Hierokracja: Różnice pomiędzy wersjami
| [wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
Usunięta treść Dodana treść
ort. |
poprawa linków do przek., WP:SK, polskie znaki, drobne techniczne |
||
| Linia 2: | Linia 2: | ||
[[Plik:Seyyed Ali Khamenei.jpg|180px|thumb|right|Sayed Ali Chamenei - Ajatollah Iranu]] |
[[Plik:Seyyed Ali Khamenei.jpg|180px|thumb|right|Sayed Ali Chamenei - Ajatollah Iranu]] |
||
| ⚫ | '''Hierokracja''' (gr. hierós ‘święty, potężny’ + krátos ‘władza’) – w naukach politycznych termin, określający system ustrojowy państwa, w którym władzę sprawują kapłani. Uzyskiwali oni legitymizację swojej władzy z samego faktu bycia religijnymi przedstawicielami. Hierokracja powstała w pierwszych wspólnotach o charakterze państwowym, które miały swój początek w rejonie Mezopotamii. |
||
| ⚫ | '''Hierokracja''' (gr. hierós ‘święty, potężny’ + krátos ‘władza’) w naukach politycznych |
||
== Hierokracja współcześnie == |
== Hierokracja współcześnie == |
||
''* {{Państwo|Afganistan|1997}} – [[Islamski Emirat Afganistanu]] miał ustrój hierokratyczny w latach 1996–2001 pod rządami [[talibowie|talibów]] kiedy to głową państwa był mułła [[Mohammad Omar]], który był tytułowany jako "'''amir ul-mu'minin'''" (arab. "'''wódz wiernych'''")'' |
''* {{Państwo|Afganistan|1997}} – [[Islamski Emirat Afganistanu]] miał ustrój hierokratyczny w latach 1996–2001 pod rządami [[talibowie|talibów]] kiedy to głową państwa był mułła [[Mohammad Omar]], który był tytułowany jako "'''amir ul-mu'minin'''" (arab. "'''wódz wiernych'''")'' |
||
Obecnie ustrój hierokratyczny (określany |
Obecnie ustrój hierokratyczny (określany również mianem [[teokracja|teokracji]]) występuje sporadycznie w następujących państwach i terytoriach autonomicznych: |
||
* {{Państwo|Andora}} – jest to państwo „w połowie” hierokratyczne, gdyż biskup [[La Seu d'Urgell]] jest [[Współksiążę episkopalny|współksięciem episkopalnym]] Andory – obecnie jest nim [[Joan Enric Vives Sicília]], który pełni zwierzchnictwo nad Andorą wraz ze [[Współksiążę francuski|współksięciem francuskim]] (prezydentem Francji) |
* {{Państwo|Andora}} – jest to państwo „w połowie” hierokratyczne, gdyż biskup [[La Seu d'Urgell]] jest [[Współksiążę episkopalny|współksięciem episkopalnym]] Andory – obecnie jest nim [[Joan Enric Vives Sicília]], który pełni zwierzchnictwo nad Andorą wraz ze [[Współksiążę francuski|współksięciem francuskim]] (prezydentem Francji) |
||
| Linia 19: | Linia 17: | ||
* {{Państwo|Watykan}} i [[Stolica Apostolska]] – stanowią państwa (suwerenne podmioty prawa międzynarodowego) o ustroju hierokratycznym złączone ze sobą ścisłą [[unia personalna|unią personalną]] i funkcjonalną. Ich głową jest [[Papież]] – obecnie [[Franciszek (papież)|Franciszek]]. |
* {{Państwo|Watykan}} i [[Stolica Apostolska]] – stanowią państwa (suwerenne podmioty prawa międzynarodowego) o ustroju hierokratycznym złączone ze sobą ścisłą [[unia personalna|unią personalną]] i funkcjonalną. Ich głową jest [[Papież]] – obecnie [[Franciszek (papież)|Franciszek]]. |
