmarine
 Marynarka Wojenna (PRL)
Wejście do służby

18 lipca 1953

Wycofanie ze służby

8 stycznia 1957

Dane taktyczno-techniczne
Wyporność

ok. 65–70 ton

Długość

całkowita: 29,74 metra
28,76 m na KLW

Szerokość

4,71 m

Zanurzenie

1,31 m

Materiał kadłuba

stal

Napęd
2 silniki benzynowe Hispano-Suiza o łącznej mocy 1720 KM
2 śruby
Prędkość

17,1 węzła

Uzbrojenie
2 działka kal. 37 mm 70-K (2 x I)
1 wkm DSzK kal. 12,7 mm
2 zrzutnie bg
Wyposażenie
2 radiostacje (Skumbrija i 7A7)
radar Neptun
sonar Tamir-1
reflektor
Załoga

30

ORP Bitny – polski ścigacz okrętów podwodnych z okresu zimnej wojny. Kadłub okrętu został zbudowany w 1944 roku w stoczni Weichselwerft GmbH w Płocku, a po zakończeniu II wojny światowej został odnaleziony w Toruniu. W latach 1950–1953 jednostka została odbudowana i ukończona w Stoczni Marynarki Wojennej w Gdyni. Okręt przyjęto w skład Marynarki Wojennej 18 lipca 1953 roku. Jednostka, oznaczona podczas służby znakiem burtowym S-72, została skreślona z listy floty w styczniu 1957 roku.

Projekt i budowa

[edytuj | edytuj kod]

Okręt (a właściwie jego kadłub) należał do niemieckiego typu ZPK (niem. Zerlegbare Polizei-Kampfboote) – ścigaczy przeciwpartyzanckich[1][2]. Jednostki te, zaprojektowane w 1942 roku, miały posiadać silne uzbrojenie, złożone z poczwórnego stanowiska działek 20 mm Flakvierling 38 oraz działa przeciwpancernego KwK 38(t), opancerzenie newralgicznych elementów i prostą konstrukcję, dzięki czemu czas budowy ścigacza miał wynieść jedynie trzy tygodnie[1]. Okręty miały też możliwość transportu drogowego[1].

Ścigacz zbudowany został w 1944 roku w stoczni Weichselwerft GmbH w okupowanym Płocku (niem. Schröttersburg), lecz nie został ukończony[2][3]. Po zakończeniu działań wojennych kadłub jednostki został odnaleziony w Toruniu[2][3]. W 1950 roku koleją przewieziono go do Gdyni, gdzie w Stoczni Marynarki Wojennej podjęto prace nad ukończeniem okrętu jako szkolnego dla podchorążych Oficerskiej Szkoły Marynarki Wojennej[2]. Ukończona w połowie 1953 roku jednostka ostatecznie stała się ścigaczem okrętów podwodnych[4][5].

Dane taktyczno-techniczne

[edytuj | edytuj kod]
Działko przeciwlotnicze 70-K kal. 37 mm, Muzeum Marynarki Wojennej w Gdyni.

Okręt był niewielkim ścigaczem okrętów podwodnych[5]. Długość całkowita stalowego, w większości nitowanego kadłuba wynosiła 29,74 metra (28,76 metra na konstrukcyjnej linii wodnej), szerokość 4,71 metra i zanurzenie 1,31 metra[3][6]. Podzielony był na siedem przedziałów wodoszczelnych i wykonany z blachy stalowej grubości 3–4 mm (wręgi i grodzie miały grubość 2 mm)[6]. Stalowy pokład miał grubość od 2 mm na dziobie i rufie do 4 mm na śródokręciu, pokryty drewnem o grubości 2,5 cm (z obniżeniem o około 40 cm na odcinku 6,65 m od rufy)[6]. Wysokość konstrukcyjna jednostki liczyła 3,06 metra, a wyporność pełna około 65–70 ton[3][6][a]. Okręt napędzany był przez dwa 12-cylindrowe, chłodzone cieczą lotnicze silniki benzynowe Hispano-Suiza 12Y o łącznej mocy 1720 koni mechanicznych (KM)[3][8][b]. Dwa wały napędowe poruszały dwoma śrubami; okręt posiadał dwa stery opływowe[9]. Maksymalna prędkość okrętu miała wynosić 20,5 węzła, jednak osiągnięto jedynie 17,1 węzła[3][4]. Okręt zabierał 4,2 tony paliwa w czterech zbiornikach oraz 1,1 tony słodkiej wody[8]. Energię elektryczną zapewniała prądnica prądu stałego o napięciu 115 V i mocy 8,8 KM, napędzana silnikiem benzynowym o mocy 14 KM przy 2900 obr./min[3][9]. Jednostka była wyposażona zarówno w centralne ogrzewanie, jak i wentylację[9].

