Giebułtów (powiat miechowski)
50°24′17″N 20°10′20″E/50,404722 20,172222
| wieś | |
 Dwór – dawna szkoła | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2022) |
198[2] |
| Strefa numeracyjna |
41 |
| Kod pocztowy |
32-210[3] |
| Tablice rejestracyjne |
KMI |
| SIMC |
0246416 |
Położenie na mapie gminy Książ Wielki  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa małopolskiego  | |
Położenie na mapie powiatu miechowskiego  | |
| 50°24′17″N 20°10′20″E/50,404722 20,172222[1]
| |
Giebułtów (łac. 1352 – Gembolthow, 1376 – Geboltow, 1454 – Gyebolthow, 1469 – Gebeltow, 1486 – Gyebulthow[4]) – wieś w Polsce, położona w województwie małopolskim, w powiecie miechowskim, w gminie Książ Wielki.
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 0246422 | Janowiczki | część wsi |
| 0246439 | Kresy | część wsi |
| 0246445 | Praga | część wsi |
Historia[edytuj | edytuj kod]
Gniazdo rodziny Giebułtowskich herbu Lis, którzy od Koziegłów przybrali także nazwisko Koziegłowskich.
1325 r. – właścicielem Giebułtowa jest Mściwój (własność szlachecka);
1424 r. – Władysław Jagiełło zezwala Krystynowi z Koziegłów na urządzenie Giebułtowa na prawie średzkim (niemieckim);
1454 r. – Jan Koziegłowski z Giebułtowa zobowiązuje się oddawać dziesięcinę z Giebułtowa plebanowi w Książu Małym, w zamian za to dostaje w kościele w Książu Małym stallę i jedną mszę rocznie we własnej intencji;
1470 – Giebułtów należy po połowie do parafii Książ Mały i Książ Wielki;
1595 – wieś, położona w powiecie ksiąskim województwa krakowskiego, była własnością wojewodziców krakowskich: Gabriela, Andrzeja i Jana Magnusa Tęczyńskich[7];
1629 – właścicielem Giebułtowa jest kasztelan Piotr Szyszkowski;
1791 – dziedzicem "wsi Giebutowa, Maciejowa i Adamy Pustkowia J.W.P. Morstyn".
W 1827 roku było tu 28 domów i 202 mieszkańców; w latach 80. XIX wieku 10 domów, 35 osad włościańskich, 413 mieszkańców. W tychże latach grunty dworskie zajmowały 956 morgów, włościańskie 359. We wsi była szkoła elementarna i młyn wodny. W 1816 roku własność spadkobierców Jana Weryhy Darowskiego, szacowana na około 173 000 złotych polskich.
W 1863 roku właścicielem wsi był Władysław Bielski. We dworze w czasie powstania styczniowego zginęło 3 młodych ludzi, a syn Bielskiego cudem uszedł z życiem.
W 1873 roku majątek został sprzedany za 30 000 srebrnych rubli. Do dóbr Giebułtów należały wsie: Tochołów (22 osady, 158 morgów), Adama (4 osady, 38 morgów), Maciejów (8 osad, 72 morgi). Na folwarku było 6 budynków murowanych i 6 drewnianych; znajdowały się tam także pokłady kamienia wapiennego i żarnowego.
W 1917 roku Giebułtów (615 morgów) był w rękach Stanisława Dzianotta, natomiast w 1927 roku właścicielem majątku (345 morgów) jest już syn Stanisława, Kazimierz Dzianott.
Kazimierz gospodaruje w Giebułtowie do stycznia 1945 roku. Po II wojnie światowej w dworze mieściła się szkoła podstawowa. Budynek był pierwotnie jednokondygnacyjny, w ostatnich latach (w rękach prywatnych) podniesiony o 1 kondygnację i wyremontowany[4].
Z dniem 1 września 1973 roku powołano Zbiorczą Szkołę Gminną, utworzoną m.in. ze szkoły w Giebułtowie. Została ona mianowana punktem filialnym tej szkoły. Wówczas dyrektorem Gminnej Szkoły Zbiorczej mianowany został mgr Jan Sojka. Do szkoły w roku szkolnym 1977/78 uczęszczało 32 uczniów, a już w roku szkolnym 1980/1981 – 25 uczniów. W 1995 roku Szkoła Podstawowa w Giebułtowie została zlikwidowana.[8]
Wg kronikarza Jana Długosza około 1475 r. Giebułtów – własności Jana Koziegłowskiego, herbu Lis, należał do parafii Narodzenia NMP w Książu Małym.[9]
W latach 1954–1959 wieś należała i była siedzibą władz gromady Giebułtów, po jej zniesieniu w gromadzie Kalina Wielka. W latach 1975–1998 miejscowość należała administracyjnie do województwa kieleckiego.
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 32419
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2022-10-04].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 295 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
- ↑ a b miechowski_kuferek [online], miechowski_kuferek.manifo.com [dostęp 2019-11-23].
- ↑ Rozporządzenie Ministra Administracji i Cyfryzacji z dnia 13 grudnia 2012 r. w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ GUS. Rejestr TERYT
- ↑ Województwo krakowskie w drugiej połowie XVI wieku ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 2008, s. 109.
- ↑ Historia naszej szkoły - ZSP Książ Wielki [online], ksiazwielki.edu.pl [dostęp 2019-11-23].
- ↑ Parafia Narodzenia NMP w Książu Małym-historia [online], ksiazmaly.kielce.opoka.org.pl [dostęp 2019-11-23].