Państwo frankijskie

Państwo Franków (dosłownie Francja)

Francia

431-842
Język urzędowy	język łaciński
Stolica	Tournai¹ (431–508) Paryż¹ (508–768) Akwizgran¹ (768–842)
Ustrój polityczny	Monarchia feudalna
Typ państwa	Państwo plemienne, Majordomat, Królestwo
Głowa państwa	król Franków Ludwik I Pobożny
Status terytorium	od 800 roku Królestwo w składzie Imperium Karolińskiego
Powierzchnia  • całkowita	1,200,000 km² (814) km²
Waluta	1 libra = 20 solidi; 1 solidi = 12 denarii
zajęcie prowincji Gallia Belgica	Klodian 420
Traktat w Verdun	Lotar I, Karol II Łysy i Ludwik II Niemiecki 843
Religia dominująca	początkowo wierzenia frankijskie, od około 750 chrześcijaństwo
Terytoria zależne	Obodrzycy, Serbowie łużyccy Czesi Morawianie Chorwaci, Bretończycy
Terytoria autonomiczne	Marchia Hiszpańska, Marchia Bretońska, Królestwo Włoch, Marchia Awarska, Marchia Duńska, Marchia Friuli, Margrabstwo Istrii, Marchia Panońska.

{{Państwo infobox}} Nieznane pola: "n2_flaga", "p2_flaga", "n1", "p1", "p3_flaga", "n3_flaga", "uwagi", "język_używany", "p4", "n4", "p4_flaga", "n4_flaga", "powierzchnia_miejsce", "p3", "n5_flaga", "p5_flaga", "p1_flaga", "ludność_miejsce", "państwo", "p5", "n3", "n5", "n2", "p2" oraz "n1_flaga".

Państwo Franków (łac. Francia, dosłownie Francja) – początkowo plemienne państwo Franków, następnie jedno z najsilniejszych państw we wczesnośredniowiecznej Europie. W 800 roku na jego bazie i Królestwa Włoch utworzone zostało utworzone nowe zachodnie Cesarstwo Rzymian Karola I Wielkiego. Przestało istnieć wraz z Traktat w Verdun w 843 roku, na krótko odtworzone przez Karola Grubego.

Panowanie Chlodwiga I

Galia w roku 481

Historia państwa rozpoczyna się kiedy półlegendarny Klodian, przywódca Franków salickich zajął rzymską prowincję Gallia Belgica i rozpoczął tam swoje rządy. W V wieku Frankowie pod wodzą jego wnuka Childeryka podbili Galię. Po jego śmierci w 481 roku panowanie objął jego syn Chlodwig I. W momencie wstąpienia na tron był on jednym z wielu władców plemiennych, a jego władza ogniskowała się wokół Tournai. W ciągu kilku lat udało mu się pokonać innych wodzów, co uczyniło go jedynym królem. W roku 486 w bitwie pod Soissons pokonał rzymskiego wodza Syagriusa, który po upadku cesarstwa rzymskiego ustanowił dominium w północnej Galii (Dominio di Siagrio). Po tym zwycięstwie Chlodwig rozciągnął swą władzę nad jego państwem i ustanowił stolicę w Soissons. W 492 roku poślubił siostrzenicę króla Burgundów Chrodechildę, która starała się przekonać męża do konwersji na chrześcijaństwo, starania te jednak spełzły na niczym.

Dalsze lata panowania Chlodwiga to ciąg sukcesów wojskowych: odparcie najazdu Alemanów w 496 roku, ingerencja w wewnętrzne spory wśród Burgundów w 500 roku, podbój Akwitanii w 506 roku. Zdobyczom tym towarzyszyło ciągłe rozciąganie władzy nad innymi państwami frankijskimi w kierunku Renu.

Szczególne znaczenie dla przyszłości i charakteru państwa frankijskiego miało przyjęcie przez Chlodwiga chrztu w czasie kampanii przeciw Alemanom. Legenda głosi, że król przysiągł przed decydującą bitwą, że w razie zwycięstwa dokona konwersji. W odróżnieniu od innych władców barbarzyńskich, w większości arian, Chlodwig przyjął chrzest w obrządku katolickim. Miało to duże znaczenie dla spoistości państwa frankijskiego, gdyż większość mieszkańców Galii należała do Kościoła katolickiego.

