Portal:Dinozaury
Dinozaury w polskojęzycznej Wikipedii
Niniejsza strona stanowi WikiPortal dla wszystkich osób zainteresowanych dinozaurami. Ma on za zadanie ułatwić autorom i czytelnikom dostęp do najciekawszych artykułów związanych z tymi interesującymi gadami ery mezozoicznej.
Osoby zainteresowane lekturą i rozwijaniem artykułów o dinozaurach zapraszamy na strony:
Wszelkie sprawy dotyczące działalności tego portalu omawiane są na stronie jego dyskusji.
Artykuł miesiąca
Dysalotosaurus – rodzaj ornitopoda z kladu Iguanodontia i rodziny Dryosauridae, żyjącego w późnej jurze na terenach dzisiejszej Afryki. Obejmuje jeden gatunek, D. lettowvorbecki; jego nazwę wzmiankował już w 1919 r. w jednej ze swych publikacji Hans Virchow, lecz gatunek formalnie został opisany dopiero w 1920 r. przez Josefa Pompeckja. Wszystkie znane skamieniałości Dysalotosaurus zostały odkryte w latach 1910-1913 przez niemieckich paleontologów na obszarze jednego kamieniołomu (Ig/WJ) położonego ok. 2,5 km na północny zachód od miejscowości Tendaguru w Tanzanii, w osadach kimerydu. Wszystkie skamieniałości pochodzą z dwóch wielkich, blisko położonych skupisk kości; pochodzący z nich materiał kopalny D. lettowvorbecki oznaczono ponad czternastoma tysiącami numerów katalogowych. Zdecydowana większość odkrytych wówczas skamieniałości Dysalotosaurus to pojedyncze kości, ale udało się też odkryć pewną liczbę bardziej kompletnych i częściowo artykułowanych szkieletów. W kamieniołomie Ig/WJ odkryto również skamieniałości dinozaurów z rodzajów Elaphrosaurus i Kentrosaurus, co najmniej jednego, a może dwóch gatunków zauropodów i być może także drugiego taksonu z grupy teropodów, a ponadto skamieniałości pterozaurów, krokodylomorfów, lepidozaurów, płazów i trzech gatunków ssaków (Tendagurutherium dietrichi, Tendagurodon janenschi i Allostaffia aenigmatica); tym niemniej zdecydowaną większość skamieniałości odkrytych w tym kamieniołomie stanowią właśnie kości Dysalotosaurus. Duża część kości D. lettowvorbecki, w tym większość artykułowanych szkieletów zbadanych przez Pompeckja, została zniszczona w wyniku alianckich nalotów na Niemcy w czasie II wojny światowej lub zaginęła w czasie wojny; jedynymi źródłami informacji o tym materiale kopalnym są szkice zrobione przed jego zniszczeniem oraz publikacja Wernera Janenscha z 1955 r. Z okazów, które zachowały się do dziś, tylko u jednego (oznaczonego dy I) zachowało się ok. 50% szkieletu.
Zobacz też...
Artykuły ważne dla osób zainteresowanych dinozaurami:
paleontologia – geologia – tabela stratygraficzna – ewolucja – gady – zauropsydy – era mezozoiczna – wymieranie kredowe
Paleontolodzy: Robert Bakker – José Bonaparte – Barnum Brown – William Buckland – Edward Drinker Cope – Dong Zhiming – Jerzy Dzik – John Bell Hatcher – Jack Horner – Friedrich von Huene – Zofia Kielan-Jaworowska – Gideon Mantell – Othniel Charles Marsh – Hermann von Meyer – Henry Fairfield Osborn – Halszka Osmólska – John Ostrom – Karol Sabath
Ostatnie zmiany tematyczne
Na poniższych stronach można śledzić ostatnie edycje artykułów związanych z dinozaurami.
Zmiany z ostatnich 24 godzin w artykułach z kategorii Dinozaury (dotyczy również podkategorii)
Aktualności
Lista dziesięciu ostatnio opisanych naukowo rodzajów dinozaurów:
- Yuanyanglong Hao et al., 2024
- Emiliasaura Coria et al., 2024
- Ardetosaurus van der Linden et al., 2024
- Qunkasaura Mocho et al., 2024
- Sasayamagnomus Tanaka et al., 2024
- Coahuilasaurus Longrich et al., 2024
- Qianjiangsaurus Dai et al., 2024
- Alpkarakush Rauhut et al., 2024
- Caletodraco Buffetaut et al., 2024
- Campananeyen Lerzo et al., 2024
Ciekawostki
- Czy wiesz, że...
- najwyższym dinozaurem był zauroposejdon – osiągał wysokość do 18,5 m?
- największym dinozaurem był prawdopodobnie amficelias – szacuje się, że mógł osiągać niemal 60 m długości?
- największym lądowym drapieżnikiem wszech czasów był spinozaur – osiągał długość do 17 m, wysokość do 7 m oraz masę 8–9 ton?
- najmniejszym dinozaurem był Anchiornis – osiągał 34 cm długości i ważył 110 g?
- układ oddechowy aerosteona bardzo przypominał ptasi?
- niektóre ankylozaury miały ogon zakończony kostną maczugą, ważącą do ok. 40 kg?
- jednymi z pierwszych dinozaurów były herrerazaury – pojawiły się już 228 mln lat temu?
- Citipati była pokryta zaawansowanym upierzeniem oraz miała szerokie i obszerne skrzydła?
Kategorie artykułów
Kategoria główna: Dinozaury
Według systematyki:
Według okresu występowania: Dinozaury triasu – Dinozaury jury – Dinozaury kredy
Według położenia geograficznego: Dinozaury Afryki – Dinozaury Ameryki Południowej – Dinozaury Ameryki Północnej – Dinozaury Australii – Dinozaury Azji – Dinozaury Europy – Dinozaury Indii i Madagaskaru
Artykuły do rozwinięcia
Propozycje nowych artykułów
Propozycje nowych artykułów o dinozaurach znajdują się na bieżąco aktualizowanej stronie:Dinozaury w siostrzanych projektach
| Dinozaury na Wikibooks | Dinozaury na Wikispecies | Dinozaury na Wikicommons |
| Darmowe podręczniki | Katalog gatunków | Ilustracje |
|
|
|
Inne portale tematyczne na polskiej Wikipedii
 |
|