Arkady Fiedler: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
m →‎Upamiętnienie: źródła/przypisy
m →‎Upamiętnienie: drobne techniczne
Linia 75: Linia 75:


== Upamiętnienie ==
== Upamiętnienie ==
Jest patronem kilkudziesięciu szkół, m.in.: Szkoły Podstawowej w [[Czapury|Czapurach]]<ref>[http://www.szkolaczapury.pl Szkoła im. Arkadego Fiedlera w Czapurach]. oficjalna strona</ref>, Szkoły Podstawowej w Starej Przysiece Drugiej<ref>{{Cytuj stronę|url=http://www.szkola-przysieka.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=509:patron-szkoly-i-etap-zakonczony&catid=20&Itemid=176|tytuł=Historia wyboru|opublikowany=szkola-przysieka.pl|data dostępu=2018-01-29}}</ref>, Szkoły Podstawowej w Zbąszyniu<ref>[http://zspz.zbaszyn.pl/index2.html Szkoła Podstawowa im. A. Fiedlera]</ref>, Szkoły Podstawowej nr 18 w Zielonej Górze<ref> Szkoły Podstawowej w Starej Przysiece Drugiej[http://www.sp18.zgora.pl/news.php Szkoła Podstawowa nr 18 w Zielonej Górze]</ref>, Zespołu Szkół Nr 12 w Szczecinie, Szkoły Podstawowej w Rychwale<ref>{{Cytuj|tytuł=SP Rychwał – ZS Rychwał|data dostępu=2016-03-13|opublikowany=oficjalma strona|url=http://www.zs.rychwal.com.pl}}</ref>, Szkoły Podstawowej nr 114 w Krakowie<ref>{{Cytuj|tytuł=Szkoła Podstawowa nr 114 w Krakowie – O szkole|data dostępu=2016-11-09|opublikowany=sp114.krakow.pl|url=http://sp114.krakow.pl/}}</ref> i Szkoły Podstawowej w Przeźmierowie<ref>{{Cytuj stronę|url=http://www.spprzezmierowo.pl|tytuł=Szkoła Podstawowa im. Arkadego Fiedlera w Przeźmierowie|opublikowany=oficjalna strona|data dostępu=2017-12-18}}</ref>. Szkoły Podstawowej w Chomęcicach<ref>{{Cytuj|tytuł=Szkoła Podstawowa im. Arkadego Fiedlera w Chomięcicach|data dostępu=2019-03-18|opublikowany=spchomecice.edupage.org|url=https://spchomecice.edupage.org/?}}</ref>. Podróżnik jest również patronem ulic w Polsce i na świecie<ref>{{Cytuj |tytuł = Rytualne żony Arkadego Fiedlera {{!}} Nasz Głos Poznański |data dostępu = 2018-03-28 |opublikowany = naszglospoznanski.pl |url = http://naszglospoznanski.pl/rytualne-zony-a-fiedlera/}}</ref>.
Jest patronem kilkudziesięciu szkół, m.in.: Szkoły Podstawowej w [[Czapury|Czapurach]]<ref>[http://www.szkolaczapury.pl Szkoła im. Arkadego Fiedlera w Czapurach]. oficjalna strona</ref>, Szkoły Podstawowej w Starej Przysiece Drugiej<ref>{{Cytuj stronę|url=http://www.szkola-przysieka.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=509:patron-szkoly-i-etap-zakonczony&catid=20&Itemid=176|tytuł=Historia wyboru|opublikowany=szkola-przysieka.pl|data dostępu=2018-01-29}}</ref>, Szkoły Podstawowej w Zbąszyniu<ref>[http://zspz.zbaszyn.pl/index2.html Szkoła Podstawowa im. A. Fiedlera]</ref>, Szkoły Podstawowej nr 18 w Zielonej Górze<ref> Szkoły Podstawowej w Starej Przysiece Drugiej[http://www.sp18.zgora.pl/news.php Szkoła Podstawowa nr 18 w Zielonej Górze]</ref>, Zespołu Szkół Nr 12 w Szczecinie, Szkoły Podstawowej w Rychwale<ref>{{Cytuj|tytuł=SP Rychwał – ZS Rychwał|data dostępu=2016-03-13|opublikowany=oficjalna strona|url=http://www.zs.rychwal.com.pl}}</ref>, Szkoły Podstawowej nr 114 w Krakowie<ref>{{Cytuj|tytuł=Szkoła Podstawowa nr 114 w Krakowie – O szkole|data dostępu=2016-11-09|opublikowany=sp114.krakow.pl|url=http://sp114.krakow.pl/}}</ref> i Szkoły Podstawowej w Przeźmierowie<ref>{{Cytuj stronę|url=http://www.spprzezmierowo.pl|tytuł=Szkoła Podstawowa im. Arkadego Fiedlera w Przeźmierowie|opublikowany=oficjalna strona|data dostępu=2017-12-18}}</ref>. Szkoły Podstawowej w Chomęcicach<ref>{{Cytuj|tytuł=Szkoła Podstawowa im. Arkadego Fiedlera w Chomięcicach|data dostępu=2019-03-18|opublikowany=oficjalna strona|url=https://spchomecice.edupage.org/?}}</ref>. Podróżnik jest również patronem ulic w Polsce i na świecie<ref>{{Cytuj |tytuł = Rytualne żony Arkadego Fiedlera {{!}} Nasz Głos Poznański |data dostępu = 2018-03-28 |opublikowany = naszglospoznanski.pl |url = http://naszglospoznanski.pl/rytualne-zony-a-fiedlera/}}</ref>.


