Podgórz (Toruń)

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Skocz do: nawigacja, szukaj
Herb Torunia Podgórz
— Część urzędowa Torunia —
Herb
Herb
Państwo  Polska
Województwo  kujawsko-pomorskie
Miasto Toruń
Data założenia 1611
W granicach Torunia 1938
Powierzchnia 11,47 km²
Populacja (2016)
• liczba ludności
10 025[1]
Nr kierunkowy (+48) 56
Kod pocztowy 87-103
Tablice rejestracyjne CT
Położenie na mapie Torunia
Położenie na mapie
52°59′15,72″N 18°35′16,08″E/52,987700 18,587800
Commons Multimedia w Wikimedia Commons
Portal Portal Polska
Były ratusz Podgórza z 1907 roku
Herb Podgórza na ratuszu
Kościół parafialny pw. św. Apostołów Piotra i Pawła
Cmentarz przy ul. Poznańskiej 146–148
Cmentarz św. św. Piotra i Pawła
Tunel tzw. „Krowi Mostek” pod torowiskiem kolejowym, łączący Podgórz z Piaskami
Dom Muz
Jednostka Ratowniczo-Gaśnicza nr 2 na Podgórzu

Podgórz (niem. Podgorz) – część urzędowa Torunia zlokalizowana na lewobrzeżu, na historycznych Kujawach, w l. 1611-1876 i 1925-1938 samodzielne miasto.

Przy podziale miasta dla potrzeb rad okręgów (jednostek pomocniczych gminy), teren Podgórza współtworzy okręg "Podgórz"[2].

Lokalizacja[edytuj]

Podgórz zlokalizowany jest w południowo-zachodniej części miasta, od północy graniczy z Piaskami, od wschodu ze Stawkami, od południa z gminą Wielka Nieszawka, zaś od wschodu z Glinkami i gminą Wielka Nieszawka[3].

Ulice[edytuj]

Do głównych ulic przecinających lub stanowiących granice Podgórza zaliczyć należy: Daleką, Dybowską, Poznańską oraz Pstrowskiego.

Historia[edytuj]

Najwcześniejsze ślady bytności człowieka w tym miejscu sięgają końca paleolitu, natomiast pierwsza źródłowa wzmianka o Podgórzu pochodzi z roku 1555. Zamek zbudowano w 1422 na przeciwnym brzegu Wisły od miasta Torunia (to jest na Kujawach), po zniszczeniu przez Krzyżaków zamku w Nieszawie. Osada była częściowo kontynuacją narosłego w latach 20. XV wieku wokół Zamku Dybów osadnictwa, tzw. Dybowa-Nieszawy. Wskutek interwencji Torunia, zamek przenoszono dwukrotnie (w 1460 w górę rzeki i w 1555). 7 listopada 1611 roku król Zygmunt III Waza nadał Podgórzowi prawa miejskie. Herbem miasta (widniejącym do dziś na dawnym ratuszu) stał się wizerunek św. Mikołaja. W 1776 r., po pierwszym rozbiorze, gdy część dawnego województwa inowrocławskiego została włączona do Prus, dla pozostałej przy Polsce części, właśnie w Podgórzu zorganizowano sąd ziemski, który przetrwał do II rozbioru[4]. Podczas wojen napoleońskich, 21 stycznia 1813 roku na rozkaz marszałka Davout miasteczko zostało spalone – zniszczony został m.in. drewniany kościółek św. Anny. W 1771 roku do osiedla włączono część wsi Piaski. Po oddaniu do użytku fragmentu linii kolejowej Berlin-Warszawa (1862) i powstaniu licznych fortyfikacji, Podgórz przeżywał okres gwałtownego rozwoju. W roku 1876 Rada Miasta zrezygnowała z praw miejskich (błędnie licząc na niższe podatki). W tym samym roku do Podgórza przyłączono osadę Kluczyki. W efekcie osiedle uzyskało powierzchnię 822,35 ha (8,22 km²). 1 stycznia 1925[5] roku Podgórz odzyskał prawa miejskie, a w 1934 osada została połączona z Toruniem linią tramwajową biegnącą po nowo wybudowanym moście (linia przetrwała do roku 1984). Odpowiednio w maju i lipcu 1934 roku Podgórz powiększył się o część gminy Piaski oraz o wieś Stawki. 1 kwietnia 1938 roku Podgórz utracił prawa miejskie stając się dzielnicą Torunia[6]. Do 1954 roku istniała wiejska gmina Podgórz.

