Cmentarze w Toruniu: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
normalizuję mapę lokalizacyjną (1) i punkty mapy (19) |
Przebudowa strony, drobne merytoryczne, drobne redakcyjne, drobne techniczne, ilustracja |
||
Linia 1: | Linia 1: | ||
[[Plik: |
[[Plik:Torun Peter Paul cemetery Jaugsch1.jpg|thumb|Cmentarz św. św. Piotra i Pawła, kaplica grobowa rodziny Jaugsch i Kuras, 1914 rok]] |
||
[[Plik:Cmentarz garnizonowy w Toruniu.jpg|thumb|Cmentarz Garnizonowy]] |
|||
'''Cmentarze w Toruniu''' – nekropolie znajdujące się zarówno na prawym, jak i lewym brzegu [[Wisła|Wisły]]. |
|||
[[Plik:Cmentarz przy ul. Wybickiego w Toruniu w dniu Wszystkich Świętych 2015.jpg|thumb|Cmentarz Najświętszej Marii Panny, w dniu Wszystkich Świętych]] |
|||
[[Plik:Centralny Cmentarz Komunalny w Toruniu00.jpg|thumb|Centralny Cmentarz Komunalny, dom przedpogrzebowy]] |
|||
[[Plik:Torun cmentarz sw Jerzego - aleja.jpg|thumb|Cmentarzu św. Jerzego, aleja główna]] |
|||
[[Plik:Kolumbarium w Toruń.jpg|thumb|Cmentarzu św. Jerzego, Kolumbarium]] |
|||
[[Plik:Torun Golgota chapel 01.JPG|thumb|Cmentarz św. św. Piotra i Pawła, Golgota z 1813 roku]] |
|||
[[Plik:Cmentarz na Kluczykach w Toruniu77.jpg|thumb|[[Cmentarz na Kluczykach w Toruniu|Cmentarz na Kluczykach]], aleja główna]] |
|||
'''Cmentarze w Toruniu''' – nekropolie znajdujące się zarówno na prawym, jak i lewym brzegu [[Wisła|Wisły]] w Toruniu. |
|||
== Charakterystyka == |
|||
Na terenie Torunia znajduje się kilkanaście cmentarzy różnych wyznań, co wiąże się z wielokulturową historią miasta. |
|||
Najstarsza zachowana nekropolia na terenie Torunia to mieszczący się przy ulicy Gałczyńskiego, w pobliżu [[Zespół staromiejski Torunia|Zespołu Staromiejskiego]], [[Cmentarz św. Jerzego w Toruniu|cmentarz św. Jerzego]] z 1811 roku (jego historia sięga XIV w.) Pochowani są tam wybitni torunianie: rajcowie miejscy, notable, naukowcy, duchowieństwo, a także zwykli mieszkańcy miasta. |
|||
Największą toruńską nekropolią jest założony w 1973 roku [[Centralny Cmentarz Komunalny w Toruniu|Centralny Cmentarz Komunalny]], mieszczący się w północnej części miasta i zajmujący powierzchnię 27, 84 ha<ref>{{Cytuj stronę|url = http://www.torun.pl/pl/torunskie-cmentarze|tytuł = Torunskie cmentarze|autor = |data dostępu = |opublikowany = torun.pl|język = pl}}</ref>. |
|||
== Cmentarze na prawobrzeżu == |
|||
=== Cmentarze komunalne === |
|||
* [[Centralny Cmentarz Komunalny w Toruniu|Centralny Cmentarz Komunalny]] ([[Mokre (Toruń)|Mokre]]) |
|||
* [[Cmentarz Garnizonowy w Toruniu|Cmentarz Komunalny nr 1]], dawniej wojskowy, nieczynny (Centrum) |
|||
* [[Cmentarz Komunalny nr 2 im. Ofiar II wojny światowej w Toruniu|Cmentarz Komunalny nr 2]] ([[Mokre (Toruń)|Mokre]]) |
|||
=== Cmentarze parafialne === |
|||
* [[Cmentarz św. Jerzego w Toruniu|Cmentarz św. Jerzego]], administrowany przez parafie:[[Parafia św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Toruniu|katedralną śś. Janów]], [[Parafia Ewangelicko-Augsburska w Toruniu|ewangelicko-augsburską]], [[Parafia św. Mikołaja w Toruniu|prawosławną]] i [[Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Toruniu|katolicką Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny]] ([[Chełmińskie Przedmieście]]) |
|||
