Olszewo-Przyborowo

Olszewo-Przyborowo
	wieś
Państwo	Polska
Województwo	podlaskie
Powiat	zambrowski
Gmina	Rutki
Liczba ludności (2018)	33
Strefa numeracyjna	86
Kod pocztowy	18-312
Tablice rejestracyjne	BZA
SIMC	0405381
	Położenie na mapie gminy Rutki Olszewo-Przyborowo
	Położenie na mapie Polski Olszewo-Przyborowo
	Położenie na mapie województwa podlaskiego Olszewo-Przyborowo
	Położenie na mapie powiatu zambrowskiego Olszewo-Przyborowo
	53°03′04″N 22°29′11″E/53,051111 22,486389

Olszewo-Przyborowo – wieś w Polsce położona w województwie podlaskim, w powiecie zambrowskim, w gminie Rutki^[4]^[5].

Historia[edytuj | edytuj kod]

Wieś powstała w 1437 r. na obszarze Mazowsza Wschodniego, kiedy to książę Mazowiecki, Bolesław IV Warszawski nadał 10 włók ziemi zwanych Przyborowo, przy granicy Dębnik i Modzeli na rzecz rycerza Włosta z Maruszyna. Potomkami Włosta byli Olszewscy herbu Bończa, dziedzicząc ziemie w początkach XV w. W 1465 r. na terenie Olszewa odnotowuje się Mirzona i Krystyna Mężeńskich herbu Kościesza (z sąsiedniego Mężenina). Mężeńscy wykupują dobra Bończów, z czasem zmieniając nazwisko na Olszewski herbu Kościesza. W 1578 r. nazwa wsi pisana już była jako Olszewo-Prziborowo, licząc wówczas 5 włók ziemi.

Wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie zambrowskim ziemi łomżyńskiej^[6].

Olszewscy herbu Kościesza tworzyli tu zaścianek szlachecki. Wielu z nich nie miało szans na dział ziemi w rodzinnej wsi, wyjeżdżali zatem na puste obszary Podlasia. Jak pisał heraldyk „przeszli na Podlasie i tu byli licznie rozrodzeni”. Wielu z nich doszło następnie do znacznych stanowisk (m.in. Benedykt Olszewski, pisarz grodzki Brański, starosta Brański, poseł na sejmy i sejmiki, podczaszy Bielski; Jan Olszewski, łowczy Podlaski). W 1827 r. notowano w tej wsi 8 domów i 56 mieszkańców. Słownik Geograficzny z 1886 r. wskazuje: „wieś drobnej szlachty, powiat łomżyński, gmina Kossaki, parafia Rutki”. W 1891 r. w Olszewie notowano 9 drobnych szlacheckich gospodarzy, przeciętna powierzchnia gospodarstwa liczyła wówczas 6,2 ha.

W latach 1921 – 1925 wieś leżała w województwie białostockim, w powiecie łomżyńskim, w gminie Kossaki-Rutki a od 1925 w gminie Rutki.

Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku wieś zamieszkiwały 54 osoby w 9 budynkach mieszkalnych^[7]. Miejscowość należała do parafii rzymskokatolickiej w Rutkach. Podlegała pod Sąd Grodzki w Zambrowie i Okręgowy w Łomży; właściwy urząd pocztowy mieścił się w Rutkach-Kossakach^[8].

W wyniku napaści ZSRR na Polskę we wrześniu 1939 miejscowość znalazła się pod okupacją sowiecką. Od czerwca 1941 roku pod okupacją niemiecką. Od 22 lipca 1941 do 1945 włączona w skład Landkreis Lomscha, Bezirk Bialystok III Rzeszy^[9].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa łomżyńskiego.

Przypisy[edytuj | edytuj kod]

↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 92652
↑ Raport o stanie gminy za rok 2018. Stan ludności w dniu 31.12.2018 [dostęp 2021-03-05]
↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 848 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .
↑ ^a ^b GUS. Wyszukiwarka TERYT
↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
↑ Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. T. 5, województwo białostockie, 1924, s. 51 .
↑ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych, Przemyśl, Warszawa 1933, s. 1191 .
↑ Karte: Landkreis Lomscha 1. 8. 1944 - Städte und Amtsbezirke [online], www.territorial.de [dostęp 2020-04-19] .

Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]

Olszewo 1(2), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 508 .

[prng-1] Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 92652

[rap-2] Raport o stanie gminy za rok 2018. Stan ludności w dniu 31.12.2018 [dostęp 2021-03-05]

[poczta-3] Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 848 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22] .

[teryt-4] GUS. Wyszukiwarka TERYT

[roz-5] Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)

[6] Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego

[:022222-7] Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. T. 5, województwo białostockie, 1924, s. 51 .

[8] Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych, Przemyśl, Warszawa 1933, s. 1191 .

[9] Karte: Landkreis Lomscha 1. 8. 1944 - Städte und Amtsbezirke [online], www.territorial.de [dostęp 2020-04-19] .

[2]

[3]

[4]

[1]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

Wsie	Czochanie-Góra Dębniki Dobrochy Duchny-Wieluny Gronostaje-Puszcza Jawory-Klepacze Kalinówka-Basie Kalinówka-Bystry Kalinówka-Wielobory Kałęczyn-Walochy Kołomyja Kołomyjka Kossaki-Falki Kossaki Nadbielne Kossaki-Ostatki Mężenin Mieczki Modzele-Górki Nowe Zalesie Rutki-Kossaki Nowe Zambrzyce Olszewo-Przyborowo Ożarki-Olszanka Ożary Wielkie Pęsy-Lipno Pruszki Wielkie Rutki-Jatki Rutki-Kossaki Rutki-Nowiny Stare Zalesie Stare Zambrzyce Szlasy-Lipno Szlasy-Łopienite Szlasy-Mieszki Śliwowo-Łopienite Świątki-Wiercice Walochy-Mońki Wybrany Zambrzyce-Jankowo Zambrzyce-Kapusty Zambrzyce-Króle Zambrzyce-Plewki
Osady/kolonie	Grądy-Woniecko Konopki Leśne Rutki-Tartak Nowy
Części wsi	Jaworki

Wsie	Cholewy-Kołomyja 1921–25 → Czachy-Kołaki 1921–25 → Czarnowo-Byki 1921–25 → Czarnowo-Undy 1921–25 → Czosaki-Dąb 1921–25 → Ćwikły-Krajewo 1921–25 → Ćwikły-Rupie 1921–25 → Dębniki 1921–25 → Duchny-Wieluny 1921–25 → Głodowo-Dąb 1921–25 → Gosie Duże 1921–25 → Gosie Małe 1921–25 → Górskie Ponikły-Stok 1921–25 → Grądy-Woniecko 1921–25 → Gunie-Ostrów 1921–25 → Kalinówka-Basie 1921–25 → Kalinówka-Bystry 1921–25 → Kalinówka-Wielobory 1921–25 → Kałęczyn-Walochy 1921–25 → Kołaki Kościelne 1921–25 → Kołomyja 1921–25 → Kołomyjka 1921–25 → Kossaki Borowe 1921–25 → Krusze-Łubnice 1921–25 → Łętowo-Dąb 1921–25 → Łubnice-Krusze 1921–25 → Mężenin 1921–25 → Mieszki-Szlasy 1921–25 → Modzele-Górki 1921–25 → Mońki-Walochy 1921–25 → Olszewo-Przyborowo 1921–25 → Pęsy-Lipno 1921–25 → Podłatki Duże 1921–25 → Podłatki Małe 1921–25 → Rębiszewo-Studzianki 1921–25 → Rębiszewo-Zegadły 1921–25 → Rutki-Kossaki 1921–25 → Rutki-Jatki 1921–25 → Sanie-Dąb 1921–25 → Szczodruchy 1921–25 → Szlasy-Lipno 1921–25 → Szlasy-Łopienite 1921–25 → Śliwowo-Łopienite 1921–25 → Wiśniówek-Wiertycze 1921–25 → Wróble-Arciszewo 1921–25 → Zanie-Leśnica 1921–25 →
Osady	Kołaki Nowe 1921–25 →
Folwarki	Gosie-Otole 1921–25 → Grądy-Woniecko 1921–25 → Kołomyja 1921–25 → Rzębiki 1921–25 →
Tartaki	Kołomyja 1921–25 →