Sinn Féin
|
||
| Lider | Gerry Adams | |
| Data założenia | 28 listopada 1905 | |
| Adres siedziby | 44 Parnell Square, Dublin, Irlandia | |
| Ideologia polityczna | nacjonalizm, socjalizm demokratyczny, lewica chrześcijańska | |
| Poglądy gospodarcze | solidaryzm | |
| Członkostwo międzynarodowe |
Partia Europejskiej Lewicy | |
| Europejska Grupa Parlamentarna |
Zjednoczona Lewica Europejska – Nordycka Zielona Lewica | |
| Młodzieżówka | Ógra Shinn Féin | |
| Obecni posłowie | 14 (na 166) | |
| Obecni senatorowie | 3 (na 60) | |
| Obecni eurodeputowani | 1 (na 12) | |
| http://www.sinnfein.ie | ||
Sinn Féin (irl. „My sami”) – irlandzka organizacja niepodległościowa a następnie partia polityczna o nacjonalistycznym charakterze.
Spis treści
Historia[edytuj]
Za datę utworzenia partii przyjmuje się 28 listopada 1905, w którym nazwą Sinn Féin określono grupę irlandzkich organizacji społecznych, politycznych i kulturalnych. Celem Sinn Féin było początkowo dążenie do odrodzenia kulturowego Irlandczyków. Organizacja działała początkowo stosując bierny opór[1][2][3]. Według Brytyjczyków w roku 1916 zorganizowała ona powstanie niepodległościowe, niemniej jednak za jego organizacją stały bezpośrednio paramilitarne siły Irlandzkich Ochotników i socjalistycznej Armii Obywatelskiej. Partia poparła powstańców i przyjęła postulat walki zbrojnej o niepodległość. W trakcie trwania walk prowadziła szkolenia antybrytyjskich ochotników. W 1917 roku została formalnie ogłoszona partią polityczną a jej przewodniczącym został Éamon de Valera. Klęska powstania przyczyniła się do dużego wzrostu poparcia dla radykalnej Sinn Féin ale również jej delegalizacji w 1918 roku. Pomimo delegalizacji partii pozwolono na start w wyborach. Sinn Féin zwyciężyła w nich we wszystkich z okręgów irlandzkich[3][1].
W 1919 roku z inicjatywy Sinn Féin ogłoszono Irlandzkie Zgromadzenie Narodowe które proklamowało odłączenie się od Wielkiej Brytanii i utworzenie Republiki Irlandzkiej[1]. W latach 1919-1921 partia kierowała walką o niepodległość kraju i utworzyła własne siły zbrojne znane jako Irlandzka Armia Republikańska[4]. Po zwycięstwie w wojnie niepodległościowej podzieliła się. W 1926 roku radykalni rozłamowcy założyli Fianna Fáil na czele którego stanął wieloletni przywódca Sinn Féin, Éamon de Valera. W 1933 roku skrzydło prawicowe oderwało się tworząc Fine Gael. Pozostali członkowie Sinn Féin kontynuowali działalność pod starą nazwą pełniąc jednak w irlandzkiej polityce niewielką rolę[3].
Partia w praktyce reaktywowana z incijatywy IRA w latach 50. a szczególny wzrost aktywności odnotowała pod koniec lat 60. na skutek konfliktu w Irlandii Północnej[1][5]. W 1970 roku po wcześniejszym rozłamie w IRA doszło do rozłamu w partii. Utworzone zostały odrębne Sinn Féin-Oficjalna i Sinn Féin-Tymczasowa. Sinn Féin-Oficjalna domagała się utworzenia zjednoczonej Irlandii o socjalistycznym ustroju drogą polityczną. Sinn Féin-Tymczasowa skupiła swoje działania głównie na obszarze Irlandii Północnej, również domagała się utworzenia w Irlandii zjednoczonej republiki socjalistycznej przy czym nie wykluczała zastosowanie walki zbrojnej. Sinn Féin-Oficjalna stanowiąca mniejszy odłam partii w 1982 roku przekształciła się w Partię Robotniczą a w 1992 w Demokratyczną Lewicę. Od chwili przekształcenia Sinn Féin-Oficjalnej, druga z frakcji powróciła do pierwotnej nazwy usuwając z niej człon Tymczasowa[1].
Wzrost poparcia dla Sinn Féin szczególnie odnotowano był w latach 70. i 80. gdy była ona niejako politycznym skrzydłem Tymczasowej IRA. W 1983 roku liderem partii został Gerry Adams. W latach 90. partia dążyła do zakończenia zbrojnego konfliktu w Irlandii Północnej i uczestniczyła w rozmowach pokojowych z rządem brytyjskim[4].
Współczesna działalność[edytuj]
Współcześnie Sinn Féin jest aktywnym uczestnikiem życia politycznego w Irlandii, jak również w Irlandii Północnej, gdzie jest największą partią nacjonalistyczną, zdobywającą w wyborach ok. 25% głosów. Od 1983 roku partii przewodzi Gerry Adams. W czasie referendum w 2008 roku zdecydowanie opowiedziała się przeciw przyjęciu traktatu lizbońskiego[6].
Partia ma charakter lewicowy (z silnym akcentem narodowym i katolickim), eurosceptyczna, demokratyczno-socjalistyczna i republikańska. W gospodarce propaguje solidaryzm[3][7]. Partia z sympatią wypowiada się o niepodległościowych tendencjach Basków i Palestyńczyków.
Rozłamy[edytuj]
W swojej historii Sinn Féin przeszła 4 rozłamy, w wyniku których powstały nowe partie.
- 1922 – oddzieliła się Cumann na nGaedhael (obecnie Fine Gael)
- 1926 – Éamon de Valera wystąpił z Sinn Féin, tworząc Fianna Fáil
- 1970 – doszło do podziału na Sinn Féin-Oficjalną (w 1982 roku przyjęła inną nazwę) i Sinn Féin-Tymczasową
- 1986 – odłączyła się Republican Sinn Féin
Przewodniczący Sinn Féin[edytuj]
- 1905-1908 – Edward Martyn
- 1908 – John Sweetman
- 1908-1917 – Arthur Griffith
- 1917-1926 – Éamon de Valera, następnie w latach 1926-1959 lider partii Fianna Fáil
- 1926-1931 – J.J. O’Kelly
- 1931-1933 – Brian O’Higgins
- 1933-1935 – o. Michael O’Flanagan
- 1935-1937 – Cathal ó Marchadha
- 1937-1950 – Margaret Buckley
- 1950-1962 – Pádraig mac Lógáin
- 1962-1970 – Tomás mac Giolla, następnie w latach 1970-1988 lider Partii Pracy.
- 1970-1983 – Ruairí ó Brádaigh, następnie przewodniczące Republican Sinn Féin (1986-)
- od 1983 – Gerry Adams
Przypisy
- ↑ a b c d e Sinn Fein.
- ↑ Sinn Féin 100 years of unbroken continuity 1905-2005 (ang.). [dostęp 2012-01-29].
- ↑ a b c d O co walczy Irlandzka Armia Republikańska?.
- ↑ a b Aleksandra Kończak: Krótka historia Irlandzkiej Armii Republikańskiej.
- ↑ Sinn Féin 100 years of unbroken continuity 1905-2005 (ang.). [dostęp 2012-01-29].
- ↑ Sinn Fein: cieszymy się z odrzucenia traktatu. rp.pl, 2008-06-13. [dostęp 13 czerwca 2008].
- ↑ Parties and Elections in Europe.
Linki zewnętrzne[edytuj]
|
|||||||