* [[Cmentarz św. Jakuba w Toruniu|Cmentarz św. Jakuba]] ([[Jakubskie Przedmieście]]) |
|||
* [[Cmentarz Najświętszej Marii Panny w Toruniu|Cmentarz Najświętszej Marii Panny]] ([[Chełmińskie Przedmieście]]) |
|||
* [[Cmentarz św. Antoniego w Toruniu|Cmentarz św. Antoniego]] ([[Wrzosy (Toruń)|Wrzosy]]) |
|||
* [[Cmentarz Podwyższenia Krzyża Świętego w Toruniu|Cmentarz Podwyższenia Krzyża Świętego]] ([[Kaszczorek]]) |
|||
* [[Cmentarz św. Barbary w Toruniu|Cmentarz św. Barbary]] ([[Barbarka (Toruń)|Barbarka]]) |
|||
* [[Cmentarz Matki Bożej Królowej Polski w Toruniu|Cmentarz Matki Bożej Królowej Polski]], nieczynny ([[Rubinkowo|Rubinkowo I]]) |
|||
== Cmentarze na lewobrzeżu == |
|||
=== Cmentarze parafialne === |
|||
* [[Cmentarz św. św. Piotra i Pawła w Toruniu|Cmentarz św. św. Piotra i Pawła]] ([[Podgórz (Toruń)|Podgórz]]), ulica Poznańska 104 |
|||
* [[Cmentarz na Kluczykach w Toruniu|Cmentarz na Kluczykach]] (Kluczyki), ulica Poznańska 146–148 |
|||
* [[Cmentarz Opatrzności Bożej w Toruniu|Cmentarz Opatrzności Bożej]] ([[Stawki (Toruń)|Stawki]]) |
|||
* Cmentarz przy ulicy Łącznej, nieczynny ([[Stawki (Toruń)|(Stawki]]) |
|||
* Cmentarz przy ulicy Rudackiej, nieczynny ([[Rudak]]) |
|||
* Cmentarz przy ulicy Poznańskiej 313, nieczynny ([[Podgórz (Toruń)|Podgórz]]) |
|||
* Cmentarz przy ulicy Poznańskiej 114–104, nieczynny ([[Podgórz (Toruń)|Podgórz]]) |
|||
== Cmentarze nieistniejące == |
|||
=== Cmentarze nieistniejące na prawobrzeżu === |
|||
* [[Cmentarz staroluterański w Toruniu|Cmentarz Staroluterański]] przy ulicy Matejki ([[Chełmińskie Przedmieście]]) - nekropolia oficjalnie zlikwidowana w 1992 roku. Aktualnie nie ma śladu po tym, że w tym miejscu znajdował się cmentarz. Od 2011 roku teren nosi nazwę: Skwer Inwalidów Wojennych. |
|||
* Cmentarz Benedyktynek przy ulicy Winnica 1-3 ([[Jakubskie Przedmieście]]) - administracyjnie cmentarz zlikwidowano w 1837 roku. Obecnie teren zielony. |
|||
* Cmentarz ewangelicki przy ulicy św. Józefa [[Bielany (Toruń)|(Bielany]]) - pozostałości po nekropoli, zlikwidowanej w 1866 roku, znajdują się na terenie Muzeum Techniki i Inżynierii Komunalnej. Na początku latach 90. XX w. dokonano uprzątnięcia terenu (postawiono krzyż i wykonano ogrodzenie kwater) W 2005 roku z inicjatywy Toruńskich Wodociągów odnowiono ponownie miejsce pochówku. |
|||
* Cmentarz Bawarczyków przy ulicy Legionów ([[Chełmińskie Przedmieście]]) - miejsce dawnego pochówku Bawarczyków upamiętnia tylko niewielki pomnik. W II połowie XX w. na terenie nekropoli wybudowano szkołę (Zespół Szkół Technicznych). |
|||
* Cmentarz Boża Męka przy ulicach Staszica, Gogi i Podgórnej ([[Mokre (Toruń)|Mokre]]) - nekropolia zlikwidowana zastała w 1924 roku. Dziś zurbanizowana część miasta. |
|||
=== Cmentarze nieistniejące na lewobrzeżu === |
|||
* Cmentarz przy ulicy Turkusowej 24 [[Stawki (Toruń)|(Stawki)]] - nekropolia po 1945 roku zdewastowana. W 2006 roku władze miasta uporządkowały teren. Obecnie obszar zielony. |
|||
== Kolumbarium == |
|||
