Oczaków: Różnice pomiędzy wersjami

Oczaków
Очаків
Herb	Flaga
Państwo	Ukraina
Obwód	mikołajowski
Populacja ; • liczba ludności	; 17 109
Nr kierunkowy	+380-5154
Kod pocztowy	57500
	Położenie na mapie obwodu mikołajowskiego Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Położenie na mapie Ukrainy Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}\|type:town}
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 02:39, 1 mar 2014

Oczaków na mapie Sigismunda von Herbersteina z 1549 r.

Oczaków (ukr. Очаків, tur. Özü) – miasto w obwodzie mikołajowskim Ukrainy, siedziba rejonu oczakowskiego. Ludność 16 900 (2001).

Położony na półwyspie w estuarium Dniepru. Dawniej stolica jednego z sandżaków imperium osmańskiego.

Historia

Miasto powstało w miejscu Olbii, starożytnej greckiej kolonii Miletu założonej w VI w. p.n.e.

Wiek XV

W XV wieku należał do Wielkiego Księstwa Litewskiego. Silnie ufortyfikowany przez Polaków w okresie rządów Jana Olbrachta, strzegł dostępu do Limanu Dniepru. Zdobyty w 1492 za panowania Mengli I Gireja przez Chanat Krymski i nazwany Kara Kermen lub Dżan Kerman. W 1493 zniszczył ją starosta czerkaski Bohdan Hliński i w tym samym roku wojewoda kijowski Jerzy Pac.

W lipcu 1497 r. oddziały polskie dowodzone przez Konstantego Ostrogskiego rozbiły tu wojska Mehmeda I Gireja, a jego wzięły do niewoli.

Wiek XVI

W 1523 został spalony przez kozackiego oddziały koszowego Eustachego Daszkiewicza^[1]. Od 1526 roku we władaniu Turcji pod nazwą Aczi Kale. Wg Kroniki Marcina Bielskiego w listopadzie 1528 roku starosta chmielnicki Przecław Lanckoroński i starosta czerkaski Eustachy Daszkiewicz, ze starostami winnickim i bracławskim trzy razy pobili pod Oczakowem Tatarów. W 1529 podczas wyprawy na Oczaków, do niewoli tureckiej dostał się rotmistrz Jerzy Jazłowiecki, późniejszy hetman wielki koronny[1]. W związku z próbami odzyskaniem tych terenów przez Rzeczpospolitą, Oczaków był często miejscem w pobliże którego zapędzała się polska jazda. Przykładowo w 1536 roku podczas pościgu za watahami niszczącymi okolice Bracławia do brzegów morskich dotarł starosta barski Bernard Pretwicz (Bernhard von Prittwitz). W 1538 roku zaatakowany przez rycerstwo dowodzone przez Sieniawskiego. Kolejny polski najazd miał miejsce w 1541 roku. W 1542 roku starosta Pretwicz zniszczył okolice Oczakowa podczas pościgu za Tatarami, którzy złupili tereny Owrucza i Chmielnika.

Królowie Polski rościli sobie do tych terenów prawa, czego przykładem jest instrukcja z 1540 roku dla dzierżawcy winnickiego Kmitycza w sprawie rozmów z posłem tureckim gdzie napisano:

My granic oczakowskich ukazywać (wyznaczać) nie możemy, bo Oczaków jest króla Jmci i stoi na gruncie własnym Wielkiego księstwa Litewskiego i z dawnych czas k’temu państwu należał i trzymany był, czemu świadczą i „pisma dokonczalne” z carami perekopskimi (chanami krymskimi).

Hetman Jan Amor Tarnowski w porozumieniu z Ferdynandem Habsburgiem próbował sztucznie doprowadzić do wojny z Turcją, w związku z czym 13 października 1545 roku zorganizował napad na Oczaków starosty włodzimierskiego Fedora Sanguszkę, który wraz ze swoimi ludźmi złupił zamek i miasto i uprowadził kilkudziesięciu Tatarów. Jednak królowa Bona doprowadziła do załagodzenia konfliktu, ponieważ było to sprzeczne z aktualną pokojową polityką Rzeczypospolitej^[2].