Od 6 lipca 2009 jest również patronem [[Oddział Żandarmerii Wojskowej w Poznaniu|Wielkopolskiego Oddziału Żandarmerii Wojskowej w Poznaniu]]<ref>Decyzja Nr 182/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 9 czerwca 2009 r. w sprawie nadania imienia por. Arkadego Fiedlera Wielkopolskiemu Oddziałowi Żandarmerii Wojskowej oraz ustanowienia dorocznego Święta (Dziennik Urzędowy MON Nr 12, poz. 128). Decyzja weszła w życie z dniem ogłoszenia, czyli 6 lipca 2009 r.</ref>.
Od 6 lipca 2009 jest również patronem [[Oddział Żandarmerii Wojskowej w Poznaniu|Wielkopolskiego Oddziału Żandarmerii Wojskowej w Poznaniu]]<ref>Decyzja Nr 182/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 9 czerwca 2009 r. w sprawie nadania imienia por. Arkadego Fiedlera Wielkopolskiemu Oddziałowi Żandarmerii Wojskowej oraz ustanowienia dorocznego Święta (Dziennik Urzędowy MON Nr 12, poz. 128). Decyzja weszła w życie z dniem ogłoszenia, czyli 6 lipca 2009 r.</ref>.

Wersja z 00:23, 19 mar 2019

Arkady Fiedler
{{{alt grafiki}}}
Data i miejsce urodzenia

28 listopada 1894
Poznań

Data i miejsce śmierci

7 marca 1985
Puszczykowo

Zawód, zajęcie

literat, podróżnik

podpis
Odznaczenia
Order Budowniczych Polski Ludowej Order Sztandaru Pracy I klasy Order Sztandaru Pracy II klasy Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Srebrny Wawrzyn Akademicki Order Uśmiechu
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Strona internetowa

Arkady Adam Fiedler[1] (ur. 28 listopada 1894 w Poznaniu, zm. 7 marca 1985 w Puszczykowie) – polski prozaik, reportażysta, przyrodnik i podróżnik, porucznik Wojska Polskiego.

Życiorys

Był synem Antoniego Fiedlera, poznańskiego poligrafa i wydawcy. On to właśnie rozbudził w Arkadym namiętne zainteresowanie przyrodą. „Uczył mnie kochać rzeczy takie, obok których inni ludzie przechodzili obojętnie” – wspominał później pisarz o swym ojcu. Ukończył Gimnazjum im. Gotthilfa Bergera w Poznaniu, a następnie studiował filozofię i nauki przyrodnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz na uniwersytecie w Poznaniu. Studia te zostały przerwane wybuchem I wojny światowej.

W latach 1918–1919 brał udział w powstaniu wielkopolskim (został wybrany do Komitetu Jedenastu Polskiej Organizacji Wojskowej Zaboru Pruskiego i był kierownikiem Działu Organizacyjnego w Dowództwie Żandarmerii Krajowej). 8 stycznia 1921 został zatwierdzony w stopniu porucznika żandarmerii z dniem 1 kwietnia 1920[2].

W opublikowanej 24 września 1921 „Pierwszej liście oficerów rezerwowych WP” figurował jako porucznik rezerwy żandarmerii. W 1934 był porucznikiem rezerwy Kadry 7. Dywizjonu Taborów w Poznaniu ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 28. lokatą na liście starszeństwa oficerów taborowych oraz pozostawał w ewidencji Powiatowej Komendy Uzupełnień Poznań-Miasto.

