Wielki Gościniec Litewski: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
drobne merytoryczne |
drobne merytoryczne, bibliografia |
||
Linia 3: | Linia 3: | ||
Łączył [[Warszawa|Warszawę]] z [[Wilno|Wilnem]], czyli [[Korona Polska|Koronę Polską]] z [[Wielkie Księstwo Litewskie|Wielkim Księstwem Litewskim]]. Biegł przez [[Sulejówek]], [[Okuniew]], [[Stanisławów]], [[Dobre]], [[Liw]], [[Węgrów]], [[Sokołów Podlaski]], gdzie rozwidlał się w kierunku na: |
Łączył [[Warszawa|Warszawę]] z [[Wilno|Wilnem]], czyli [[Korona Polska|Koronę Polską]] z [[Wielkie Księstwo Litewskie|Wielkim Księstwem Litewskim]]. Biegł przez [[Sulejówek]], [[Okuniew]], [[Stanisławów]], [[Dobre]], [[Liw]], [[Węgrów]], [[Sokołów Podlaski]], gdzie rozwidlał się w kierunku na: |
||
* (starszą odnogę) [[Skrzeszew]], Frankopol, [[Wirów (województwo mazowieckie)|Wirów]] i [[Drohiczyn (województwo podlaskie)|Drohiczyn]] |
* (starszą odnogę) [[Skrzeszew]], Frankopol, [[Wirów (województwo mazowieckie)|Wirów]] i [[Drohiczyn (województwo podlaskie)|Drohiczyn]] (przeprawa przez Bug) |
||
* (nowszą odnogę) [[Granne]] (przeprawa przez Bug), [[Perlejewo]], [[Pobikry]], Rutkę, [[Ciechanowiec]], [[Brańsk]], [[Bielsk Podlaski]], [[Wojszki]], [[Białystok]], [[Supraśl]], [[Wasilków]], [[Czarna Białostocka|Czarną Białostocką]], [[Sokółka|Sokółkę]], [[Kuźnica Białostocka|Kuźnicę Białostocką]], [[Grodno]], [[Rotnica|Rotnicę]], [[Merecz]], [[Orany]], do Wilna. Z Wilna szlak prowadził w głąb Wielkiego Księstwa Litewskiego, do [[Inflanty|Inflant]] lub [[Petersburg]]a, zaś z Warszawy do najważniejszych stolic [[Europa|Europy]]. |
* (nowszą odnogę) [[Granne]] (przeprawa przez Bug), [[Perlejewo]], [[Pobikry]], [[Rutka|Rutkę]], [[Ciechanowiec]], [[Brańsk]], [[Bielsk Podlaski]], [[Wojszki]], [[Białystok]], [[Supraśl]], [[Wasilków]], [[Czarna Białostocka|Czarną Białostocką]], [[Sokółka|Sokółkę]], [[Kuźnica Białostocka|Kuźnicę Białostocką]], [[Grodno]], [[Rotnica|Rotnicę]], [[Merecz]], [[Orany]], do Wilna. Z Wilna szlak prowadził w głąb Wielkiego Księstwa Litewskiego, do [[Inflanty|Inflant]] lub [[Petersburg]]a, zaś z Warszawy do najważniejszych stolic [[Europa|Europy]]. |
||
Trasa na przełomie wieków zmieniała się, zbaczając z głównego traktu, jednak istnienie kilku wariantów gościńca nie zmieniało w sposób zasadniczy jego biegu. Początki szlaku sięgają XI–XIII wieku, ale czasy jego świetności przypadają na wiek XVIII. Wraz z pojawieniem się regularnej poczty w czasach saskich pojawiły się na szlaku stacje pocztowe, których obowiązek utrzymania spoczywał na leżących wzdłuż Gościńca miastach. W stacjach pocztowych dbano o wysoki poziom usług zarówno kurierskich jak i pasażerskich<ref>L. Zimowski, Geneza i rozwój komunikacji pocztowej na ziemiach polskich,str.215, Warszawa 1972.</ref><ref>400 lat poczty polskiej,Wydawnictwo okolicznościowe, opracowanie zbiorowe, str. 14, Warszawa 1958</ref>. Swoje wojaże Wielkim Gościńcem opisywało wielu podróżników. Do najciekawszych należy XVIII-wieczna relacja [[Georg Forster|Georga Forstera]] z roku 1784, uczestnika morskiej wyprawy [[James Cook|Jamesa Cooka]], wykładowcy [[Uniwersytet Wileński|Uniwersytetu Wileńskiego]], spisana w jego dzienniku z podróży do Wilna jaką odbył na zaproszenie [[Hugo Kołłątaj]]a a drukowana później w wielu ówczesnych gazetach europejskich<ref>Polska stanisławowska w oczach cudzoziemców, t. 1, str. 63, oprac. W. Zawadzki, Warszawa 1963.</ref> |