W Toruniu oprócz tradycyjnych grobów na dwóch cmentarzach ([[Centralny Cmentarz Komunalny w Toruniu|Centralny Cmentarz Komunalny]] i [[Cmentarz św. Jerzego w Toruniu|św. Jerzego]]) założono [[Kolumbarium|kolumbaria]], w których składa się urny z prochami zmarłych. Od czasu wybudowania w mieście [[Krematorium|spopielarni zwłok]] (2013 rok) ta forma pochówku staje się coraz bardziej popularna<ref>{{Cytuj stronę|url = http://www.torun.pl/pl/kremacja-mozliwa-w-toruniu|tytuł = Kremacja możliwa w Toruniu|autor = |data dostępu = 2013-02-05|opublikowany = torun.pl|język = pl}}</ref>. |
|||
== Kwesta == |
|||
Od 2003 roku 1 listopada Towarzystwo Miłośników Torunia oraz władze miasta organizują kwestę, której celem jest ratowanie najbardziej zniszczonych, a cennych nagrobków cmentarza św. Jerzego<ref>{{Cytuj stronę|url = http://www.torun.pl/pl/kwesta-na-cmentarzu-sw-jerzego-4|tytuł = Kwesta na cmentarzu św. Jerzego|autor = |data dostępu = 2014-10-27|opublikowany = torun.pl|język = pl}}</ref>. |
|||
== Galeria == |
|||
=== Cmentarze istniejące === |
|||
<gallery mode="packed"> |
|||
Plik:Groby białych emigrantów cmentarz garnizonowy w toruniu.JPG|Cmentarz garnizonowy, groby białych emigrantów |
|||
Plik:Torun cmentarz garnizonowy brama.jpg|Cmentarz garnizonowy, brama wjazdowa |
|||
Plik:Torun nagr Zawacka.jpg|Cmentarz św. Jerzego, nagrobek prof. Elżbiety Zawackiej |
|||
Plik:Torun nagr Jamontt.jpg|Cmentarz św. Jerzego, nagrobek malarza prof. Bronisława Jamontta |
|||
Plik:Torun swjerzego3.jpg|Cmentarz św. Jerzego, nagrobki z XIX wieku |
|||
Plik:Torun nagr Hurynowicz.jpg|Cmentarz św. Jerzego, nagrobek prof. Janiny Hurynowicz |
|||
</gallery> |
|||
<gallery mode="packed"> |
|||
Plik:Centralny Cmentarz Komunalny w Toruniu33.jpg|Centralny Cmentarz Komunalny, Kolumbaria |
|||
Plik:Toruń cmentarz Wielki Rów.JPG|Cmentarz Komunalny nr 2, groby ofiar "[[Szmalcówka|Szmalcówki]]" |
|||
Plik:Cmentarz św. Jakuba w Toruniu.jpg|Cmentarz św. Jakuba, aleja główna |
|||
Plik:Cmentarz św. Antoniego w Toruniu4.jpg|Cmentarz św. Antoniego, nowe groby |
|||
Plik:Cmentarz św. Barbary w Toruniu4.jpg|Cmentarz św. Barbary, najstarsza część cmentarza |
|||
</gallery> |
|||
=== Cmentarze nieistniejące === |
|||
<gallery mode="packed"> |
|||
Plik:Toruń, cmentarz ewangelicko-augsburski (nieczynny), 1854 (OLA Z.).JPG|Dawny cmentarz staroluterański przy ulicy Matejki |
|||
Plik:Torun pomnik Bawarczykow.jpg|Dawny cmentarz Bawarczyków przy ulicy Legionów |
|||
Plik:Toruń, cmentarz żydowski, ul. Pułaskiego 18 (tablica pamiątkowa na obelisku i lipa Rabina Kaliszera) (OLA Z.).JPG| Dawny cmentarz żydowski przy ulicy Pułaskiego |
|||
Plik:Dawny cmentarz ewangelicki przy ulicy św. Józefa w Toruniu.jpg|Dawny cmentarz ewangelicki przy ulicy św. Józefa |
|||
Plik:Były Cmentarz Benedyktynek przy ulicy Winnica w Toruniu.jpg|Dawny cmentarz Benedyktynek przy ulicy Winnica |
|||
</gallery> |
|||
== Lokalizacja == |
|||
{{mapa lokalizacyjna |
{{mapa lokalizacyjna |
||
|mapa = Toruń |
|mapa = Toruń |
||
|rozmiar = 400 |
|rozmiar = 400 |
||
|wyrównanie = |
|wyrównanie = center |
||
|podpis = '''<big>Cmentarze w Toruniu</big>'''</br>[[Plik:Blue pog.svg|10px]] - komunalne [[Plik:Red pog.svg|10px]] - parafialne [[Plik:Yellow pog.svg|10px]] - nieczynne lub nieistniejące |
|podpis = '''<big>Cmentarze w Toruniu</big>'''</br>[[Plik:Blue pog.svg|10px]] - komunalne [[Plik:Red pog.svg|10px]] - parafialne [[Plik:Yellow pog.svg|10px]] - nieczynne lub nieistniejące |
||
|punkty mapy = |
|punkty mapy = |
||
Linia 30: | Linia 116: | ||