W 507 roku wybuchła wojna z królestwem wizygockim. W tym konflikcie wspierał Chlodwiga król burgundzki. Bitwa stoczona z Wizygotami pod Vouille, w pobliżu Poitiers, przyniosła zwycięstwo Chlodwiga. Zginął wizygocki władca, Alaryk II, a akwitańskie prowincje królestwa wizygockiego znalazły się rękach Franków. Ze względu na oddalenie od Cesarstwa Bizantyjskiego cesarz łaskawszym okiem patrzył na Franków niż Ostrogotów. Cesarz Anastazy I uznał władzę Chlodwiga i w 508 roku przyznał mu konsulat honorowy. Pod koniec życia Chlodwig podporządkował sobie małe królestwa frankońskie w Kolonii, Therouanne, Cambraii Le Mans. Chlodwig zmarł 27 listopada 511 roku.

Podział państwa po śmierci Chlodwiga I

Podział Galii w roku 511

Po śmierci Chlodwiga stworzone przez niego państwo uległo podziałowi między jego czterech synów:

• Teodoryka – tereny Franków Rypuarskich, a także wschodnia Akwitania, stolica w Metz lub w Reims.
• Chlotara – tereny położone nad dolną i środkową Loarą, wokół Poitiers, Bourges i Orleanu, ze stolicą w tym ostatnim mieście.
• Childeberta – tereny Franków Salickich (na zach. od Sommy), Normandia i Bretania, stolica w Paryżu.
• Chlodomera – tereny Franków Salickich (na wsch. od Sommy), zachodnia Akwitania, stolica w Soissons.

Podbój Burgundii

Z państwami frankijskimi od południowego zachodu sąsiadowało silne państwo Burgundów, którego władcy cieszyli się dużymi wpływami na dworze bizantyńskim. Byli oni spokrewnieni (przez Chrodechildę) z Merowingami, a od 515 roku tak jak i oni wyznawali katolicyzm. Dobrze zapowiadające się panowanie nowego władcy Zygmunta zostało zachwiane przez oskarżenia rzucone przez jego żonę w kierunku Sigeryka, syna Zygmunta z pierwszego małżeństwa. Podburzony tym król udusił własnego syna. Chlodomer skorzystał z kłopotów wewnętrznych Burgundów i w 523 roku najechał ich państwo. Po krótkiej kampanii pojmał i zamordował Zygmunta i jego rodzinę. W roku następnym powrócił do Burgundii, gdzie władzę objął brat zmarłego Godomar, któremu w 524 roku udało się odeprzeć najazd króla Soissons. W walkach tych zginął Chlodomer, a jego królestwo zostało podzielone między Childeberta i Chlotara, którzy zabili dwóch synów zmarłego, a trzeciego uczynili księdzem. Dzieło rozpoczęte przez Chlodomera dokończyli jego bracia, Chlotar i Chilbert, którzy podbili Burgundię w 534 roku.

Burgundia została podzielona między trzech braci i Teodeberta, syna Teodoryka, który nie brał udział w wyprawie na Burgundów, gdyż ożeniony był z córką Zygmunta. Tak więc Teodebert otrzymał północną część królestwa, Childebert – środkową z Lyonem i Vienne, a Chlotar – południową.

Polityka Teodoryka

W czasie walk młodszych braci o Burgundię Teodoryk działał aktywnie na północno-zachodniej granicy ich wspólnego dziedzictwa. Jego pierwszym wrogiem byli Duńczycy, którzy tamtejsze terytorium uczynili terenem swoich ekspedycji. W walce tej wspierali go Sasi i Fryzowie, którym w pewnym momencie narzucił zwierzchnictwo. Teodoryk ingerował także w sprawy państwa Turyngów, którym rządzili bracia Hermanfrid i Berthar. Pierwszy z nich zaproponował Teodorykowi połowę królestwa w zamian za usunięcie brata, nie dotrzymał jednak obietnicy. Wobec tego Teodoryk postanowił użyć siły: wraz z bratem Chlotarem w 531 roku najechał Turyngów, zabił króla i anektował jego królestwo, a jego siostrzenicę Radegund pojmał Chlotar; możliwe, że później została ona jego żoną. W czasie walk w Burgundii (najprawdopodobniej tych z 524 roku) Teuderyk wyprawił się na Owernię, która stała się zarzewiem buntu (cześć możnowładców chciała poddać się władzy Childeberta).