||
* {{flaga|Zakon Maltański}} [[ |
* {{flaga|Zakon Maltański}} [[Zakon Maltański]] – suwerenny podmiot prawa międzynarodowego o cechach państwa zakonnego (m.in. stosunki dyplomatyczne z 104 państwami). Na jego czele stoi [[Wielcy mistrzowie zakonu joannitów|Wielki Mistrz]], obecnie jest nim [[Matthew Festing]]. |
||
Rząd bez międzynarodowego uznania: |
Rząd bez międzynarodowego uznania: |
||
| Linia 30: | Linia 28: | ||
* [[Thomas François Burgers]] - prezydent [[Transwal]]u w l. 1871-1877, pastor ewangelicko-reformowany |
* [[Thomas François Burgers]] - prezydent [[Transwal]]u w l. 1871-1877, pastor ewangelicko-reformowany |
||
* [[Fernando Arturo de Meriño]] - prezydent [[Dominikana|Dominikany]] w l. 1880-1882, kapłan katolicki, w późniejszym okresie biskup |
* [[Fernando Arturo de Meriño]] - prezydent [[Dominikana|Dominikany]] w l. 1880-1882, kapłan katolicki, w późniejszym okresie biskup |
||
* [[James A. Garfield]] - prezydent [[USA]] w 1888, pastor zboru Uczniów Chrystusa, zawiesił pełnienie funkcji duchownych po objęciu prezydentury |
* [[James Garfield|James A. Garfield]] - prezydent [[Stany Zjednoczone|USA]] w 1888, pastor zboru Uczniów Chrystusa, zawiesił pełnienie funkcji duchownych po objęciu prezydentury |
||
* [[Aleksander Kakowski]] - współregent [[Królestwo Polskie (1918)|Królestwa Polskiego]] (członek [[Rada Regencyjna|Rady Regencyjnej]]) w l. 1917-1918, duchowny katolicki, arcybiskup metropolita warszawski w l. 1913–1938 |
* [[Aleksander Kakowski]] - współregent [[Królestwo Polskie (1917-1918)|Królestwa Polskiego]] (członek [[Rada Regencyjna|Rady Regencyjnej]]) w l. 1917-1918, duchowny katolicki, arcybiskup metropolita warszawski w l. 1913–1938 |
||
* [[Fan Noli]] - regent [[Albania|Albanii]] w 1924, od 1908 biskup Albańskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego w Ameryce |
* [[Fan Noli]] - regent [[Albania|Albanii]] w 1924, od 1908 biskup Albańskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego w Ameryce |
||
* [[Miron Cristea]] - [[Rada Regencyjna (Rumunia)|współregent]] [[Rumunia|Rumunii]] w l. 1927-1930, 1925-1939 Patriarcha Rumuńskiego Kościoła Prawosławnego |
* [[Miron (patriarcha Rumunii)|Miron Cristea]] - [[Rada Regencyjna (Rumunia)|współregent]] [[Rumunia|Rumunii]] w l. 1927-1930, 1925-1939 Patriarcha Rumuńskiego Kościoła Prawosławnego |
||
* [[Józef Tiso]] - prezydent [[Pierwsza Republika Słowacka|Słowacji]] w. 1939-1945, kapłan katolicki (wyświęcony w 1910) |
* [[Jozef Tiso|Józef Tiso]] - prezydent [[Pierwsza Republika Słowacka|Słowacji]] w. 1939-1945, kapłan katolicki (wyświęcony w 1910) |
||
* [[Augustyn Wołoszyn]] - prezydent [[Karpato-Ukraina|Ukrainy Karpackiej]] w marcu 1939, duchowny greckokatolicki |
* [[Augustyn Wołoszyn]] - prezydent [[Karpato-Ukraina|Ukrainy Karpackiej]] w marcu 1939, duchowny greckokatolicki |
||
* [[Damaskin (arcybiskup Aten)|Damaskinos]] - regent [[Grecja|Grecji]] w l. 1944-1946 (oraz premier w 1945), w l. 1941-1949 prawosławny arcybiskup Aten i całej Grecji, zwierzchnik [[Grecki Kościół Prawosławny|Greckiego Kościoła Prawosławnego]] |