W 1549 roku Bernard Pretwicz wraz z Prońskim i Boguszem Koreckim ponownie zapuścił się w okolice Oczakowa i dotarł aż do Białogrodu. W 1552 roku w odwecie za zniszczenie Bracławia przez chana Dewlet Gireja wojska Pretwicza, Koreckiego, Dymitra Wiśniowieckiego i Mikołaja Sieniawskiego atakowały okolice Oczakowa. W związku z uspokojeniem się stosunków z Turcją, król Zygmunt August przeniósł słynnego już w całej Polsce starostę Pretwicza z Baru na dalszą linię obrony do Trembowli. Kolejne starcia w rejonie Oczakowa miały miejsce latach 1556, 1557 i 1558 roku, gdy atakował ten zamek Dymitr Wiśniowiecki^[3]^[4]. W dniu 10 maja 1568 roku po kolejnym ataku Tatarów podczas pościgu w rejon Oczakowa dotarło około 1000 polskich jeźdźców wojewody sieradzkiego Olbrachta Łaskiego i starosty trembowelskiego Jakuba Pretwicza (syna Bernarda).

Wiek XVII

W wydanej w 1633 roku pracy pt. „Discurs o wojnie tureckiej” Szymon Starowolski proponował obsadzenie Oczakowa, zbudowanie tam polskiej floty i atakowanie Turcji także na morzu^[5]. W 1646 roku pod Oczaków dotarł hetman Aleksander Koniecpolski i Samuel Łaszcz, którzy złupili jego okolice.

Wiek XVIII

W 1737 zdobyty przez wojska rosyjskie feldmarszałka Burkharda Christopha Münnicha. Oddany Turcji w 1739, a następnie rozbudowany w silną twierdzę pod kierunkiem francuskich inżynierów. W czasie wojny rosyjsko-tureckiej 1787-1792, twierdza oczakowska została zdobyta w grudniu 1788 roku po prawie półrocznym oblężeniu wojsk rosyjskich pod dowództwem Aleksandra Suworowa, Grigorija Potiomkina i dowodzącego flotą Karola von Nassau-Siegen.

Wiek XIX

W czasie wojny krymskiej twierdzę opanował 17 października 1855 desant brytyjsko-francuski.

↑ Leszek Podhorodecki, Sicz Zaporoska, Książka i Wiedza, 1978, s. 19, 21.
↑ Henryk Łowmiański, Polityka Jagiellonów, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1999, s. 359, 440.
↑ Studia historyczne, Tom 44, Polskie Towarzystwo Historyczne. Oddział w Kielcach, Polska Akademia Nauk. Komisja Nauk Historycznych, Państwowe Wyd. Naukowe, Oddz. w Krakowie, 2001, s. 8, 9, 13.
↑ „Kwartalnik historyczny”, Tom 103, Towarzystwo Historyczne (Lwów, Poland), Towarzystwo Historyczne,1996, s. 66, 68, 71.
↑ Wiesław Wróblewski, Działania militarne w Polce Południowo-Wschodniej, WIH MON Warszawa 2000, ISBN 83-88329-04-9.

Linki zewnętrzne

Oczaków, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. VII: Netrebka – Perepiat, Warszawa 1886, s. 372 .
Portal poświęcony wykopaliskom w Olbii – historia miasta, archeologia, zdjęcia (ros.)

[1] Leszek Podhorodecki, Sicz Zaporoska, Książka i Wiedza, 1978, s. 19, 21.

[2] Henryk Łowmiański, Polityka Jagiellonów, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1999, s. 359, 440.

[3] Studia historyczne, Tom 44, Polskie Towarzystwo Historyczne. Oddział w Kielcach, Polska Akademia Nauk. Komisja Nauk Historycznych, Państwowe Wyd. Naukowe, Oddz. w Krakowie, 2001, s. 8, 9, 13.

[4] „Kwartalnik historyczny”, Tom 103, Towarzystwo Historyczne (Lwów, Poland), Towarzystwo Historyczne,1996, s. 66, 68, 71.

