Mikałajewa: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
drobne techniczne |
techniczne - poprawa standardu przypisów |
||
Linia 29: | Linia 29: | ||
== Historia == |
== Historia == |
||
Na początku XX wieku w pobliżu wsi znajdował się majątek Teklenwil z dworem von Faltynów<ref>{{Cytuj|tytuł=Prof. Adam Hrebnicki |
Na początku XX wieku w pobliżu wsi znajdował się majątek Teklenwil z dworem von Faltynów<ref>{{Cytuj stronę|tytuł=Prof. Adam Hrebnicki|data dostępu=2016-04-11|opublikowany=kresy.genealodzy.pl|url=http://kresy.genealodzy.pl/hrebnicki/hreb_1.html}}</ref>. W Teklenwilu mieszkały 53 osoby, a w Mikałajewie 57. Oba majątki należały do von Faltynów i podlegały [[Parafia Trójcy Przenajświętszej w Ule|parafii w Ule]] w [[Dekanat połocki|dekanacie połockim]]. W okresie sowieckim majątek Teklenwil zmieniono w [[kołchoz]] Taklinowo. Po [[II wojna światowa|II wojnie światowej]] majątki połączono w jedną wieś Mikałajewa. |
||
Od 1924 roku miejscowość leżała w granicach [[Białoruska Socjalistyczna Republika Radziecka|BSRR]]. W latach 1941-1944 była pod okupacją niemiecką. Następnie w BSRR. Od 1991 roku w Republice Białorusi. |
Od 1924 roku miejscowość leżała w granicach [[Białoruska Socjalistyczna Republika Radziecka|BSRR]]. W latach 1941-1944 była pod okupacją niemiecką. Następnie w BSRR. Od 1991 roku w Republice Białorusi. |
||
W 1999 roku we wsi mieszkało 569 osób w 248 domach<ref>{{Cytuj| |
W 1999 roku we wsi mieszkało 569 osób w 248 domach<ref>{{Cytuj książkę | nazwisko = Пашкоў | imię = Г. П. | tytuł = Беларуская энцыклапедыя | wydawca = БелЭн |miejsce = Mińsk | data = 2000 | język = be}}</ref>. |
||
== Droga śmierci Berezwecz-Taklinowo == |
== Droga śmierci Berezwecz-Taklinowo == |
||
Linia 40: | Linia 40: | ||
Kilkaset osób rozstrzelano na miejscu, a pozostałych kilka tysięcy więźniów poprowadzono w kolumnie marszowej (dwanaście osób w szeregu, przy długości kolumny około 1500 m) w kierunku [[Uszacz (obwód witebski)|Uszacza]]. |
Kilkaset osób rozstrzelano na miejscu, a pozostałych kilka tysięcy więźniów poprowadzono w kolumnie marszowej (dwanaście osób w szeregu, przy długości kolumny około 1500 m) w kierunku [[Uszacz (obwód witebski)|Uszacza]]. |
||
Kolumna marszowa więźniów (bez jedzenia i picia) na "drodze śmierci" pozostawiała ciała. Do zbiorowego mordu doszło w miejscowości Sierocino ([[Soroczyno (rejon uszacki)|Soroczyno]]), gdzie w związku z ucieczką więźnia naczelnik więzienia Prijomyszew oraz pięciu konwojentów rozstrzelali 27 (względnie 32) więźniów. W czasie całego marszu Prijomyszew zastrzelił osobiście z pistoletu 55 osób. Po dojściu do [[Ułła|Ułły]] kolumna przeszła przez most nad Dźwiną. W okolicach kołchozu Taklinowo nadleciał niemiecki samolot i zbombardował most, który chwilę wcześniej opuścili więźniowie<ref name=" |
Kolumna marszowa więźniów (bez jedzenia i picia) na "drodze śmierci" pozostawiała ciała. Do zbiorowego mordu doszło w miejscowości Sierocino ([[Soroczyno (rejon uszacki)|Soroczyno]]), gdzie w związku z ucieczką więźnia naczelnik więzienia Prijomyszew oraz pięciu konwojentów rozstrzelali 27 (względnie 32) więźniów. W czasie całego marszu Prijomyszew zastrzelił osobiście z pistoletu 55 osób. Po dojściu do [[Ułła|Ułły]] kolumna przeszła przez most nad Dźwiną. W okolicach kołchozu Taklinowo nadleciał niemiecki samolot i zbombardował most, który