* [[Damaskin (arcybiskup Aten)|Damaskinos]] - regent [[Grecja|Grecji]] w l. 1944-1946 (oraz premier w 1945), w l. 1941-1949 prawosławny arcybiskup Aten i całej Grecji, zwierzchnik [[Grecki Kościół Prawosławny|Greckiego Kościoła Prawosławnego]] |
||
| Linia 45: | Linia 43: | ||
* '''[[Ołeksandr Turczynow]]''' - od 2014 pełniący obowiazki prezydenta [[Ukraina|Ukrainy]], kaznodzieja Kościoła ewangelicznych chrześcijan-baptystów. |
* '''[[Ołeksandr Turczynow]]''' - od 2014 pełniący obowiazki prezydenta [[Ukraina|Ukrainy]], kaznodzieja Kościoła ewangelicznych chrześcijan-baptystów. |
||
W [[Rzeczpospolita Obojga Narodów|Rzeczypospolitej Obojga Narodów]] w latach 1572-1764 każdorazowy [[prymas Polski]] pełnił funkcję [[Interrex (Polska)|interrexa]] - tymczasowej głowy państwa sprawującej regencję w okresie bezkrólewia. |
W [[Rzeczpospolita Obojga Narodów|Rzeczypospolitej Obojga Narodów]] w latach 1572-1764 każdorazowy [[prymas Polski]] pełnił funkcję [[Interrex (Polska)|interrexa]] - tymczasowej głowy państwa sprawującej regencję w okresie bezkrólewia. |
||
== Zobacz też == |
== Zobacz też == |
||
Wersja z 00:45, 24 lis 2014
Hierokracja (gr. hierós ‘święty, potężny’ + krátos ‘władza’) – w naukach politycznych termin, określający system ustrojowy państwa, w którym władzę sprawują kapłani. Uzyskiwali oni legitymizację swojej władzy z samego faktu bycia religijnymi przedstawicielami. Hierokracja powstała w pierwszych wspólnotach o charakterze państwowym, które miały swój początek w rejonie Mezopotamii.
Hierokracja współcześnie
* 
Afganistan – Islamski Emirat Afganistanu miał ustrój hierokratyczny w latach 1996–2001 pod rządami talibów kiedy to głową państwa był mułła Mohammad Omar, który był tytułowany jako "amir ul-mu'minin" (arab. "wódz wiernych")
Obecnie ustrój hierokratyczny (określany również mianem teokracji) występuje sporadycznie w następujących państwach i terytoriach autonomicznych:
Andora – jest to państwo „w połowie” hierokratyczne, gdyż biskup La Seu d'Urgell jest współksięciem episkopalnym Andory – obecnie jest nim Joan Enric Vives Sicília, który pełni zwierzchnictwo nad Andorą wraz ze współksięciem francuskim (prezydentem Francji)
Athos – Góra Athos, Święta Góra (nowogr. Agio Oros) autonomiczna republika mnichów na Półwyspie Chalcydyckim w ramach Grecji – władze sprawuje tam Święta Wspólnota (gr. Iera Koinotita) złożona z 20 przedstawicieli klasztorów, na czele której stoi Protos.
Iran – Islamska hierokracja istnieje od 1979 w Iranie, gdzie ajatollah pełni najwyższe stanowisko w państwie – obecnie jest to Ali Chamenei. Również aktualny prezydent Iranu Hasan Rouhani – wybrany w wyborach powszechnych w 2013 – jest duchownym muzułmańskim (co jednak nie jest obligatoryjne na tym stanowisku)[1].
Watykan i Stolica Apostolska – stanowią państwa (suwerenne podmioty prawa międzynarodowego) o ustroju hierokratycznym złączone ze sobą ścisłą unią personalną i funkcjonalną. Ich głową jest Papież – obecnie Franciszek.