{{mapa lokalizacyjna/punkt|53°01′18″N 18°36′47″E|znak=Yellow pog.svg}}<!----> |
{{mapa lokalizacyjna/punkt|53°01′18″N 18°36′47″E|znak=Yellow pog.svg}}<!----> |
||
}} |
}} |
||
== Charakterystyka == |
|||
Na terenie Torunia znajduje się kilkanaście cmentarzy różnych wyznań, co wiąże się z wielokulturową historią miasta. Najstarsza zachowana nekropolia na terenie Torunia to mieszczący się przy ulicy Gałczyńskiego, w pobliżu [[Stare Miasto (Toruń)|zespołu staromiejskiego]], [[Cmentarz św. Jerzego w Toruniu|cmentarz św. Jerzego]] z 1811 roku (jego historia sięga XIV w.) Pochowani są tam wybitni torunianie: rajcowie miejscy, notable, naukowcy, duchowieństwo, a także zwykli mieszkańcy miasta. |
|||
Największą toruńską nekropolią jest założony w 1973 roku [[Centralny Cmentarz Komunalny w Toruniu|Centralny Cmentarz Komunalny]], mieszczący się w północnej części miasta i zajmujący powierzchnię 27, 84 ha<ref>{{Cytuj stronę|url = http://www.torun.pl/pl/torunskie-cmentarze|tytuł = Torunskie cmentarze|autor = |data dostępu = |opublikowany = torun.pl|język = pl}}</ref>. |
|||
== Cmentarze na prawobrzeżu == |
|||
=== Cmentarze komunalne === |
|||
* [[Centralny Cmentarz Komunalny w Toruniu|Centralny Cmentarz Komunalny]] [[Mokre (Toruń)|(Mokre)]] |
|||
* [[Cmentarz Garnizonowy w Toruniu|Cmentarz Komunalny nr 1 (dawniej wojskowy, Centrum)]] – nieczynny |
|||
* [[Cmentarz Komunalny nr 2 im. Ofiar II wojny światowej w Toruniu|Cmentarz Komunalny nr 2]] [[Mokre (Toruń)|(Mokre)]] |
|||
{{Grafika rozwinięta |
|||
| położenie = left |
|||
| tytuł = Cmentarz garnizonowy |
|||
| grafika1 = Cmentarz Garnizonowy w Toruniu4.jpg |
|||
| szerokość1 = {{#expr: (160 * 1360 /2048) round 0}} |
|||
| opis1 = |
|||
| grafika2 =Cmentarz garnizonowy w Toruniu.jpg |
|||
| szerokość2 ={{#expr: (161 * 4288 /3216) round 0}} |
|||
| opis2 = |
|||
| grafika3 = Cmentarz garnizonowy w Toruniu krzyż główny.JPG |
|||
| szerokość3 = {{#expr: (161 * 2448 /3264) round 0}} |
|||
| opis3 = krzyż główny |
|||
| grafika4 = Ukraińskie groby Toruń cmentarz garnizonowy.JPG |
|||
| szerokość4 = {{#expr: (161 * 3264 /2448) round 0}} |
|||
| opis4 = Ukraińskie mogiły |
|||
| grafika5 = Groby białych emigrantów cmentarz garnizonowy w toruniu.JPG |
|||
| szerokość5 = {{#expr: (161 * 2448 /3264) round 0}} |
|||
| opis5 = Groby białych emigrantów |
|||
| grafika6= Torun cmentarz garnizonowy brama.jpg |
|||
| szerokość6= {{#expr: (161 * 2288 /1712) round 0}} |
|||
| opis6= Brama |
|||
}} |
|||
{{clear|left}} |
|||
=== Cmentarze parafialne === |
|||
* [[Cmentarz św. Jerzego w Toruniu|Cmentarz św. Jerzego]] [[Chełmińskie Przedmieście|(Chełmińskie Przedmieście)]], administrowany przez parafie:[[Parafia św. Jana Chrzciciela i św. Jana Ewangelisty w Toruniu|katedralną śś. Janów]], [[Parafia Ewangelicko-Augsburska w Toruniu|ewangelicko-augsburską]], [[Parafia św. Mikołaja w Toruniu|prawosławną]] i [[Parafia Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Toruniu|katolicką Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny]] |
|||
* [[Cmentarz św. Jakuba w Toruniu|Cmentarz św. Jakuba]] [[Jakubskie Przedmieście|(Jakubskie Przedmieście)]] |
|||
* [[Cmentarz Najświętszej Marii Panny w Toruniu|Cmentarz Najświętszej Marii Panny]] [[Chełmińskie Przedmieście|(Chełmińskie Przedmieście)]] |
|||