Demografia[edytuj]

  • Liczba ludności miasta Podgórza na przestrzeni 1 stulecia


1. na podstawie spisu ludności powiatu toruńskiego z 30 września 1921 roku w Słowo Pomorskie nr 39/1923 rok
2. Na podstawie danych Drugiego Powszechnego Spisu Ludności
3. Wartość szacunkowa.

Spośród 469 osób, które zamieszkiwały Podgórz w 1840 roku, było 60,6% Polaków oraz 39,4% Niemców. Z biegiem czasów relatywnie powiększała się ta druga grupa narodowościowa, co spowodowane było napływem urzędników, kolejarzy i żołnierzy. Ostatnich, w podgórskich koszarach, stacjonowało w 1895 roku 305. Po zakończeniu I wojny światowej znaczna część mieszkańców narodowości Niemieckiej opuściła Podgórz (w roku 1921 na ogólną liczbę 3220 mieszkańców 345 (11 %) było narodowości niepolskiej, głównie Niemców). W ich miejsce zaczęli napływać Polacy, którzy w 1927 roku stanowili już 97,9% a w 97,2% ludności miasta. Niemcy stanowili odpowidnio 2,5% oraz 2,7% mieszkańców.

Co tyczy się wyznawanej przez podgórzan religii, to do XIX wieku przewagę w osadzie mieli katolicy (390 osób w 1861 roku przy 327 ewangelikach i 61 żydach). Jednak odpowiednio do zmian struktury narodowościowej osady, zmieniała się także struktura wyznaniowa.

Rozbudowa dzielnicy[edytuj]

Obecnie silnie rozwija się budownictwo jedno- i wielorodzinne. W ostatnim czasie poczyniono wiele inwestycji drogowych, które usprawniły komunikację na tym osiedlu. Najważniejsze to: modernizacja ul. Poznańskiej, budowa trasy średnicowej gen. Andersa, budowa południowej obwodnicy Torunia zwanej trasą poligonową, która wyprowadziła ruch tranzytowy z osiedla. W roku 2009 ukończona została budowa Wyższej Szkoły Filologii Hebrajskiej (w okolicach klasztoru franciszkanów). Inwestycja pochłonęła 24 milionów złotych, z czego 19 milionów na budynek[7]. Jest to pierwsza lewobrzeżna uczelnia toruńska. Od początku 2008 roku, kiedy to spłonęła hala produkcyjna zakładów drobiarskich, na Podgórzu nie istnieją wielkie zakłady przemysłowe. Od 2010 roku w dzielnicy znajduje się Centrum Sportowo-rekreacyjne składające się m.in. z boiska "ORLIK2012", 2 boisk piłkarskich, boiska piłkarskiego z trawą syntetyczną, kortów tenisowych, boiska do badmintona i piłki plażowej.

Infrastruktura[edytuj]

Instytucje[edytuj]

Instytucje znajdujące się w dzielnicy Podgórz (stan z sierpnia 2016 roku):

Zabytki i atrakcje turystyczne[edytuj]

Spośród zabytkowych obiektów znajdujących się w dzielnicy na uwagę zasługują:

Komunikacja[edytuj]

Na Podgórz prowadzą następujące linie autobusowe: 10, 20, 29, 36, 44, 01 (stan z sierpnia 2016 roku).

Zobacz też[edytuj]

Przypisy

  1. ↑ Liczba osób zameldowanych na pobyt stały i czasowy w poszczególnych jednostkach urbanistycznych z podziałem na płeć (pol.). Urząd Miasta Torunia, 2016-12-31. [dostęp 2017-01-09].
  2. ↑ Toruń - podział na okręgi (jednostki pomocnicze gminy), www.google.com [dostęp 2016-09-18].
  3. ↑ Dzielnice i osiedla | www.torun.pl, www.torun.pl [dostęp 2016-09-12].
  4. ↑ M. Pawlikowski, Sądownictwo ziemskie w przedrozbiorowej Rzeczypospolitej, Strzałków 2012
  5. ↑ Dz.U. nr 117 z 1924r.
  6. ↑ Dz.U. z 1937 r. Nr 29, poz. 217
  7. ↑ Na podstawie gazety Nowości dnia 22 kwietnia 2009 roku.
  8. ↑ Na Podgórzu piękne widoki. „Nowości”, s. 9, 2010-03-11. 

Bibliografia[edytuj]

Linki zewnętrzne[edytuj]

p • d • e
Podział administracyjny Torunia na części
Torun - czesci2.svg
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Podgórz_(Toruń)&oldid=49639288”