chwilę wcześniej opuścili więźniowie<ref name="Kalbarczyk">{{Cytuj pismo | nazwisko = Kalbarczyk | imię = Sławomir| tytuł = Sławomir Kalbarczyk – Zbrodnicza ewakuacja więzienia w Berezweczu w czerwcu 1941 r. W 70. rocznicę|czasopismo = Nasz Dziennik. Dodatek historyczny IPN nr 7/2011 (50) | wolumin = 29.07.2011 | data = 2011-08-11 | url = http://www.ziemiamielecka.pl/?p=6957}}</ref>. Strażnicy dostali rozkaz by zlikwidować więźniów. Leżących więźniów rozstrzelano przy użyciu karabinów maszynowych, a tych co przeżyli dobito bagnetami. Czekiści tak się spieszyli, że pozostawili ciała na miejscu. Kilku osobom udało się uciec. Następnego dnia przyjechało speckomando [[NKWD]], które zagnało wieśniaków do zasypania ciał w dołach po ziemniakach w kołchozie Mikałajewa. Po wkroczeniu Niemców ciała pomordowanych ekshumowano i przeniesiono do olbrzymiego grobu na skraju lasu koło Taklinowa<ref name="Krahel">{{Cytuj pismo | nazwisko = Krahel | imię = Tadeusz | tytuł = Ks. dziekan Franciszek Kuksewicz | czasopismo = Czas Miłosierdzia. Białostocki Biuletyn Kościelny | wolumin = PAŹDZIERNIK 2002 Nr 10(150) | url = http://www.bialystok.opoka.org.pl/czas/nr150/art.php?artykul=kuksewicz}}</ref>. |
||
Oficjalne źródła podają liczbę 714 (715<ref name=" |
Oficjalne źródła podają liczbę 714 (715<ref name="Kalbarczyk"/>) zabitych, jednak ocalały świadek Paweł Kożuch, który leżał między ciałami zabitych, usłyszał od konwojentów liczbę 1773. Pięć lub sześć ocalałych osób uciekało do domu, lecz następnego dnia zostali złapani i rozstrzelani w wiosce Uboina, położonej na prawym brzegu Dźwiny, 15 km na północny-zachód od Mikałajewa<ref name="Bautowicz">{{Cytuj stronę|nazwisko = Баўтовіч|imię = Міхась|tytuł=Месца загубу грамадзянаў Беларусі і Польшчы - ахвяраў бальшавіцкага тэрору. Месца масавага расстрэлу 1941 году | Мікалаева|data dostępu=2016-04-12|opublikowany=www.radzima.org|url=http://www.radzima.org/be/object/8345.html| język = be}}</ref>. Większość zabitych nie miała wyroków, więc z punktu widzenia sowieckiego prawa byli niewinni<ref name="Kalbarczyk"/>. |
||
Po tych zdarzeniach wojskowy prokurator garnizonu witebskiego Glinka rozkazał aresztować Prijomyszewa. Jednak pierwszy sekretarz [[Komitet Centralny Komunistycznej Partii Białorusi|KC KPB]] [[Pantielejmon Ponomarienko]] uznał postępowanie naczelnika więzienia za uzasadnione i nakazał jego wypuszczenie<ref name=" |
Po tych zdarzeniach wojskowy prokurator garnizonu witebskiego Glinka rozkazał aresztować Prijomyszewa. Jednak pierwszy sekretarz [[Komitet Centralny Komunistycznej Partii Białorusi|KC KPB]] [[Pantielejmon Ponomarienko]] uznał postępowanie naczelnika więzienia za uzasadnione i nakazał jego wypuszczenie<ref name="Bautowicz"/>. |
||
Dwaj oficerowie odpowiedzialni za egzekucję 714 więźniów zostali skazani na śmierć we wrześniu 1941, a trzy osoby na 10 lat obozu<ref>{{Cytuj|autor=a_dyukov|tytuł=Незаконный расстрел заключенных летом 1941 года: преступление и наказание|czasopismo=Записные книжки историка|data=2012-07-12|data dostępu=2016-04-11|opublikowany=Записные книжки историка|url=http://a-dyukov.livejournal.com/1194682.html}}</ref>. |
Dwaj oficerowie odpowiedzialni za egzekucję 714 więźniów zostali skazani na śmierć we wrześniu 1941, a trzy osoby na 10 lat obozu<ref>{{Cytuj stronę|autor=a_dyukov|tytuł=Незаконный расстрел заключенных летом 1941 года: преступление и наказание|czasopismo=Записные книжки историка|data=2012-07-12|data dostępu=2016-04-11|opublikowany=Записные книжки историка|url=http://a-dyukov.livejournal.com/1194682.html|język = ru}}</ref>. |
