Ostrykół
53°43′07″N 22°25′30″E/53,718611 22,425000| wieś | |
,_ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_drewniany.JPG) Zabytkowy drewniany kościół w Ostrymkole | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
192[2] |
| Strefa numeracyjna |
87 |
| Kod pocztowy |
19-335[3] |
| Tablice rejestracyjne |
NEL |
| SIMC |
0765665 |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego  | |
Położenie na mapie powiatu ełckiego  | |
Położenie na mapie gminy Prostki  | |
| 53°43′07″N 22°25′30″E/53,718611 22,425000[1]
| |
Ostrykół (niem. Ostrokollen) – wieś w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie ełckim, w gminie Prostki, na Mazurach, nad rzeką Ełk.
Historia
[edytuj | edytuj kod]
Wieś lokowana na prawie chełmińskim w 1538 r., przez księcia Albrechta, który nadał 40 włók ziemi niejakiemu Daćbogowi, sołtysowi z Prostek, oraz mieszkańcom wsi Ostrykół (a więc wieś istniała już wcześniej). Trzy włoki należały do sołtysa, cztery do plebana i dodatkowo dwie na utrzymanie kościoła. Szkołę wiejską założono przy kościele niedługo po powstaniu wsi. W 1552 r. proboszcz z Ostregokołu – Lenart Chocznowski – zakupił 5 włók boru, znajdującego się między wsiami Długosze, Kosewo i Wiśniowo.
Podczas najazdu tatarskiego hetmana Gosiewskiego w 1656 wieś została doszczętnie spalona, łącznie z kościołem i znajdującą się we wsi biblioteką. W jasyr dostało się 1326 osób z parafii Ostrykół. Kościół został odbudowany w 1667 r.
W latach 1713–1747 pastorem w Ostrymkole był Michał Grodzki (1682–1747) – tłumacz na język polski niemieckich pieśni religijnych, poeta, autor trzech pieśni o dżumie na Mazurach w 1709.
W okresie insurekcji kościuszkowskiej (1794) w okolicy działały oddziały powstańcze. Oddział rotmistrza Więckowskiego został pod Ostrykołem rozbity przez wojsko pruskie, dowodzone przez generała Günthera. W 1799 r. zakupiono organy do tutejszego kościoła. W 1821 we wsi mieszkało 160 osób.
W 1913 roku wieś liczyła 400 mieszkańców. W 1920 r. zlikwidowano parafię w Ostrymkole, przenosząc ją do Prostek. W 1938 r., w ramach akcji germanizacyjnej, zmieniono urzędowa nazwę wsi z Ostrokollen na Scharfenrade. W 1939 r. w Ostrykole mieszkały 222 osoby.
W 1950 r. wieś wraz z całą gromadą Prostki została wyłączona z powiatu ełckiego. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa suwalskiego.
We wsi kręcono część zdjęć do filmu Wojciecha Wójcika "Sam pośród swoich" (1985)[potrzebny przypis].
Zabytki
[edytuj | edytuj kod],_wie%C5%BCa_ko%C5%9Bcio%C5%82a.JPG)
- We wsi znajduje się dawny ewangelicki drewniany kościół z 1667 roku, jeden z nielicznych na Mazurach. Był on odrestaurowany w 1933 r. We wnętrzu barokowy ołtarz główny z 1683 r., barokowe organy z 1799[4] i empory oraz ambona i belka tęczowa[5], świecznik z głowa jelenia (1700). Przy wejściu znajduje się tablica (w języku niemieckim), upamiętniająca poległych mieszkańców z okresu I wojny światowej.
- W pobliżu osady znajduje się grodzisko Jaćwingów
Ludzie związani z miejscowością
[edytuj | edytuj kod]- Michał Grodzki, pastor z Ostregokołu, ur. w 1682 r. w Wieliczkach pod Ełkiem, autor pieśni Mór w Prusach w 1709 r., wydanej drukiem w Królewcu w 1711 r.
- Sebastian Fedorowicz, pastor z Ostregokołu, rektor (pierwszy nauczyciel) w szkole w Ełku w latach 1730-1734.
- Jan Jakub Stern, pastor z Ostregokołu, pochodzący ze wsi Malinówka pod Ełkiem, kolega szkolny Gustawa Gizewiusza i jego bliski współpracownik, autor artykułów publikowanych w Die polnische Schprachfrage in Preussen.
- Emil Stern, pastor z Ostregokołu, obrońca języka polskiego w szkole i kościele.
- Zygmynt Pianka, pastor z Ostregokołu, obrońca języka polskiego w szkole i kościele.
- Jakub Siwek, pastor z Ostregokołu, obrońca języka polskiego w szkole i kościele.
- Herman Schrage, pastor z Ostregokołu, obrońca języka polskiego w szkole i kościele.
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 95586
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-06].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 909 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ "Powiat Ełcki". Mapa turystyczna, wyd. Starostwo Pow., 2008 lub wcześniej
- ↑ Piotr Skurzyński "Warmia, Mazury, Suwalszczyzna" Wyd. Sport i Turystyka - Muza S.A. Warszawa 2004 ISBN 83-7200-631-8 s. 268
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Tomasz Darmochwał, Marek Jacek Rumiński: Warmia Mazury. Przewodnik, Białystok: Agencja TD, 1996. ISBN 83-902165-0-7, s. 216
- Ełk. Z dziejów miasta i powiatu. Pojezierze, Olsztyn 1970, 327 str.
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]
