Kreml moskiewski: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycjanastępna edycja →
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
→‎Historia: drobne redakcyjne
Konarski (dyskusja | edycje)
11 504 edycje
drobne redakcyjne, ilustracja
Linia 15: Linia 15:
}}
}}
[[Plik:Plan of Moscow Kremlin.jpg|240px|thumb|Plan Kremla moskiewskiego, 1917]]
[[Plik:Plan of Moscow Kremlin.jpg|240px|thumb|Plan Kremla moskiewskiego, 1917]]
[[Plik:Moscow.gif|thumb|Kreml na tle historycznych dzielnic Moskwy]]
'''[[Kreml]] moskiewski''' ([[język rosyjski|ros.]] ''Московский Кремль'') − gród warowny na [[Wzgórze|wzgórzu]], na lewym brzegu [[Rzeka|rzeki]] [[Moskwa (rzeka)|Moskwy]]. Jego ogólna powierzchnia wynosi 28 [[hektar]]ów. Jest to warownia z zabudowaniami książęcymi, [[Cerkiew (budynek)|cerkwiami]] i budynkami administracyjnymi.
'''[[Kreml]] moskiewski''' ([[język rosyjski|ros.]] ''Московский Кремль'') − gród warowny na [[Wzgórze|wzgórzu]], na lewym brzegu [[Rzeka|rzeki]] [[Moskwa (rzeka)|Moskwy]]. Jego ogólna powierzchnia wynosi 28 [[hektar]]ów. Jest to warownia z zabudowaniami książęcymi, [[Cerkiew (budynek)|cerkwiami]] i budynkami administracyjnymi.


Wersja z 21:06, 9 sie 2011

Kreml i plac Czerwony w Moskwie
Kremlin and Red Square, Moscow[a]
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Ilustracja
{{{opis grafiki}}}
Państwo

{{{państwo}}}

Typ

kulturowe

Spełniane kryterium

I, II, IV, VI

Numer ref.

545

Region[b]

Europa i Ameryka Północna

Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę

{{{data wpisu}}}
na {{{sesja wpisu}}}. sesji

Dokonane zmiany

{{{dokonane zmiany}}}

Położenie na mapie brak
Mapa konturowa brak
Brak mapy: {{państwo dane {{{państwo}}} | mapa/core | wariant = {{{państwo}}} }}
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Położenie na mapie świata
Mapa konturowa świata
Brak współrzędnych
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}|}
Multimedia w Wikimedia Commons
  1. ↑ Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO
  2. ↑ Oficjalny podział dokonany przez UNESCO
Plan Kremla moskiewskiego, 1917
Kreml na tle historycznych dzielnic Moskwy

Kreml moskiewski (ros. Московский Кремль) − gród warowny na wzgórzu, na lewym brzegu rzeki Moskwy. Jego ogólna powierzchnia wynosi 28 hektarów. Jest to warownia z zabudowaniami książęcymi, cerkwiami i budynkami administracyjnymi.

Historia

Pierwsze osiedla na terytorium Kremla pochodzą z epoki brązu (II tysiąclecie p.n.e.). W okolicy dzisiejszego Soboru Archangielskiego znaleziono pozostałości osadnictwa ugrofińskiego datowane na wczesną epokę żelaza (II poł. i tys. p.n.e.). Kreml powstawać zaczął w roku 1147, gdy Jerzy Dołgoruki wydał rozkaz zbudowania na Wzgórzu Borowickim drewnianej baszty. Od XIV wieku był siedzibą książąt Księstwa Moskiewskiego, potem carów rosyjskich. Na Kremlu znajdowała się najstarsza moskiewska cerkiew - Sobór Zbawiciela w Borze, zbudowana w 1330 roku, w tysięczną rocznicę założenia Konstantynopola (świątynia przetrwała do 1933 roku). Chowano w niej moskiewskich książąt i księżne, dopóki funkcji tej nie przejęły Sobór Archangielski dla mężczyzn i Monastyr Boznesenski dla kobiet. W końcu XV wieku został otoczony wysokimi ceglanymi murami na planie trójkąta z 18 basztami (w XVII wieku dobudowano jeszcze dwie i obecnie jest ich 20). Długość murów wynosi 2235 m, szerokość od 5 do 19 m, grubość - od 3,5 do 6,5 m. Najwyższą basztą jest Wieża Troicka o wys. 79,3 m. Po bitwie pod Kłuszynem hetman Stanisław Żółkiewski na prośbę bojarów 9 października 1610 roku zajął Kreml, w związku z czym do 7 listopada 1612 roku okupowała go polska załoga wojskowa pod dowództwem Aleksandra Korwina Gosiewskiego i Mikołaja Strusia[1][2][3]. W okresie od 1702 do 1736 roku powstał budynek Arsenału, w latach 1776 - 1787 budynek Senatu.

Po ustanowieniu władzy sowieckiej stolicę przeniesiono z powrotem do Moskwy i Kreml znów stał się centrum politycznym państwa. W październiku 1917 roku, w wyniku ostrzału artyleryjskiego, uszkodzone zostały m.in. Wieża Spasska, Wieża Nikolska, Wieża Beklemiszewska i prawie wszystkie kremlowskie świątynie.

W okresie radzieckim Kreml poniósł większe szkody niż przez całą swoją wcześniejszą historię. W 1918 roku, przy osobistym udziale Lenina, zlikwidowano pomnik księcia Siergieja Aleksandrowicza. W tym samym roku zburzono także pomnik Aleksandra II. 17 września 1924 roku prezydium WCIK przyjęło zarządzenie, określające termin likwidacji budynków sakralnych i innych zabudowań Kremla Moskiewskiego. Zarządzenie wprowadzano w życie mimo protestu ze strony środowisk naukowych. Do 1932 roku zburzono m.in. Monastyr Boznesenski i Mały Pałac Nikołajewski. W tymże roku na miejscu zlikwidowanych zabudowań wzniesiono budynek Szkoły Wojskowej im. WCIK. Rok później rozebrano Sobór Spasa na Boru.

W 1955 roku Kreml otwarto dla zwiedzających, czyniąc go muzeum na wolnym powietrzu. Od 1961 jest strefą niezamieszkaną. W 1990 roku został wpisany na Listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Zabytki i muzea

Na terenie Kremla eksponowane są dwa gigantyczne dzieła sztuki ludwisarskiej: największy na świecie dzwon Car Kołokoł z roku 1735 i jedna z największych na świecie pod względem kalibru armata Car Puszka z 1586 roku.

Zabytki sakralne Kremla:

Muzea i zabytki świeckie Kremla:

Zobacz: Pułk Kremlowski, przegląd zagadnień z zakresu architektury, historia Rosji, kreml.

  1. ↑ Samuel Maskiewicz "Pamiętnik", s. 33-34
  2. ↑ Stanisław Żółkiewski Początek i progres wojny moskiewskiej [dostep 25-08-2008], s. 136
  3. ↑ Tomasz Bohun "Moskwa 1612", Bellona 2007, s. 52-54

Linki zewnętrzne

Nieprawidłowe parametry: {55|45|6|N|37|37|4|E}

Obiekty z listy Światowego Dziedzictwa UNESCO w Rosji

Kulturowe
Przyrodnicze

Rosja

Szablon:Link FA Szablon:Link FA

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kreml_moskiewski&oldid=27574344”