||
=== Miejsce pamięci === |
=== Miejsce pamięci === |
||
Na miejscu pochowania ofiar z inicjatywy krewnych ofiar i przy pomocy [[Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa|Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa]]<ref>{{Cytuj|tytuł=Berezwecz - Nikołajewo|czasopismo= |
Na miejscu pochowania ofiar z inicjatywy krewnych ofiar i przy pomocy [[Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa|Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa]]<ref>{{Cytuj pismo|nazwisko = Kowalczyk| imię = Sławomir| tytuł=Berezwecz - Nikołajewo|wolumin = 21.07.1992| czasopismo = Gazeta Wyborcza| data dostępu=2016-04-12|opublikowany=gazeta.pl|url=http://www.archiwum.wyborcza.pl/Archiwum/1,0,100022,19920721RP-DGW,Berezwecz__Nikolajewo,.html}}</ref> postawiono pomnik. Betonowy pas symbolizuje straszliwą drogę, którą pokonali więźniowie. Z jednej strony znajduje się okno z kratami i napisem Berezwecz, z drugiej krzyż, symbolizujący miejsce końcowego męczeństwa. Co roku, 26 czerwca, w dzień rozstrzelania, odbywa się tutaj Msza Święta pamięci ofiar. Więźniami byli Polacy oraz osoby innych narodowości. Wśród zamordowanych był ks. Franciszek Kuksewicz, proboszcz [[Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Jozafata Kuncewicza w Miorach|parafii w Miorach]] oraz ks. Stanisław Eliasz, proboszcz [[Parafia Matki Bożej Szkaplerznej w Idołcie|parafii w Idołcie]]<ref name="Krahel"/><ref name="Krahel2">{{Cytuj pismo | nazwisko = Krahel | imię = Tadeusz | tytuł = Ks. Stanisław Eliasz | czasopismo = Czas Miłosierdzia. Białostocki Biuletyn Kościelny | wolumin = CZERWIEC 2002 |
||
Nr 6(146) | url = www.bialystok.opoka.org.pl/czas/nr146/art.php?artykul=eliasz}}<ref>{{Cytuj stronę|tytuł=Ks. Stanisław Eliasz, kapłan archidiecezji wileńskiej|data dostępu=2016-04-12|opublikowany=katolicy1844.republika.pl|url=http://katolicy1844.republika.pl/ZSRR/Eliasz.htm}}</ref>. |
|||
== Parafia rzymskokatolicka == |
== Parafia rzymskokatolicka == |
||
W Mikałajewie istnieje [[Parafia św. Klary i św. Faustyny Kowalskiej w Mikałajewie|parafia św. Klary i św. Faustyny Kowalskiej]], leżąca w [[Dekanat lepielski|dekanacie lepielskim]] [[Diecezja witebska|diecezji witebskiej]]<ref>{{Cytuj|tytuł=Catholic.by - Мікалаева – парафія Св. Клары, панны, i св. Фаустыны Кавальскай, законніцы |
W Mikałajewie istnieje [[Parafia św. Klary i św. Faustyny Kowalskiej w Mikałajewie|parafia św. Klary i św. Faustyny Kowalskiej]], leżąca w [[Dekanat lepielski|dekanacie lepielskim]] [[Diecezja witebska|diecezji witebskiej]]<ref>{{Cytuj stronę|tytuł=Catholic.by - Мікалаева – парафія Св. Клары, панны, i св. Фаустыны Кавальскай, законніцы|data dostępu=2016-04-11|opublikowany=catholic.by|url=http://catholic.by/2/belarus/dioceses/vitebsk/101291.html|język = be}}</ref>. |
||
{{Przypisy}} |
{{Przypisy}} |
||
Linia 60: | Linia 61: | ||
* [http://www.radzima.org/pl/miejsce/mikolajewo-3.html Mikałajewa na stronie internetowej radzima.org] |
* [http://www.radzima.org/pl/miejsce/mikolajewo-3.html Mikałajewa na stronie internetowej radzima.org] |
||
* [http://www.radzima.org/pl/object/4790.html Monaster Bazylianów w Berezweczu na stronie internetowej radzima.org] |