Uzbrojenie artyleryjskie jednostki stanowiły dwa pojedyncze działka automatyczne kal. 37 mm 70-K L/73, umiejscowione na dziobie i rufie, z łącznym zapasem amunicji wynoszącym 1500 sztuk oraz pojedynczy karabiny maszynowe DSzK L/79 na nadbudówce, z zapasem 4800 sztuk amunicji[3][6]. Broń ZOP stanowiły dwie ramowe zrzutnie bomb głębinowych B-1 (z łącznym zapasem 12 bomb)[3][6]. Wyposażenie radioelektroniczne obejmowało dwie radiostacje (Skumbrija i 7A7), radar Neptun (zakupiony w ZSRR w 1954 roku) i sonar Tamir-1[9][c]. Oprócz tego okręt miał na nadbudówce reflektor[9]. Wyposażenie uzupełniała kotwica patentowa o masie 100 kg, jedna tratwa i pięć kół ratunkowych[4].

Ścigacz posiadał opancerzenie przodu nadbudówki (o grubości 10 mm) i komory amunicyjnej (5 mm)[6].

Załoga okrętu składała się z 3 oficerów, 5 podoficerów i 22 marynarzy[3][4].

Służba

[edytuj | edytuj kod]

1 marca 1952 roku sformowano załogę okrętu, jeszcze przed ukończeniem jednostki[10]. 10 lipca 1953 roku przeprowadzono próby morskie, a 18 lipca ścigacz pod nazwą ORP „Bitny” został przyjęty w skład Marynarki Wojennej[3][4]. Okręt został przydzielony do Bazy Marynarki Wojennej w Świnoujściu, pełniąc służbę wraz ze ścigaczem ORP „Błyskawiczny”[3][4]. 15 lipca 1954 roku „Bitny” otrzymał oznaczenie burtowe S-72[11][12]. W 1954 i 1955 roku jednostka wzięła udział w uroczystych obchodach Dni Morza, a jego dowódcą był w tym czasie por. mar. Kazimierz Jaszczuk[4]. Podczas użytkowania okręt trapiły częste problemy z napędem (przegrzewanie się prawoburtowego silnika i przecieki instalacji paliwowej)[3][4]. Planowano wymianę silników na radzieckie silniki wysokoprężne M-50 o mocy 1000 KM każdy, jednak ostatecznie zrezygnowano z pomysłu i postanowiono wycofać jednostkę z linii[4][13]. Okręt został skreślony z listy floty 8 stycznia 1957 roku, po niespełna czteroletnim okresie służby pod biało-czerwoną banderą[4][14].

Uwagi

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Według J. Piwowońskiego i M. Soroki wyporność jednostki wynosiła około 50 ton[5][7].
  2. ↑ Były to silniki w układzie V ze sprężarkami i reduktorami obrotów, wyprodukowane w okupowanej Czechosłowacji, o numerach seryjnych 495 293 i 495 355[8].
  3. ↑ Nie jest pewne, czy sonar ostatecznie zamontowano[3][9].