Debiutował w 1917 cyklem wierszy „Czerwone światło ogniska” na łamach poznańskiego dwutygodnika „Zdrój”. W latach 1922–1923 studiował w Akademii Sztuk Graficznych w Lipsku i ukończył ją zdobywając tytuł mistrza chemigrafii. W 1926 wydał pierwszą książkę Przez wiry i porohy Dniestru. W 1928 wyjechał w pierwszą większą podróż do południowej Brazylii. Przywiózł z niej bogate zbiory zoologiczne i botaniczne, które bezinteresownie przekazał Muzeum Przyrodniczemu oraz innym naukowym placówkom w Poznaniu, i nie mniej bogate wrażenia, które opisał w książkach Bichos, moi brazylijscy przyjaciele i Wśród Indian Koroadów. W 1933 urzeczywistnia swe najgorętsze marzenie: rusza do Amazonii. Wyprawa zaowocowała książką Ryby śpiewają w Ukajali, która zdobyła wielkie uznanie czytelników. W 1936 wydał kolejny bestseller, Kanadę pachnącą żywicą.

II wojna światowa zastała Fiedlera na Tahiti. Porzucił tę wyspę, by wybrać żołnierski los. W lutym 1940 przez Francję dotarł do Wielkiej Brytanii, gdzie poznał polskich lotników bohatersko walczących w Bitwie o Anglię. Napisał o nich głośną książkę Dywizjon 303 – jej przedruki krążyły w okupowanej Polsce, krzepiąc ducha. W latach 1942–1943 pływał na polskich statkach handlowych – wysiłek wojenny naszych marynarzy opisał w książce Dziękuję ci, kapitanie. W trakcie wojny i tuż po niej w Londynie przyszli na świat jego dwaj synowie – Marek i Arkady Radosław.

W 1946 powrócił razem z żoną Włoszką Marią Maccariello do Polski i zamieszkał w Puszczykowie pod Poznaniem. Nie mogąc podróżować (czasy stalinowskie) napisał powieści dla młodzieży: Mały Bizon, Wyspa Robinsona, Orinoko[3].

Od 1956 powrócił na podróżnicze szlaki – odwiedził Indochiny, Brazylię, Gujanę, Madagaskar, Kanadę, kilkukrotnie Afrykę Zachodnią[3].

W swoim życiu odbył 30 wypraw i podróży. Napisał 32 książki, które ukazały się w 23 językach w przeszło 10-milionowym nakładzie. Jego książki urzekają plastyką opisu, barwnie zbliżają czytelnikowi ludzi o różnych kolorach skóry, uczą szacunku dla innych kultur i obyczajów, opiewają piękno przyrody. Jest autorem dwóch książek autobiograficznych: „Mój ojciec i dęby” oraz „Wiek męski-zwycięski”[4].

W 1974 pisarz zachęcony namowami czytelników stworzył wraz z rodziną prywatne muzeum podróżniczych trofeów w swym domu w Puszczykowie[5].

W 1983 był członkiem Rady Krajowej PRON[6].

Zmarł 7 marca 1985 w Puszczykowie, gdzie został pochowany na miejscowym cmentarzu. Autorem rzeźby przedstawiającej głowę pisarza i umieszczonej na jego grobie jest Adam Haupt.

Podróże

Nagrody i wyróżnienia

Był laureatem wielu nagród, m.in. Srebrnego Wawrzynu Akademickiego Polskiej Akademii Literatury (1936) nagrody literackiej miasta Poznania[7] (1936), Nagrody Ministra Kultury i Sztuki II stopnia za literaturę podróżniczą (1963), nagrody prezesa Rady Ministrów za twórczość dla dzieci i młodzieży (1974) oraz nagrody państwowej I stopnia za całokształt twórczości (1978). Odznaczony został także m.in. Krzyżem Oficerskim (1955)[8] i Krzyżem Komandorskim (1964) Orderu Odrodzenia Polski (1964), Orderem Uśmiechu, Orderem Sztandaru Pracy I i II Klasy (1974) i Orderem Budowniczych Polski Ludowej (1979).

Upamiętnienie

Jest patronem kilkudziesięciu szkół, m.in.: Szkoły Podstawowej w Czapurach[9], Szkoły Podstawowej w Starej Przysiece Drugiej[10], Szkoły Podstawowej w Zbąszyniu[11], Szkoły Podstawowej nr 18 w Zielonej Górze[12], Zespołu Szkół Nr 12 w Szczecinie, Szkoły Podstawowej w Rychwale[13], Szkoły Podstawowej nr 114 w Krakowie[14] i Szkoły Podstawowej w Przeźmierowie[15]. Szkoły Podstawowej w Chomęcicach[16]. Podróżnik jest również patronem ulic w Polsce i na świecie[17].

