Park Narodowy Morza Wattowego
 Morze Wattowe – widok z Rømø | |
| park narodowy | |
| Państwo | |
|---|---|
| Data utworzenia |
16 października 2010 |
| Powierzchnia |
1459 km² |
Położenie na mapie Danii  | |
 55°15′00″N 8°28′59″E/55,250000 8,483000
| |
| Strona internetowa | |
| Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO | |
 Sort sol w Tøndermarsken | |
| Państwo | |
|---|---|
| Typ |
przyrodniczy |
| Spełniane kryterium |
VIII, IX, X |
| Numer ref. | |
| Region[b] |
Europa i Ameryka Północna |
| Historia wpisania na listę | |
| Wpisanie na listę | |
Park Narodowy Morza Wattowego[1] (duń. Nationalpark Vadehavet) – park narodowy w południowo-zachodniej części Danii. Obejmuje ochroną duńską część Morza Wattowego, które znajduje się również na terytorium Niemiec i Holandii.
W 2009 roku niemiecka i holenderska część Morza Wattowego zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO – w 2014 roku wpis został poszerzony o część duńską i na listę dopisano 80% obszaru Parku Narodowego Morza Wattowego.
Położenie[edytuj | edytuj kod]
Utworzony 16 października 2010 roku park o powierzchni 1459 km² leży w południowo-zachodniej części Danii[2][3]. Park Narodowy Morza Wattowego jest największym parkiem narodowym na obszarze Danii właściwej[3].
Zajmuje obszar Morza Wattowego z wyspami Fanø, Mandø i Rømø, Blåvandshuk i część rozlewisk za rowami wodnymi na stałym lądzie, m.in. Tjæreborgmarsken, Ribemarsken, Margrethekogen oraz ziemie wydarte morzu, tzw. kogi, w Tøndermarsken[2]. Obejmuje ochroną płytkie wody, watty, wyspy, wydmy, rozlewiska i słone mokradła[3].
Park leży na terenie czterech gmin: Tønder, Esbjerg, Fanø i Varde[3].
Opis[edytuj | edytuj kod]
Park obejmuje ochroną krajobraz wattowy – szerokich równin pływowych odsłanianych w czasie odpływu morza[2]. W ciągu 25 godzin występują dwa przypływy i dwa odpływy, a różnica pomiędzy przypływem a odpływem waha się od 1,5 m w Esbjergu do 2 m na południu Rømø[4]. Podczas pływów przez watty przepływa 1 miliard m³ wody, niosącej 70 milionów ton osadów[4]. Z czasem osady utworzyły mielizny, z których później powstały wysepki[4].
Obszar ten ma szczególnie znaczenie jako ostoja dla ptaków wędrownych – co roku zatrzymuje się tu 12–15 milionów ptaków podczas migracji szlakiem wschodnioatlantyckim (ang. East Atlantic Flyway)[5]. Przylatuje tu przynajmniej 40 gatunków ptaków, a osiem z nich ściąga tu co roku całą swoją populację[4]. W parku spotkać można m.in. berniklę białolicą, kaczki z rodzaju Mareca, rożeńca zwyczajnego, szlamnika zwyczajnego, biegusa rdzawego i zmiennego, siewki i kuliki[4]. Gniazdują tu m.in.: biegus zmienny, batalion, sieweczka morska i rybitwa białoczelna[4]. Wiosną i jesienią obserwować można tu zjawisko sort sol, kiedy to przed zachodem słońca tysiące szpaków gromadzą się w ogromne stada, by znaleźć miejsce na nocleg[4]. Jesienią przylatują tu liczne stada gęsi, m.in. gęsi krótkodziobe, gęsi białoczelne, bernikle obrożne i białolice[4].
Występują tu również foki pospolite (3–4 tys.) i szarytki morskie (75–100 osobników)[6][4].
W 1996 roku znaleziono pierwszą ostryżycę japońską, która od tego czasu szybko się rozprzestrzeniła, tworząc liczne rafy ostrygowe[7].
W piasku i mule wattów żyje mnóstwo niewielkich zwierząt, np. mały ślimak Hydrobia ulvae, którego liczebność na jednym metrze kwadratowym to ok. 120 tys. osobników, skorupiak Thalassinidea (100 tys. na 1 m²) czy piaskówka[8].
Na terenie parku znajdują się pozostałości niemieckiego systemu umocnień – Wału Atlantyckiego[4].
Morze Wattowe obejmuje przybrzeżne wody Danii, Niemiec i Holandii – rozciąga się od Blåvandshuk do Den Helder na długości 500 km, tworząc najdłuższy, nieprzerwany obszar wattowy na świecie[9]. W 2009 roku niemiecka i holenderska część Morza Wattowego zostały wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO – w 2014 roku wpis został poszerzony o część duńską i na listę dopisano 80% obszaru Parku Narodowego Morza Wattowego[10][3].
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej przy Głównym Geodecie Kraju: Urzędowy wykaz polskich nazw geograficznych świata. Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2013, s. 128. ISBN 978-83-254-1988-2. [dostęp 2018-08-26].
- ↑ a b c The Wadden Sea National Park On October 16th 2010 the largest National Park in Denmark was inaugurated. [w:] Wadden Sea National Park [on-line]. [dostęp 2018-08-26]. (ang.).
- ↑ a b c d e About the Wadden Sea. [w:] Wadden Sea National Park [on-line]. [dostęp 2018-08-26]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j The Wadden Sea National Park. [w:] Wadden Sea National Park [on-line]. [dostęp 2018-08-26]. (ang.).
- ↑ Migratory birds in the Wadden Sea. [w:] Wadden Sea National Park [on-line]. [dostęp 2018-08-26]. (ang.).
- ↑ Seals in the Wadden Sea. [w:] Wadden Sea National Park [on-line]. [dostęp 2018-08-26]. (ang.).
- ↑ Oysters of the Wadden Sea. [w:] Wadden Sea National Park [on-line]. [dostęp 2018-08-26]. (ang.).
- ↑ Life on the tidal flat. [w:] Wadden Sea National Park [on-line]. [dostęp 2018-08-26]. (ang.).
- ↑ The Wadden Sea landscape. [w:] Wadden Sea National Park [on-line]. [dostęp 2018-08-26]. (ang.).
- ↑ UNESCO: Wadden Sea. [dostęp 2018-08-26]. (ang.).