Sobór Sofijski w Kijowie: Różnice pomiędzy wersjami

Sobór Mądrości Bożej w Kijowie
Софійський собор (Київ)^[a]
	Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
	; {{{opis grafiki}}}
Państwo	{{{państwo}}}
Typ	kulturowe
Spełniane kryterium	i, ii, iii, iv
Numer ref.	527
Region	Europa i Ameryka Północna
	Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę	{{{data wpisu}}}; na {{{sesja wpisu}}}. sesji
Dokonane zmiany	{{{dokonane zmiany}}}
	Położenie na mapie brak Brak mapy: {{państwo dane {{{państwo}}} \| mapa/core \| wariant = {{{państwo}}} }} Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Położenie na mapie świata Brak współrzędnych Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}}
	Nieprawidłowe parametry: {{{{współrzędne}}}\|}
	Multimedia w Wikimedia Commons
	↑ Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO ; ↑ Oficjalny podział dokonany przez UNESCO ;

Przeglądaj historię interaktywnie

[wersja przejrzana]

← poprzednia edycja następna edycja →

Usunięta treść Dodana treść

WizualnieWikikod

Jednokolumnowy

Wersja z 11:15, 28 cze 2013

Nieprawidłowe parametry: {50|27|10|N|30|30|52|E}

Matka Boże *Orantka*, mozaika w absydzie centralnej soboru z XI w., wykonana z wykorzystaniem szkła kobaltowego zwanego smaltą.

Sobór Mądrości Bożej, Sobór Sofijski (ukr. Софійський Собор) - cerkiew w Kijowie, wpisany na listę światowego dziedzictwa kulturalnego UNESCO, obecnie muzeum państwowe.

Pierwsze chrześcijańskie budowle sakralne miały istnieć w tym miejscu już w czasach panowania św. Olgi (945-947). Świątynię tę zakładano za panowania Włodzimierza I Wielkiego, 4 listopada 1011 roku^[1]. Od początku była najważniejszą cerkwią miasta, pełniła funkcje katedry biskupiej, w tym metropolitalnej. W XVI wieku była już całkowicie zrujnowana (nie posiadała dachów i kopuł).

W XVII w. z inicjatywy metropolity Piotra Mohyły została odbudowana w stylu barokowym przy udziale włoskiego architekta Octaviano Manciniego. Dzisiejszy kształt budynku pochodzi w większości z czasów rządów Iwana Mazepy (1687–1709). W XVIII wieku zbudowano dzwonnicę, bramę Zborowskiego, piekarnię, dom metropolity, bursę i inne zabudowania.

W 1882 roku zburzono od strony zachodniej ganek z czasów Iwana Mazepy, zastępując go stylizacją neobizantyjską.

W 1921 r. w soborze wszechukraiński sobór wyświęcił protoprezbitera Wasyla Lypkiwśkoho na Metropolitę kijowskiego i całej Ukrainy, głowę nowo utworzonego niekanonicznego Ukraińskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Tego samego roku Narodowa Akademia Nauk Ukrainy utworzyła Komisję ds. cerkwi Mądrości Bożej, w celu ratowania soboru przed zniszczeniem przez władze, w ramach regularnej akcji ateizacji ZSRR. W 1934 r. w ramach akcji zamykania i burzenia świątyń w stolicy Ukrainy, cały zespół klasztorny Mądrości Bożej, razem z drugim głównym monasterem miasta, Ławrą pieczerską, zamieniono w muzeum. Rząd komunistyczny zakazał sprawowania liturgii w soborze. Zabrano złote i srebrne przedmioty liturgiczne, carskie wrota, ikony, kadzielnice, świeczniki, szaty i księgi liturgiczne. Pozłocony ikonostas, po zdarciu złota, spalono. We wrześniu 1941, według świadectw byłego dyrektora sofijskiego muzeum, Oleksego Powstenki, władze próbowały zaminować sobór i wysadzić go w powietrze. Nie zdążyli zrobić tego przed przyjściem wojsk niemieckich. Saperzy niemieccy oczyścili obiekt. W 1943 r. podczas niemieckiej okupacji Kijowa rozgrabiono eksponaty soboru-muzeum, część cennych ikon i archiwum fotograficznego wywieziono do Niemiec. Późniejsza propaganda starannie otaczała milczeniem niszczycielskie działania władzy radzieckiej.

W soborze zachowały się pochodzące z XI i XII wieku freski i mozaiki, stworzone przez artystów bizantyjskich i ruskich.

Aktualnie na jej terenie znajduje się muzeum, a o jej przejęcie stara się Ukraiński Kościół Prawosławny Patriarchatu Kijowskiego.

↑ Нове датування храму Святої Софії Київської

Linki zewnętrzne

Szablon:7 cudów Ukrainy

[1] Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO

[2] Oficjalny podział dokonany przez UNESCO

[3] Нове датування храму Святої Софії Київської

[:1-4] Wspólnie z Białorusią, Estonią, Finlandią, Litwą, Łotwą, Mołdawią, Norwegią, Rosją, Szwecją.

[:3-5] Wspólnie z Polską.