Od 6 lipca 2009 jest również patronem Wielkopolskiego Oddziału Żandarmerii Wojskowej w Poznaniu[18].

Od 1996 w Muzeum-Pracowni Literackiej Arkadego Fiedlera wręczana jest coroczna nagroda „Bursztynowego Motyla” im. A. Fiedlera dla polskiego autora książki podróżniczej.

W Puszczykowie jest szlak pieszy zielony im. Arkadego Fiedlera.

Muzeum-Pracownia Literacka Arkadego Fiedlera w Puszczykowie – fragment Ogrodu Kultur i Tolerancji
Muzeum-Pracownia Literacka Arkadego Fiedlera w Puszczykowie – fragment Ogrodu Kultur i Tolerancji
Muzeum-Pracownia Literacka Arkadego Fiedlera w Puszczykowie – fragment Ogrodu Kultur i Tolerancji

Publikacje

Wspólnie z Markiem Fiedlerem

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ W ewidencji wojskowej figuruje jako „Adam Arkady” lub „Adam Arkadiusz”.
  2. ↑ „Dziennik Personalny” (R.2, Nr 1), MSWojsk, 8 stycznia 1921, s. 15.
  3. ↑ a b Jerzy Jernas, Arkady Fiedler – człowiek bez paszportu, 2013.
  4. ↑ Arkady Fiedler: Byłem wielkim marzycielem [online], PolskieRadio.pl [dostęp 2015-11-24].
  5. ↑ Muzeum Arkadego Fiedlera w Puszczykowie: Od 40 lat to muzeum jest żywe [online], Gloswielkopolski.pl [dostęp 2015-11-24].
  6. ↑ Trybuna Robotnicza, nr 109 (12961), 10 maja 1983 roku, s. 6.
  7. ↑ Laureat nagrody literackiej m. Poznania. „Gazeta Lwowska”, s. 3, Nr 281 z 5 grudnia 1936. 
  8. ↑ M.P. z 1955 r. nr 96, poz. 1298
  9. ↑ Szkoła im. Arkadego Fiedlera w Czapurach. oficjalna strona
  10. ↑ Historia wyboru. szkola-przysieka.pl. [dostęp 2018-01-29].
  11. ↑ Szkoła Podstawowa im. A. Fiedlera
  12. ↑ Szkoły Podstawowej w Starej Przysiece DrugiejSzkoła Podstawowa nr 18 w Zielonej Górze
  13. ↑ SP Rychwał – ZS Rychwał [online], oficjalna strona [dostęp 2016-03-13].
  14. ↑ Szkoła Podstawowa nr 114 w Krakowie – O szkole [online], sp114.krakow.pl [dostęp 2016-11-09].
  15. ↑ Szkoła Podstawowa im. Arkadego Fiedlera w Przeźmierowie. oficjalna strona. [dostęp 2017-12-18].
  16. ↑ Szkoła Podstawowa im. Arkadego Fiedlera w Chomięcicach [online], oficjalna strona [dostęp 2019-03-18].
  17. ↑ Rytualne żony Arkadego Fiedlera | Nasz Głos Poznański [online], naszglospoznanski.pl [dostęp 2018-03-28].
  18. ↑ Decyzja Nr 182/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 9 czerwca 2009 r. w sprawie nadania imienia por. Arkadego Fiedlera Wielkopolskiemu Oddziałowi Żandarmerii Wojskowej oraz ustanowienia dorocznego Święta (Dziennik Urzędowy MON Nr 12, poz. 128). Decyzja weszła w życie z dniem ogłoszenia, czyli 6 lipca 2009 r.

Bibliografia

  • Rocznik Oficerski Rezerw 1934, Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, Warszawa 1934, L.dz. 250/mob. 34, s. 185, 717.
  • Pierwsza lista oficerów rezerwowych WP. Dodatek do Dziennika Personalnego M.S.Wojsk. nr 37 z 24.09.1921 r.
  • Marek Rezler: Sylwetki zasłużonych poznaniaków. Biogramy historyczne. W: Wielka Księga Miasta Poznania. Wyd. 1. Poznań: Dom Wydawniczy „Koziołki Poznańskie”, 1994, s. 734. ISBN 83-901625-0-4.

Linki zewnętrzne

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Arkady_Fiedler&oldid=56219701”