Skowieszyn
51°23′24″N 22°01′50″E/51,390000 22,030556| wieś | |
 Kościół w Skowieszynie | |
| Państwo | |
|---|---|
| Województwo | |
| Powiat | |
| Gmina | |
| Liczba ludności (2021) | |
| Strefa numeracyjna |
81 |
| Kod pocztowy |
24-130[4] |
| Tablice rejestracyjne |
LPU |
| SIMC |
0383739[5] |
Położenie na mapie gminy Końskowola  | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa lubelskiego  | |
Położenie na mapie powiatu puławskiego  | |
| 51°23′24″N 22°01′50″E/51,390000 22,030556[1]
| |
Skowieszyn – wieś w Polsce położona w województwie lubelskim, w powiecie puławskim, w gminie Końskowola[5][6]. Leży 2 km od Puław.
| SIMC | Nazwa | Rodzaj |
|---|---|---|
| 1023701 | Płósy | część wsi |
Wieś stanowi sołectwo gminy Końskowola[7]. Według Narodowego Spisu Powszechnego z roku 2011 wieś liczyła 727 mieszkańców[8].
Skowieszyn posiada zwartą zabudowę, która rozciągnięta jest na długości ok. 3 km wzdłuż północno-zachodniej krawędzi Płaskowyżu Nałęczowskiego. Wieś należy do „zagłębia różanego”, podstawą uprawy roślinnej są róże.
Na szczególną uwagę zasługują tereny położone w południowej części wsi na Płaskowyżu Nałęczowskim, pocięte gęsto wąwozami i porośnięte roślinnością leśną, zajmujące powierzchnię 170 ha. Obszar lasu w trójkącie Skowieszyn – Parchatka – Kolonia Zbędowice posiada największe w Polsce zagęszczenie wąwozów lessowych w przeliczeniu na 1km². Warstwa lessu na tym terenie sięga do głębokości 30 m. Spacer wąwozami, od których odchodzi duża liczba rozgałęzień – odnóg, dla niezorientowanego w terenie sprawia wrażenie labiryntu.
W Skowieszynie jest remiza strażacka, dwa sklepy spożywcze oraz kościół wybudowany w latach 1983–1988 poświęcony Matce Bożej Miłosierdzia. Wieś posiada także wodociąg, gaz oraz internet i telefon. W zabudowie wsi na uwagę zasługują: dwa ponad 100-letnie domy mieszkalne i stylowa kapliczka Matki Bożej.
Historia[edytuj | edytuj kod]
Pierwsze wzmianki o wsi Skowieszyn pochodzą z roku 1409, natomiast badania archeologiczne wykazują, że zwarta zabudowa istniała już w XIII wieku. Według XV-wiecznego historyka Jana Długosza w Skowieszynie znajdował się kościół parafialny pod wezwaniem Jana Chrzciciela, do którego należała Wietrzna Góra – późniejsze miasto Kazimierz Dolny. Na terenach należących do wsi odnajdywane są także ślady osadnictwa z epoki neolitu.
Nazwy wsi:
- w 1409 Cowessin
- w 1418 Cowessino
- w 1443 Skoveszin
- w 1470–1480 Sobielszycze alias Skowyeszyn
W 1409 roku stanowiła własność szlachecką członków rodu herbu Rawa (Rawicz). Prawie przez sto lat wieś była w posiadaniu prastarego rodu Skowieskich herbu Rawa. W następnych wiekach Skowieszyn wraz z dobrami końskowolskimi przechodziła w ręce różnych rodów magnackich. Kolejno była własnością Konińskich, Tęczyńskich, Zbaraskich, a następnie potężnych rodów Opalińskich, Lubomirskich, Sieniawskich i w końcu Czartoryskich.
Wieś szlachecka położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie lubelskim województwa lubelskiego[9].
Wieś wraz z folwarkiem wchodziła w 1662 roku w skład majętności końskowolskiej Łukasza Opalińskiego[10].
Przed wybuchem powstania listopadowego funkcjonowała w Skowieszynie szkółka elementarna założona przez Izabellę Czartoryską.
Po uwłaszczeniu chłopów w 1864 roku utworzonych zostało 45 gospodarstw, średnio 18-22 mórg. W okresie II wojny światowej w dołach i wąwozach ukrywało się przed okupantem wielu „spalonych” ludzi. W odwecie za udzielenie pomocy ludziom z lasu 20 października 1943 roku Niemcy aresztowali 7 mieszkańców – wszyscy zginęli. 5 kwietnia 1944 roku na terenie wsi rozegrał się finał akcji partyzantów z oddziału AK „Hektora”, którzy przybyli do wsi po dokonaniu napadu na spółdzielnię „Pomoc” w Puławach. W wyniku obławy żandarmerii dwóch partyzantów poległo.
W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do ówczesnego województwa lubelskiego.
W Skowieszynie urodził się misjonarz Stefan Koza, który 47 lat spędził na misjach w Japonii (Nagasaki, Tokio, Nigawa, Wyspa Iki), był m.in. promotorem do spraw związanych z beatyfikacją Ojca Maksymiliana Kolbe na Japonię.
Wiele nazwisk mieszkańców zapisanych w księgach parafialnych z XVII wieku utrzymało się we wsi do dzisiaj (Capała, Spóz, Zuchniarz, Kruk, Łucjanek, Pawłowski).
Zobacz też[edytuj | edytuj kod]
Przypisy[edytuj | edytuj kod]
- ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 123888
- ↑ Wieś Skowieszyn w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2023-09-30], liczba ludności w oparciu o dane GUS.
- ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2023-09-30].
- ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 1173 [zarchiwizowane 2022-10-26].
- ↑ a b c GUS. Wyszukiwarka TERYT
- ↑ a b Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
- ↑ Strona gminy. Harmonogram wyboru sołtysów
- ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r.
- ↑ Corona Regni Poloniae. Mapa w skali 1:250 000, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk i Pracownia Geoinformacji Historycznej Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
- ↑ Jacek Pielas, Podział latyfundium Łukasza Opalińskiego, marszałka nadwornego koronnego z lat 1668–1670, w: Inter maiestatem ac libertatem. Studia z dziejów nowożytnych dedykowane Profesorowi Kazimierzowi Przybosiowi, red. J. Stolicki, M. Ferenc, J. Dąbrowski, Kraków 2010, s. 158.
Linki zewnętrzne[edytuj | edytuj kod]
- Skowieszyn (2), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. X: Rukszenice – Sochaczew, Warszawa 1889, s. 713.
- Siedziba gminy: Końskowola
| Wsie | |
|---|---|
| Osady | |
| Części miejscowości |
|