* [[Cmentarz św. Antoniego w Toruniu|Cmentarz św. Antoniego]] [[Wrzosy (Toruń)|(Wrzosy)]] |
|||
* [[Cmentarz Podwyższenia Krzyża Świętego w Toruniu|Cmentarz Podwyższenia Krzyża Świętego]] [[Kaszczorek|(Kaszczorek)]] |
|||
* [[Cmentarz św. Barbary w Toruniu|Cmentarz św. Barbary]] ''(''[[Barbarka (Toruń)|Barbarka)]] |
|||
* [[Cmentarz Matki Bożej Królowej Polski w Toruniu|Cmentarz Matki Bożej Królowej Polski]] [[Rubinkowo|(Rubinkowo I)]] – nieczynny |
|||
{{Grafika rozwinięta |
|||
| położenie = left |
|||
| tytuł = Cmentarz św. Jerzego |
|||
| grafika1 = ChrystusToruń.JPG |
|||
| szerokość1 = {{#expr: (170 * 1200 / 1600) round 0}} |
|||
| opis1 = Cmentarz św. Jerzego |
|||
| grafika2 = Torun swjerzego3.jpg |
|||
| szerokość2 ={{#expr: (170 * 640 /480) round 0}} |
|||
| opis2 = Nagrobki z XIX wieku |
|||
| grafika3 = Torun nagr Hurynowicz.jpg |
|||
| szerokość3 = {{#expr: (170 * 480 /640) round 0}} |
|||
| opis3 = Grób prof. Janiny Hurynowicz |
|||
| grafika4 = Torun cmentarz sw Jerzego - aleja.jpg |
|||
| szerokość4 = {{#expr: (170 * 1802 /1172) round 0}} |
|||
| opis4 = Główna aleja |
|||
| grafika5 = Torun nagr Zawacka.jpg |
|||
| szerokość5 = {{#expr: (170 * 480 /640) round 0}} |
|||
| opis5 = Nagrobek prof. Elżbiety Zawackiej |
|||
| grafika6= Torun nagr Jamontt.jpg |
|||
| szerokość6={{#expr: (170 * 480 /640) round 0}} |
|||
| opis6= Nagrobek malarza prof. Bronisława Jamontta |
|||
}} |
|||
{{clear|left}} |
|||
== Cmentarze na lewobrzeżu == |
|||
=== Cmentarze parafialne === |
|||
* [[Cmentarz św. św. Piotra i Pawła w Toruniu|Cmentarz św. św. Piotra i Pawła]] [[Podgórz (Toruń)|(Podgórz,]] ulica Poznańska 104) |
|||
* [[Cmentarz na Kluczykach w Toruniu|Cmentarz na Kluczykach]] (Kluczyki, ulica Poznańska 146–148) |
|||
* [[Cmentarz Opatrzności Bożej w Toruniu|Cmentarz Opatrzności Bożej]] [[Stawki (Toruń)|(Stawki)]] |
|||
* Cmentarz przy ulicy Łącznej [[Stawki (Toruń)|(ewangelicki, Stawki)]] – nieczynny |
|||
* Cmentarz przy ulicy Rudackiej [[Rudak|(ewangelicki, Rudak)]] – nieczynny |
|||
* Cmentarz przy ulicy Poznańskiej 313 [[Podgórz (Toruń)|(ewangelicki, Podgórz)]] – nieczynny |
|||
* Cmentarz przy ulicy Poznańskiej 114–104 [[Podgórz (Toruń)|(ewangelicki, Podgórz)]] – nieczynny |
|||
{{Grafika rozwinięta |
|||
| położenie = left |
|||
| tytuł = Stary Cmentarz na Podgórzu |
|||
| grafika1 =Torun Peter Paul cemetery Jaugsch1.jpg |
|||
| szerokość1 = {{#expr: (155 * 2882 /4502) round 0}} |
|||
| opis1 = kaplica grobowa rodziny Jaugsch i Kuras, 1914 rok |
|||
| grafika2 = Torun St Peter and St Paul cementery 01.JPG |
|||
| szerokość2 ={{#expr: (155 * 5184 /3456) round 0}} |
|||
| opis2 = Widok ogólny |
|||
| grafika3 = Torun cmentarz na Podgorzu wejscie.jpg |
|||
| szerokość3 = {{#expr: (155 * 2221 /1662) round 0}} |
|||
| opis3 = Brama wejściowa |
|||
| grafika4 = Torun St Peter and St Paul cementery 02.JPG |
|||
| szerokość4 = {{#expr: (155 * 5184 /3456) round 0}} |
|||
| opis4 = Widok ogólny |
|||
| grafika5 = Torun Golgota chapel 01.JPG|thumb|Torun Golgota chapel 01]] |
|||
| szerokość5 = {{#expr: (155 * 5184 /3456) round 0}} |
|||
| opis5 = kaplica Golgota, 1813 rok |
|||
}} |
|||
{{clear|left}} |
|||
== Cmentarze nieistniejące == |
|||
=== Cmentarze nieistniejące na prawobrzeżu === |
|||