* [http://www.radzima.org/pl/object/4790.html Monaster Bazylianów w Berezweczu na stronie internetowej radzima.org] |
||
* [http://www.ziemiamielecka.pl/?p=6957 Kalbarczyk Sławomir, Zbrodnicza ewakuacja więzienia w Berezweczu w czerwcu 1941 r. W 70. rocznicę, Dodatek historyczny IPN do Naszego Dziennika nr 7/2011 (50)] |
|||
== Linki zewnętrzne == |
== Linki zewnętrzne == |
Wersja z 14:04, 17 kwi 2016
Pomnik symbolizujący "drogę śmierci" w miejscu pochowania rozstrzelanych 26 czerwca 1941 więźniów z Berezwecza | |
Państwo | |
---|---|
Obwód | |
Rejon | |
Sielsowiet | |
Populacja • liczba ludności |
|
Nr kierunkowy |
+375 2130 |
Kod pocztowy |
211269 |
Tablice rejestracyjne |
2 |
Położenie na mapie Białorusi Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}} | |
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|type:landmark} |
Mikałajewa (błr. Мікалаева; ros. Миколаево, Mikołajewo; Николаево, Nikołajewo) – wieś na Białorusi, w obwodzie witebskim, w rejonie szumilińskim, 25 km na południowy-zachód od Szumilina, 69 km od Witebska, siedziba sielsowietu Mikałajewa. Przez wieś biegnie droga R114. Leży na prawym brzegu rzeki Dźwiny.
Historia
Na początku XX wieku w pobliżu wsi znajdował się majątek Teklenwil z dworem von Faltynów[1]. W Teklenwilu mieszkały 53 osoby, a w Mikałajewie 57. Oba majątki należały do von Faltynów i podlegały parafii w Ule w dekanacie połockim. W okresie sowieckim majątek Teklenwil zmieniono w kołchoz Taklinowo. Po II wojnie światowej majątki połączono w jedną wieś Mikałajewa.
Od 1924 roku miejscowość leżała w granicach BSRR. W latach 1941-1944 była pod okupacją niemiecką. Następnie w BSRR. Od 1991 roku w Republice Białorusi.
W 1999 roku we wsi mieszkało 569 osób w 248 domach[2].
Droga śmierci Berezwecz-Taklinowo
Po inwazji III Rzeszy na ZSRR w czerwcu 1941 roku NKWD podjęło likwidację więzienia w Berezweczu, ob. Głębokie (patrz masakry więzienne NKWD 1941). Naczelnik więzienia nr 28 (mieściło się w byłym klasztorze bazylianów) sierżant Michaił Prijomyszew dostał rozkaz przeniesienia więźniów do Witebska. Kilkaset osób rozstrzelano na miejscu, a pozostałych kilka tysięcy więźniów poprowadzono w kolumnie marszowej (dwanaście osób w szeregu, przy długości kolumny około 1500 m) w kierunku Uszacza.
Kolumna marszowa więźniów (bez jedzenia i picia) na "drodze śmierci" pozostawiała ciała. Do zbiorowego mordu doszło w miejscowości Sierocino (Soroczyno), gdzie w związku z ucieczką więźnia naczelnik więzienia Prijomyszew oraz pięciu konwojentów rozstrzelali 27 (względnie 32) więźniów. W czasie całego marszu Prijomyszew zastrzelił osobiście z pistoletu 55 osób. Po dojściu do Ułły kolumna przeszła przez most nad Dźwiną. W okolicach kołchozu Taklinowo nadleciał niemiecki samolot i zbombardował most, który chwilę wcześniej opuścili więźniowie[3]. Strażnicy dostali rozkaz by zlikwidować więźniów. Leżących więźniów rozstrzelano przy użyciu karabinów maszynowych, a tych co przeżyli dobito bagnetami. Czekiści tak się spieszyli, że pozostawili ciała na miejscu. Kilku osobom udało się uciec. Następnego dnia przyjechało speckomando NKWD, które zagnało wieśniaków do zasypania ciał w dołach po ziemniakach w kołchozie Mikałajewa. Po wkroczeniu Niemców ciała pomordowanych ekshumowano i przeniesiono do olbrzymiego grobu na skraju lasu koło Taklinowa[4].