Zakon Maltański – suwerenny podmiot prawa międzynarodowego o cechach państwa zakonnego (m.in. stosunki dyplomatyczne z 104 państwami). Na jego czele stoi Wielki Mistrz, obecnie jest nim Matthew Festing.
Rząd bez międzynarodowego uznania:
Centralny Rząd Tybetański – Ustrój o charakterze hierokratycznym występuje też w Centralnym Rządzie Tybetańskim stanowiącym emigracyjne przedstawicielstwo Tybetu, z XIV Dalajlamą Tenzinem Gjaco jako zwierzchnikiem.
Duchowni jako głowy państw nie mających ustroju hierokratycznego:
- Henryk I Kardynał - król Portugalii w l. 1578-1580, kardynał kościoła rzymskokatolickiego
- Thomas François Burgers - prezydent Transwalu w l. 1871-1877, pastor ewangelicko-reformowany
- Fernando Arturo de Meriño - prezydent Dominikany w l. 1880-1882, kapłan katolicki, w późniejszym okresie biskup
- James A. Garfield - prezydent USA w 1888, pastor zboru Uczniów Chrystusa, zawiesił pełnienie funkcji duchownych po objęciu prezydentury
- Aleksander Kakowski - współregent Królestwa Polskiego (członek Rady Regencyjnej) w l. 1917-1918, duchowny katolicki, arcybiskup metropolita warszawski w l. 1913–1938
- Fan Noli - regent Albanii w 1924, od 1908 biskup Albańskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego w Ameryce
- Miron Cristea - współregent Rumunii w l. 1927-1930, 1925-1939 Patriarcha Rumuńskiego Kościoła Prawosławnego
- Józef Tiso - prezydent Słowacji w. 1939-1945, kapłan katolicki (wyświęcony w 1910)
- Augustyn Wołoszyn - prezydent Ukrainy Karpackiej w marcu 1939, duchowny greckokatolicki
- Damaskinos - regent Grecji w l. 1944-1946 (oraz premier w 1945), w l. 1941-1949 prawosławny arcybiskup Aten i całej Grecji, zwierzchnik Greckiego Kościoła Prawosławnego
- Makarios III - prezydent Cypru w l. 1960-1977, prawosławny arcybiskup Nowej Justyniany i całego Cypru, zwierzchnik Cypryjskiego Kościoła Prawosławnego (1950–1977)
- Canaan Banana - prezydent Zimbabwe w l. 1980-1987, od 1962 pastor metodystyczny
- Jean-Bertrand Aristide – prezydent Haiti w latach 1991-1996, duchowny katolicki wyświęcony na kapłana w 1982, w 1994 porzucił stan kapłański
- John Bani - prezydent Vanuatu w l. 1999-2004, duchowny anglikański
- Fernando Lugo - prezydent Paragwaju w l. 2008-2012, duchowny katolicki, w l. 1994-2005 biskup diecezjalny San Pietro, suspendowany przez Stolicę Apostolską w 2005, sekularyzowany w 2008.
- Joachim Gauck – prezydent Niemiec od 2012, duchowny luterański (ordynowany na pastora w 1965, obecnie nie sprawuje posługi)
- Ołeksandr Turczynow - od 2014 pełniący obowiazki prezydenta Ukrainy, kaznodzieja Kościoła ewangelicznych chrześcijan-baptystów.
W Rzeczypospolitej Obojga Narodów w latach 1572-1764 każdorazowy prymas Polski pełnił funkcję interrexa - tymczasowej głowy państwa sprawującej regencję w okresie bezkrólewia.
Zobacz też
- ↑ Prezydent Iranu formalnie nie jest głową państwa (jest nią ajatollah), lecz szefem rządu reprezentującym kraj przed społecznością międzynarodową, stąd też powszechnie jego funkcja jest utożsamiana z głową państwa.
Bibliografia
- „Historia doktryn politycznych i prawnych” prof. J. Baszkiewicz, prof. F. Ryszka – w interpretacji mgr A. Madei