* [[Cmentarz staroluterański w Toruniu|Cmentarz Staroluterański]] przy ulicy Matejki ([[Chełmińskie Przedmieście]]). Nekropolia oficjalnie zlikwidowana w 1992 roku. Aktualnie nie ma śladu po tym, że w tym miejscu znajdował się cmentarz. Od 2011 roku teren nosi nazwę: Skwer Inwalidów Wojennych. |
|||
* Cmentarz Benedyktynek przy ulicy Winnica 1-3 ([[Jakubskie Przedmieście]]) Administracyjnie cmentarz zlikwidowano w 1837 roku. Obecnie teren zielony. |
|||
* Cmentarz ewangelicki przy ulicy św. Józefa [[Bielany (Toruń)|(Bielany]]). Pozostałości po nekropoli, zlikwidowanej w 1866 roku, znajdują się na terenie Muzeum Techniki i Inżynierii Komunalnej. Na początku latach 90. XX w. dokonano uprzątnięcia terenu (postawiono krzyż i wykonano ogrodzenie kwater) W 2005 roku z inicjatywy Toruńskich Wodociągów odnowiono ponownie miejsce pochówku. |
|||
* Cmentarz Bawarczyków przy ulicy Legionów ([[Chełmińskie Przedmieście]]). Miejsce dawnego pochówku Bawarczyków upamiętnia tylko niewielki pomnik. W II połowie XX w. na terenie nekropoli wybudowano szkołę (Zespół Szkół Technicznych). |
|||
* Cmentarz Boża Męka przy ulicach Staszica, Gogi i Podgórnej ([[Mokre (Toruń)|Mokre]]). Nekropolia zlikwidowana zastała w 1924 roku. Dziś zurbanizowana część miasta. |
|||
=== Cmentarze nieistniejące na lewobrzeżu === |
|||
* Cmentarz przy ulicy Turkusowej 24 [[Stawki (Toruń)|(Stawki)]]. Nekropolia po 1945 roku zdewastowana. W 2006 roku władze miasta uporządkowały teren. Obecnie obszar zielony. |
|||
{{Grafika rozwinięta |
|||
| położenie = left |
|||
| tytuł = Cmentarze nieistniejące |
|||
| grafika1 = Toruń, cmentarz ewangelicko-augsburski (nieczynny), 1854 (OLA Z.).JPG |
|||
| szerokość1 = {{#expr: (147 * 4272 /2848) round 0}} |
|||
| opis1 = Dawny cmentarz staroluterański przy ulicy Matejki |
|||
| grafika2 =Torun pomnik Bawarczykow.jpg |
|||
| szerokość2 ={{#expr: (147 * 1536 /2048) round 0}} |
|||
| opis2 = Dawny cmentarz Bawarczyków przy ulicy Legionów |
|||
| grafika3 = Toruń, cmentarz żydowski, ul. Pułaskiego 18 (tablica pamiątkowa na obelisku i lipa Rabina Kaliszera) (OLA Z.).JPG |
|||
| szerokość3 = {{#expr: (147 * 2128 /1416) round 0}} |
|||
| opis3 = Dawny cmentarz żydowski przy ulicy Pułaskiego |
|||
| grafika4 = Dawny cmentarz ewangelicki przy ulicy św. Józefa w Toruniu.jpg |
|||
| szerokość4 = {{#expr: (147 * 4288 /3216) round 0}} |
|||
| opis4 = Dawny cmentarz ewangelicki przy ulicy św. Józefa |
|||
| grafika5 = Były Cmentarz Benedyktynek przy ulicy Winnica w Toruniu.jpg |
|||
| szerokość5 = {{#expr: (147 * 3072 /1728) round 0}} |
|||
| opis5 = Dawny cmentarz Benedyktynek przy ulicy Winnica |
|||
}} |
|||
{{clear|left}} |
|||
== Kolumbarium == |
|||
[[Plik:Kolumbarium w Toruń.jpg|thumb|Kolumbarium na cmentarzu św. Jerzego w Toruniu]] |
|||
W Toruniu oprócz tradycyjnych grobów na dwóch cmentarzach ([[Centralny Cmentarz Komunalny w Toruniu|Centralny Cmentarz Komunalny]] i [[Cmentarz św. Jerzego w Toruniu|św. Jerzego]]) założono [[Kolumbarium|kolumbaria]], w których składa się urny z prochami zmarłych. Od czasu wybudowania w mieście [[Krematorium|spopielarni zwłok]] (2013 rok) ta forma pochówku staje się coraz bardziej popularna<ref>{{Cytuj stronę|url = http://www.torun.pl/pl/kremacja-mozliwa-w-toruniu|tytuł = Kremacja możliwa w Toruniu|autor = |data dostępu = 2013-02-05|opublikowany = torun.pl|język = pl}}</ref>. |