[5] Wiesław Wróblewski, Działania militarne w Polce Południowo-Wschodniej, WIH MON Warszawa 2000, ISBN 83-88329-04-9.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

@@ Linia 42: / Linia 42: @@
 '''Wiek XVI'''
-W 1523 został spalony przez kozackiego oddziały [[Ataman koszowy|koszowego]] [[Eustachy Daszkiewicz|Eustachego Daszkiewicza]]<ref>Leszek Podhorodecki, ''Sicz Zaporoska'', Książka i Wiedza, 1978, s. 19, 21.</ref>. Od 1526 roku we władaniu [[Turcja|Turcji]] pod nazwą ''Aczi Kale''. Wg Kroniki Marcina Bielskiego w listopadzie [[1528]] roku starosta chmielnicki [[Przecław Lanckoroński]] i starosta czerkaski [[Eustachy Daszkiewicz]], ze starostami [[Winnica (miasto)|winnickim]] i [[bracław]]skim trzy razy pobili pod Oczakowem Tatarów. W 1529 podczas wyprawy na Oczaków, do niewoli tureckiej dostał się rotmistrz [[Jerzy Jazłowiecki]], późniejszy hetman wielki koronny[http://www.archive.org/search.php?query=creator%3A%22Marcin+Bielski+%2C++Joachim+Bielski%22].
+W 1523 został spalony przez kozackiego oddziały [[Ataman koszowy|koszowego]] [[Eustachy Daszkiewicz|Eustachego Daszkiewicza]]<ref>Leszek Podhorodecki, ''Sicz Zaporoska'', Książka i Wiedza, 1978, s. 19, 21.</ref>. Od 1526 roku we władaniu [[Turcja|Turcji]] pod nazwą ''Aczi Kale''. Wg Kroniki Marcina Bielskiego w listopadzie [[1528]] roku starosta chmielnicki [[Przecław Lanckoroński]] i starosta czerkaski [[Eustachy Daszkiewicz]], ze starostami [[Winnica (miasto)|winnickim]] i [[bracław]]skim trzy razy pobili pod Oczakowem Tatarów. W 1529 podczas wyprawy na Oczaków, do niewoli tureckiej dostał się rotmistrz [[Jerzy Jazłowiecki]], późniejszy hetman wielki koronny[http://www.archive.org/search.php?query=creator%3A%22Marcin+Bielski+%2C++Joachim+Bielski%22]. W związku z próbami odzyskaniem tych terenów przez Rzeczpospolitą, Oczaków był często miejscem w pobliże którego zapędzała się polska jazda. Przykładowo w 1536 roku podczas pościgu za watahami niszczącymi okolice Bracławia do brzegów morskich dotarł starosta barski [[Bernard Pretwicz]] (Bernhard von Prittwitz). W 1538 roku zaatakowany przez rycerstwo dowodzone przez Sieniawskiego. Kolejny polski najazd miał miejsce w 1541 roku. W 1542 roku starosta Pretwicz zniszczył okolice Oczakowa podczas pościgu za Tatarami, którzy złupili tereny Owrucza i Chmielnika.
 Królowie Polski rościli sobie do tych terenów prawa, czego przykładem jest instrukcja z 1540 roku dla dzierżawcy winnickiego Kmitycza w sprawie rozmów z posłem tureckim gdzie napisano:
 {{Cytat|My granic oczakowskich ukazywać (wyznaczać) nie możemy, bo Oczaków jest króla Jmci i stoi na gruncie własnym Wielkiego księstwa Litewskiego i z dawnych czas k’temu państwu należał i trzymany był, czemu świadczą i „pisma dokonczalne”  z carami perekopskimi (chanami krymskimi).}}
-W związku z próbami odzyskaniem tych terenów przez Rzeczpospolitą, Oczaków był często miejscem w pobliże którego zapędzała się polska jazda. Przykładowo w 1536 roku podczas pościgu za watahami niszczącymi okolice Bracławia do brzegów morskich dotarł starosta barski [[Bernard Pretwicz]] (Bernhard von Prittwitz). W 1542 roku ten sam starosta Pretwicz zniszczył okolice Oczakowa podczas pościgu za Tatarami, którzy złupili tereny Owrucza i Chmielnika.