[:2-6] Wspólnie z Albanią, Austrią, Belgią, Bośnią i Hercegowiną, Bułgarią, Chorwacją, Czechami, Francją, Hiszpanią, Macedonią Północną, Niemcami, Polską, Rumunią, Słowacją, Słowenią, Szwajcarią i Włochami.

[a]

[b]

[1]

[A]

[B]

[C]

@@ Linia 19: / Linia 19: @@
 '''Sobór Mądrości Bożej''', ''Sobór Sofijski'' ([[język ukraiński|ukr.]] ''Софійський Собор'') - [[cerkiew (budynek)|cerkiew]] w [[Kijów|Kijowie]], wpisany na [[Lista światowego dziedzictwa UNESCO|listę światowego dziedzictwa kulturalnego UNESCO]], obecnie muzeum państwowe.
-Pierwsze chrześcijańskie budowle sakralne miały istnieć w tym miejscu już w czasach panowania [[Olga Kijowska|św. Olgi]] ([[945]]-[[947]]). Świątynię tę zakładano za panowania [[Włodzimierz I Wielki|Włodzimierza I Wielkiego]], [[4 listopada]] [[1011]] roku<ref>[http://www.radiosvoboda.org/content/article/1949407.html Нове датування храму Святої Софії Київської]</ref>. Od początku była najważniejszą cerkwią miasta, pełniła funkcje katedry biskupiej, w tym [[prawosławna metropolia kijowska|metropolitalnej]]. W XVII w. została wyremontowana i przebudowana w stylu [[barok]]owym. Aktualnie na jej terenie znajduje się muzeum, a o jej przejęcie stara się [[Ukraiński Kościół Prawosławny Patriarchatu Kijowskiego]].
+Pierwsze chrześcijańskie budowle sakralne miały istnieć w tym miejscu już w czasach panowania [[Olga Kijowska|św. Olgi]] ([[945]]-[[947]]). Świątynię tę zakładano za panowania [[Włodzimierz I Wielki|Włodzimierza I Wielkiego]], [[4 listopada]] [[1011]] roku<ref>[http://www.radiosvoboda.org/content/article/1949407.html Нове датування храму Святої Софії Київської]</ref>. Od początku była najważniejszą cerkwią miasta, pełniła funkcje katedry biskupiej, w tym [[prawosławna metropolia kijowska|metropolitalnej]]. W XVI wieku była już całkowicie zrujnowana (nie posiadała dachów i kopuł).
+W XVII w. z inicjatywy metropolity Piotra Mohyły została odbudowana w stylu [[barok]]owym przy udziale włoskiego architekta Octaviano Manciniego. Dzisiejszy kształt budynku pochodzi w większości z czasów rządów Iwana Mazepy (1687–1709). W XVIII wieku zbudowano dzwonnicę, bramę Zborowskiego, piekarnię, dom metropolity, bursę i inne zabudowania.
+W 1882 roku zburzono od strony zachodniej ganek z czasów Iwana Mazepy, zastępując go stylizacją neobizantyjską.
 W [[1921]] r. w soborze wszechukraiński sobór wyświęcił protoprezbitera Wasyla Lypkiwśkoho na Metropolitę kijowskiego i całej Ukrainy, głowę nowo utworzonego niekanonicznego [[Ukraiński Autokefaliczny Kościół Prawosławny|Ukraińskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego]]. Tego samego roku [[Narodowa Akademia Nauk Ukrainy]] utworzyła ''Komisję ds. cerkwi Mądrości Bożej'', w celu ratowania soboru przed zniszczeniem przez władze, w ramach regularnej akcji [[Ateizm|ateizacji]] [[Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich|ZSRR]]. W [[1934]] r. w ramach akcji zamykania i burzenia świątyń w stolicy Ukrainy, cały zespół klasztorny Mądrości Bożej, razem z drugim głównym monasterem miasta, [[Ławra Pieczerska|Ławrą pieczerską]], zamieniono w muzeum. Rząd komunistyczny zakazał sprawowania [[Boska Liturgia|liturgii]] w soborze. Zabrano złote i srebrne przedmioty liturgiczne, [[Carskie wrota|carskie wrota]], ikony, kadzielnice, świeczniki, szaty i księgi liturgiczne. Pozłocony [[ikonostas]], po zdarciu złota, spalono. We wrześniu [[1941]], według świadectw byłego dyrektora sofijskiego muzeum, Oleksego Powstenki, władze próbowały zaminować sobór i wysadzić go w powietrze. Nie zdążyli zrobić tego przed przyjściem wojsk niemieckich. Saperzy niemieccy oczyścili obiekt. W [[1943]] r. podczas niemieckiej okupacji Kijowa rozgrabiono eksponaty soboru-muzeum, część cennych ikon i archiwum fotograficznego wywieziono do [[Niemcy|Niemiec]]. Późniejsza propaganda starannie otaczała milczeniem niszczycielskie działania władzy radzieckiej.
 W soborze zachowały się pochodzące z XI i XII wieku [[fresk]]i i [[mozaika|mozaiki]], stworzone przez artystów [[Cesarstwo Bizantyńskie|bizantyjskich]] i ruskich.
+Aktualnie na jej terenie znajduje się muzeum, a o jej przejęcie stara się [[Ukraiński Kościół Prawosławny Patriarchatu Kijowskiego]].
 {{Przypisy}}