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c Stanisław Biela. Zerlegbare Polizei-Kampfboote – przeciwpartyzanckie ścigacze III Rzeszy. „Okręty Wojenne”. Nr 4/2010 (102). s. 64. 
  2. ↑ a b c d Oskar Myszor. Ścigacz okrętów podwodnych ORP „Bitny” – zapomniany okręt MW PRL. „Okręty Wojenne”. Nr 4/2010 (102). s. 67. 
  3. ↑ a b c d e f g h i j k l m n Witold Koszela: Okręty Floty Polskiej. T. I. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2017, s. 246.
  4. ↑ a b c d e f g h i j Oskar Myszor. Ścigacz okrętów podwodnych ORP „Bitny” – zapomniany okręt MW PRL. „Okręty Wojenne”. Nr 4/2010 (102). s. 70. 
  5. ↑ a b c Jan Piwowoński: Flota spod biało-czerwonej. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1989, s. 339.
  6. ↑ a b c d e f g Oskar Myszor. Ścigacz okrętów podwodnych ORP „Bitny” – zapomniany okręt MW PRL. „Okręty Wojenne”. Nr 4/2010 (102). s. 68. 
  7. ↑ Marek Soroka: Polskie Okręty Wojenne 1945-1980. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1986, s. 45.
  8. ↑ a b c Oskar Myszor. Ścigacz okrętów podwodnych ORP „Bitny” – zapomniany okręt MW PRL. „Okręty Wojenne”. Nr 4/2010 (102). s. 68-69. 
  9. ↑ a b c d e f Oskar Myszor. Ścigacz okrętów podwodnych ORP „Bitny” – zapomniany okręt MW PRL. „Okręty Wojenne”. Nr 4/2010 (102). s. 69. 
  10. ↑ Mieczysław Serafin: Polska Marynarka Wojenna 1945-2007. Kronika wydarzeń. Gdynia: Zespół Redakcyjno-Wydawniczy Marynarki Wojennej, 2008, s. 42.
  11. ↑ Jarosław Ciślak: Polska Marynarka Wojenna 1995: okręty, samoloty i śmigłowce, uzbrojenie, organizacja. Warszawa: Lampart & Bellona, 1995, s. 274.
  12. ↑ Mieczysław Serafin: Polska Marynarka Wojenna 1945-2007. Kronika wydarzeń. Gdynia: Zespół Redakcyjno-Wydawniczy Marynarki Wojennej, 2008, s. 46.
  13. ↑ Marek Soroka: Polskie Okręty Wojenne 1945-1980. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1986, s. 46.
  14. ↑ Mieczysław Serafin: Polska Marynarka Wojenna 1945-2007. Kronika wydarzeń. Gdynia: Zespół Redakcyjno-Wydawniczy Marynarki Wojennej, 2008, s. 55.

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
  • Stanisław Biela. Zerlegbare Polizei-Kampfboote – przeciwpartyzanckie ścigacze III Rzeszy. „Okręty Wojenne”. Nr 4/2010 (102). Wydawnictwo Okręty Wojenne, Tarnowskie Góry. ISSN 1231-014X. 
  • Jarosław Ciślak: Polska Marynarka Wojenna 1995: okręty, samoloty i śmigłowce, uzbrojenie, organizacja. Wyd. I. Warszawa: Lampart & Bellona, 1995, seria: Ilustrowana Encyklopedia Techniki Wojskowej, 6. ISBN 83-86776-08-0.
  • Witold Koszela: Okręty Floty Polskiej. T. I. Oświęcim: Wydawnictwo Napoleon V, 2017. ISBN 978-83-65746-67-2.
  • Oskar Myszor. Ścigacz okrętów podwodnych ORP „Bitny” – zapomniany okręt MW PRL. „Okręty Wojenne”. Nr 4/2010 (102). Wydawnictwo Okręty Wojenne, Tarnowskie Góry. ISSN 1231-014X. 
  • Jan Piwowoński: Flota spod biało-czerwonej. Warszawa: Nasza Księgarnia, 1989. ISBN 83-10-08902-3.
  • Mieczysław Serafin: Polska Marynarka Wojenna 1945-2007. Kronika wydarzeń. Gdynia: Zespół Redakcyjno-Wydawniczy Marynarki Wojennej, 2008. ISBN 978-83-88698-03-3.
  • Marek Soroka: Polskie Okręty Wojenne 1945-1980. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1986. ISBN 83-215-3249-7.
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=ORP_Bitny_(1944)&oldid=74927551”