Oficjalne źródła podają liczbę 714 (715[3]) zabitych, jednak ocalały świadek Paweł Kożuch, który leżał między ciałami zabitych, usłyszał od konwojentów liczbę 1773. Pięć lub sześć ocalałych osób uciekało do domu, lecz następnego dnia zostali złapani i rozstrzelani w wiosce Uboina, położonej na prawym brzegu Dźwiny, 15 km na północny-zachód od Mikałajewa[5]. Większość zabitych nie miała wyroków, więc z punktu widzenia sowieckiego prawa byli niewinni[3].
Po tych zdarzeniach wojskowy prokurator garnizonu witebskiego Glinka rozkazał aresztować Prijomyszewa. Jednak pierwszy sekretarz KC KPB Pantielejmon Ponomarienko uznał postępowanie naczelnika więzienia za uzasadnione i nakazał jego wypuszczenie[5].
Dwaj oficerowie odpowiedzialni za egzekucję 714 więźniów zostali skazani na śmierć we wrześniu 1941, a trzy osoby na 10 lat obozu[6].
Miejsce pamięci
Na miejscu pochowania ofiar z inicjatywy krewnych ofiar i przy pomocy Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa[7] postawiono pomnik. Betonowy pas symbolizuje straszliwą drogę, którą pokonali więźniowie. Z jednej strony znajduje się okno z kratami i napisem Berezwecz, z drugiej krzyż, symbolizujący miejsce końcowego męczeństwa. Co roku, 26 czerwca, w dzień rozstrzelania, odbywa się tutaj Msza Święta pamięci ofiar. Więźniami byli Polacy oraz osoby innych narodowości. Wśród zamordowanych był ks. Franciszek Kuksewicz, proboszcz parafii w Miorach oraz ks. Stanisław Eliasz, proboszcz parafii w Idołcie[4]
Błąd w przypisach: Brak znacznika zamykającego </ref> po otwartym znaczniku <ref>.
Parafia rzymskokatolicka
W Mikałajewie istnieje parafia św. Klary i św. Faustyny Kowalskiej, leżąca w dekanacie lepielskim diecezji witebskiej[8].
- ↑ Prof. Adam Hrebnicki. kresy.genealodzy.pl. [dostęp 2016-04-11].
- ↑ Г. П. Пашкоў: Беларуская энцыклапедыя. Mińsk: БелЭн, 2000. (biał.).
- ↑ a b c Sławomir Kalbarczyk. Sławomir Kalbarczyk – Zbrodnicza ewakuacja więzienia w Berezweczu w czerwcu 1941 r. W 70. rocznicę. „Nasz Dziennik. Dodatek historyczny IPN nr 7/2011 (50)”. 29.07.2011, 2011-08-11.
- ↑ a b Tadeusz Krahel. Ks. dziekan Franciszek Kuksewicz. „Czas Miłosierdzia. Białostocki Biuletyn Kościelny”. PAŹDZIERNIK 2002 Nr 10(150).
- ↑ a b Міхась Баўтовіч: Месца загубу грамадзянаў Беларусі і Польшчы - ахвяраў бальшавіцкага тэрору. Месца масавага расстрэлу 1941 году. www.radzima.org. [dostęp 2016-04-12]. (biał.).
- ↑ a_dyukov: Незаконный расстрел заключенных летом 1941 года: преступление и наказание. Записные книжки историка, 2012-07-12. [dostęp 2016-04-11]. (ros.).
- ↑ Sławomir Kowalczyk. Berezwecz - Nikołajewo. „Gazeta Wyborcza”. 21.07.1992. [dostęp 2016-04-12].
- ↑ Catholic.by - Мікалаева – парафія Св. Клары, панны, i св. Фаустыны Кавальскай, законніцы. catholic.by. [dostęp 2016-04-11]. (biał.).
Bibliografia
- Państwowe Centrum kartograficzno-geodezyjnych materiałów i danych Republiki Białorusi
- Mikałajewa na stronie internetowej radzima.org
- Monaster Bazylianów w Berezweczu na stronie internetowej radzima.org