|||
== Kwesta == |
|||
Od 2003 roku 1 listopada Towarzystwo Miłośników Torunia oraz władze miasta organizują kwestę, której celem jest ratowanie najbardziej zniszczonych, a cennych nagrobków cmentarza św. Jerzego<ref>{{Cytuj stronę|url = http://www.torun.pl/pl/kwesta-na-cmentarzu-sw-jerzego-4|tytuł = Kwesta na cmentarzu św. Jerzego|autor = |data dostępu = 2014-10-27|opublikowany = torun.pl|język = pl}}</ref>. |
|||
== Zobacz też == |
== Zobacz też == |
||
Linia 200: | Linia 126: | ||
== Linki zewnętrzne == |
== Linki zewnętrzne == |
||
* [http://www.torunskiecmentarze.pl/ Oficjalna strona Cmentarze w Toruniu] |
* [http://www.torunskiecmentarze.pl/ Oficjalna strona Cmentarze w Toruniu] |
||
{{SORTUJ:Toruń}} |
{{SORTUJ:Toruń}} |
||
[[Kategoria:Cmentarze w Toruniu|!]] |
[[Kategoria:Cmentarze w Toruniu|!]] |
||
[[Kategoria:Cmentarze katolickie w województwie kujawsko-pomorskim]] |
[[Kategoria:Cmentarze katolickie w województwie kujawsko-pomorskim]] |
Wersja z 22:10, 22 paź 2016
Cmentarze w Toruniu – nekropolie znajdujące się zarówno na prawym, jak i lewym brzegu Wisły w Toruniu.
Charakterystyka
Na terenie Torunia znajduje się kilkanaście cmentarzy różnych wyznań, co wiąże się z wielokulturową historią miasta.
Najstarsza zachowana nekropolia na terenie Torunia to mieszczący się przy ulicy Gałczyńskiego, w pobliżu Zespołu Staromiejskiego, cmentarz św. Jerzego z 1811 roku (jego historia sięga XIV w.) Pochowani są tam wybitni torunianie: rajcowie miejscy, notable, naukowcy, duchowieństwo, a także zwykli mieszkańcy miasta.
Największą toruńską nekropolią jest założony w 1973 roku Centralny Cmentarz Komunalny, mieszczący się w północnej części miasta i zajmujący powierzchnię 27, 84 ha[1].
Cmentarze na prawobrzeżu
Cmentarze komunalne
- Centralny Cmentarz Komunalny (Mokre)
- Cmentarz Komunalny nr 1, dawniej wojskowy, nieczynny (Centrum)
- Cmentarz Komunalny nr 2 (Mokre)
Cmentarze parafialne
- Cmentarz św. Jerzego, administrowany przez parafie:katedralną śś. Janów, ewangelicko-augsburską, prawosławną i katolicką Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny (Chełmińskie Przedmieście)
- Cmentarz św. Jakuba (Jakubskie Przedmieście)
- Cmentarz Najświętszej Marii Panny (Chełmińskie Przedmieście)
- Cmentarz św. Antoniego (Wrzosy)
- Cmentarz Podwyższenia Krzyża Świętego (Kaszczorek)
- Cmentarz św. Barbary (Barbarka)
- Cmentarz Matki Bożej Królowej Polski, nieczynny (Rubinkowo I)
Cmentarze na lewobrzeżu
Cmentarze parafialne
- Cmentarz św. św. Piotra i Pawła (Podgórz), ulica Poznańska 104
- Cmentarz na Kluczykach (Kluczyki), ulica Poznańska 146–148
- Cmentarz Opatrzności Bożej (Stawki)
- Cmentarz przy ulicy Łącznej, nieczynny ((Stawki)
- Cmentarz przy ulicy Rudackiej, nieczynny (Rudak)
- Cmentarz przy ulicy Poznańskiej 313, nieczynny (Podgórz)
- Cmentarz przy ulicy Poznańskiej 114–104, nieczynny (Podgórz)
Cmentarze nieistniejące
Cmentarze nieistniejące na prawobrzeżu
- Cmentarz Staroluterański przy ulicy Matejki (Chełmińskie Przedmieście) - nekropolia oficjalnie zlikwidowana w 1992 roku. Aktualnie nie ma śladu po tym, że w tym miejscu znajdował się cmentarz. Od 2011 roku teren nosi nazwę: Skwer Inwalidów Wojennych.