 Hetman [[Jan Amor Tarnowski]] w porozumieniu z Ferdynandem Habsburgiem próbował sztucznie doprowadzić do wojny z Turcją, w związku z czym 13 października 1545 roku zorganizował napad na Oczaków starosty włodzimierskiego Fedora Sanguszkę, który wraz ze swoimi ludźmi złupił zamek i miasto i uprowadził kilkudziesięciu Tatarów. Jednak królowa [[Bona Sforza|Bona]] doprowadziła do załagodzenia konfliktu, ponieważ było to sprzeczne z aktualną pokojową polityką Rzeczypospolitej<ref>[[Henryk Łowmiański]], ''Polityka Jagiellonów'', Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 1999, s. 359, 440.</ref>.
-W 1549 roku Bernard Pretwicz wraz z Prońskim i [[Bohusz Korecki|Boguszem Koreckim]] ponownie zapuścił się w okolice Oczakowa i dotarł aż do Białogrodu. W 1552 roku w odwecie za zniszczenie [[Bracław]]ia przez chana Dewlet Gireja wojska Pretwicza, Koreckiego, [[Dymitr Wiśniowiecki Bajda|Dymitra Wiśniowieckiego]] i Mikołaja Sieniawskiego atakowały okolice Oczakowa. W związku z uspokojeniem się stosunków z Turcją, król Zygmunt August przeniósł słynnego już w całej Polsce starostę Pretwicza z Baru na dalszą linię obrony do Trembowli. Kolejne starcia w rejonie Oczakowa miały miejsce latach 1557 i 1558 roku, gdy atakował ten zamek Dymitr Wiśniowiecki<ref>''Studia historyczne'', Tom 44, Polskie Towarzystwo Historyczne. Oddział w Kielcach, Polska Akademia Nauk. Komisja Nauk Historycznych, Państwowe Wyd. Naukowe, Oddz. w Krakowie, 2001, s. 8, 9, 13.</ref><ref>„Kwartalnik historyczny”, Tom 103, Towarzystwo Historyczne (Lwów, Poland), Towarzystwo Historyczne,1996, s. 66, 68, 71.</ref>. W maju 1568 roku po kolejnym ataku Tatarów podczas pościgu w rejon Oczakowa dotarło około 1000 polskich jeźdźców wojewody sieradzkiego [[Olbracht Łaski|Olbrachta Łaskiego]].
+W 1549 roku Bernard Pretwicz wraz z Prońskim i [[Bohusz Korecki|Boguszem Koreckim]] ponownie zapuścił się w okolice Oczakowa i dotarł aż do Białogrodu. W 1552 roku w odwecie za zniszczenie [[Bracław]]ia przez chana Dewlet Gireja wojska Pretwicza, Koreckiego, [[Dymitr Wiśniowiecki Bajda|Dymitra Wiśniowieckiego]] i Mikołaja Sieniawskiego atakowały okolice Oczakowa. W związku z uspokojeniem się stosunków z Turcją, król Zygmunt August przeniósł słynnego już w całej Polsce starostę Pretwicza z Baru na dalszą linię obrony do Trembowli. Kolejne starcia w rejonie Oczakowa miały miejsce latach 1556, 1557 i 1558 roku, gdy atakował ten zamek Dymitr Wiśniowiecki<ref>''Studia historyczne'', Tom 44, Polskie Towarzystwo Historyczne. Oddział w Kielcach, Polska Akademia Nauk. Komisja Nauk Historycznych, Państwowe Wyd. Naukowe, Oddz. w Krakowie, 2001, s. 8, 9, 13.</ref><ref>„Kwartalnik historyczny”, Tom 103, Towarzystwo Historyczne (Lwów, Poland), Towarzystwo Historyczne,1996, s. 66, 68, 71.</ref>. W dniu 10 maja 1568 roku po kolejnym ataku Tatarów podczas pościgu w rejon Oczakowa dotarło około 1000 polskich jeźdźców wojewody sieradzkiego [[Olbracht Łaski|Olbrachta Łaskiego]] i starosty trembowelskiego Jakuba Pretwicza (syna Bernarda).
 '''Wiek XVII'''