Podboje synów Chlodwiga I

Mimo podejmowanych prób zbliżenia Merowingów z panującymi w Hiszpanii i południowej Galii Wizygotami, czego wyrazem było małżeństwo siostry Merowingów z wizygockim królem Amalrykiem, w późniejszym okresie Frankowie napadali na ziemie Gotów. Największą i ostatnią była wyprawa podjęta przez Childeberta i Chlotara w 541 roku, zakończyła się ona jednak klęską.

Ostatnim wielką zdobyczą synów Chlodwiga było zajęcie Prowansji. Czynu, który nie udał się ojcu na drodze wojennej, synowie dokonali za pomocą dyplomacji. W zamian za pomoc w walce z Bizancjum Ostrogoci zrzekli się władzy nad Prowansją i terenami alemańskimi nad Górnym Renem. Frankowie jednak nie poprzestali na tym i pod wodzą Teodeberta w 539 roku udali się do Italii, gdzie, walcząc zarówno z Bizantyńczykami, jak i z Ostrogotami, złupili kraj.

Państwo Franków po śmierci Chlotara I

W 561 roku nastąpił rozpad państwa na Austrazję, Neustrię, Burgundię i Akwitanię . Ponowne zjednoczenie kraju dokonało się w 613 roku za sprawą Chlotara II. W latach 639–751 roku trwał okres tzw. gnuśnych królów. Powstanie potęgi frankijskiej nie byłoby możliwe, gdyby nie władca europejski przełomu VII i VIII wieku, Karol Młot. Nie tylko niepodzielnie władał on praktycznie całą zachodnią częścią kontynentu (nie licząc Wysp Brytyjskich i Półwyspu Iberyjskiego), ale dzięki swej zdecydowanej polityce przeciwko muzułmanom z Hiszpanii wdał się w łaski papiestwa. Przydomek swój zawdzięczał zwycięskiej bitwie pod Poitiers; nigdy jednak nie przyjął tytułu królewskiego, pełniąc funkcję majordoma na dworze Merowingów. Syn Karola, Pepin Krótki, objął władzę już jako król w 751 roku, detronizując Merowingów. Zacieśnił on więzi z papieżem, tworząc w Italii Państwo Kościelne. Po jego śmierci w 768 roku zastąpił go syn, Karol Wielki, który w 774 roku podbił Longobardów i utworzył Królestwo Włoch ostatecznie 25 grudnia 800 roku został obwołany cesarzem Rzymian. Po jego Śmierci władzę w kraju objął jego syn Ludwik I Pobożny a po jego śmierci, jego synowie nie umiejąc się porozumieć podzielili ostatecznie państwo w 843 roku na trzy kraje Królestwo Franków Środkowych, Królestwo Franków Wschodnich i Królestwo Franków Zachodnich, gdzie z czasem dokonywano dalszych podziałów. Na krótko wszystkie królestwa połączył Karol Gruby jednak został obalony w 887 roku a jego monarchia znów się rozpadła.

Bibliografia

• Grzegorz z Tours, Historie. Historia Franków, oprac. D.A. Sikorski, Tyniec 2002. ISBN 83-7354-037-7.
• Historia Europy, red. A. Mączak, Wrocław 2006. ISBN 83-04-04851-5.
• Manteuffel T., Historia powszechna. Średniowiecze, Warszawa 2004. ISBN 83-01-13836-X.
• The New Cambridge Medieval History, T. 2, C.700–c.900, red. R. McKitterick, Cambridge 2004. ISBN 0-521-36292-X.
• Wood I., The Merovingian Kingdoms, Londyn 1994, ISBN 0-582-21878-0-CSD.