- Cmentarz Benedyktynek przy ulicy Winnica 1-3 (Jakubskie Przedmieście) - administracyjnie cmentarz zlikwidowano w 1837 roku. Obecnie teren zielony.
- Cmentarz ewangelicki przy ulicy św. Józefa (Bielany) - pozostałości po nekropoli, zlikwidowanej w 1866 roku, znajdują się na terenie Muzeum Techniki i Inżynierii Komunalnej. Na początku latach 90. XX w. dokonano uprzątnięcia terenu (postawiono krzyż i wykonano ogrodzenie kwater) W 2005 roku z inicjatywy Toruńskich Wodociągów odnowiono ponownie miejsce pochówku.
- Cmentarz Bawarczyków przy ulicy Legionów (Chełmińskie Przedmieście) - miejsce dawnego pochówku Bawarczyków upamiętnia tylko niewielki pomnik. W II połowie XX w. na terenie nekropoli wybudowano szkołę (Zespół Szkół Technicznych).
- Cmentarz Boża Męka przy ulicach Staszica, Gogi i Podgórnej (Mokre) - nekropolia zlikwidowana zastała w 1924 roku. Dziś zurbanizowana część miasta.
Cmentarze nieistniejące na lewobrzeżu
- Cmentarz przy ulicy Turkusowej 24 (Stawki) - nekropolia po 1945 roku zdewastowana. W 2006 roku władze miasta uporządkowały teren. Obecnie obszar zielony.
Kolumbarium
W Toruniu oprócz tradycyjnych grobów na dwóch cmentarzach (Centralny Cmentarz Komunalny i św. Jerzego) założono kolumbaria, w których składa się urny z prochami zmarłych. Od czasu wybudowania w mieście spopielarni zwłok (2013 rok) ta forma pochówku staje się coraz bardziej popularna[2].
Kwesta
Od 2003 roku 1 listopada Towarzystwo Miłośników Torunia oraz władze miasta organizują kwestę, której celem jest ratowanie najbardziej zniszczonych, a cennych nagrobków cmentarza św. Jerzego[3].
Galeria
Cmentarze istniejące
-
Cmentarz garnizonowy, groby białych emigrantów
-
Cmentarz garnizonowy, brama wjazdowa
-
Cmentarz św. Jerzego, nagrobek prof. Elżbiety Zawackiej
-
Cmentarz św. Jerzego, nagrobek malarza prof. Bronisława Jamontta
-
Cmentarz św. Jerzego, nagrobki z XIX wieku
-
Cmentarz św. Jerzego, nagrobek prof. Janiny Hurynowicz
-
Centralny Cmentarz Komunalny, Kolumbaria
-
Cmentarz Komunalny nr 2, groby ofiar "Szmalcówki"
-
Cmentarz św. Jakuba, aleja główna
-
Cmentarz św. Antoniego, nowe groby
-
Cmentarz św. Barbary, najstarsza część cmentarza
Cmentarze nieistniejące
-
Dawny cmentarz staroluterański przy ulicy Matejki
-
Dawny cmentarz Bawarczyków przy ulicy Legionów
-
Dawny cmentarz żydowski przy ulicy Pułaskiego
-
Dawny cmentarz ewangelicki przy ulicy św. Józefa
-
Dawny cmentarz Benedyktynek przy ulicy Winnica
Lokalizacja
Zobacz też
- ↑ Torunskie cmentarze. torun.pl. (pol.).
- ↑ Kremacja możliwa w Toruniu. torun.pl. [dostęp 2013-02-05]. (pol.).
- ↑ Kwesta na cmentarzu św. Jerzego. torun.pl. [dostęp 2014-10-27]. (pol.).