Trasa na przełomie wieków zmieniała się, zbaczając z głównego traktu, jednak istnienie kilku wariantów gościńca nie zmieniało w sposób zasadniczy jego biegu. Początki szlaku sięgają XI–XIII wieku, ale czasy jego świetności przypadają na wiek XVIII. Wraz z pojawieniem się regularnej poczty w czasach saskich pojawiły się na szlaku stacje pocztowe, których obowiązek utrzymania spoczywał na leżących wzdłuż Gościńca miastach. W stacjach pocztowych dbano o wysoki poziom usług zarówno kurierskich jak i pasażerskich<ref>L. Zimowski, Geneza i rozwój komunikacji pocztowej na ziemiach polskich,str.215, Warszawa 1972.</ref><ref>400 lat poczty polskiej,Wydawnictwo okolicznościowe, opracowanie zbiorowe, str. 14, Warszawa 1958</ref>. Swoje wojaże Wielkim Gościńcem opisywało wielu podróżników. Do najciekawszych należy XVIII-wieczna relacja [[Georg Forster|Georga Forstera]] z roku 1784, uczestnika morskiej wyprawy [[James Cook|Jamesa Cooka]], wykładowcy [[Uniwersytet Wileński|Uniwersytetu Wileńskiego]], spisana w jego dzienniku z podróży do Wilna jaką odbył na zaproszenie [[Hugo Kołłątaj]]a a drukowana później w wielu ówczesnych gazetach europejskich<ref>Polska stanisławowska w oczach cudzoziemców, t. 1, str. 63, oprac. W. Zawadzki, Warszawa 1963.</ref> |
Wersja z 12:10, 7 gru 2015
Wielki Gościniec Litewski – jeden z najważniejszych lądowych traktów handlowych Rzeczypospolitej, zwany też w XVIII wieku "Wielkim traktem pocztowym".
Łączył Warszawę z Wilnem, czyli Koronę Polską z Wielkim Księstwem Litewskim. Biegł przez Sulejówek, Okuniew, Stanisławów, Dobre, Liw, Węgrów, Sokołów Podlaski, gdzie rozwidlał się w kierunku na:
- (starszą odnogę) Skrzeszew, Frankopol, Wirów i Drohiczyn (przeprawa przez Bug)
- (nowszą odnogę) Granne (przeprawa przez Bug), Perlejewo, Pobikry, Rutkę, Ciechanowiec, Brańsk, Bielsk Podlaski, Wojszki, Białystok, Supraśl, Wasilków, Czarną Białostocką, Sokółkę, Kuźnicę Białostocką, Grodno, Rotnicę, Merecz, Orany, do Wilna. Z Wilna szlak prowadził w głąb Wielkiego Księstwa Litewskiego, do Inflant lub Petersburga, zaś z Warszawy do najważniejszych stolic Europy.
Trasa na przełomie wieków zmieniała się, zbaczając z głównego traktu, jednak istnienie kilku wariantów gościńca nie zmieniało w sposób zasadniczy jego biegu. Początki szlaku sięgają XI–XIII wieku, ale czasy jego świetności przypadają na wiek XVIII. Wraz z pojawieniem się regularnej poczty w czasach saskich pojawiły się na szlaku stacje pocztowe, których obowiązek utrzymania spoczywał na leżących wzdłuż Gościńca miastach. W stacjach pocztowych dbano o wysoki poziom usług zarówno kurierskich jak i pasażerskich[1][2]. Swoje wojaże Wielkim Gościńcem opisywało wielu podróżników. Do najciekawszych należy XVIII-wieczna relacja Georga Forstera z roku 1784, uczestnika morskiej wyprawy Jamesa Cooka, wykładowcy Uniwersytetu Wileńskiego, spisana w jego dzienniku z podróży do Wilna jaką odbył na zaproszenie Hugo Kołłątaja a drukowana później w wielu ówczesnych gazetach europejskich[3]
27 listopada 2009 roku na Zamku Królewskim w Warszawie odbyła się konferencja „Wielki Gościniec Litewski jako szlak turystyczny” inaugurująca realizację projektu pod tą samą nazwą[4]. Celem projektu jest wykreowanie, wytyczenie i wypromowanie nowego szlaku turystycznego wzdłuż historycznego traktu handlowego i pocztowego wiodącego z Warszawy do Wilna. W celu realizacji przedsięwzięcia, 8 maja 2012 roku w Sokołowie Podlaskim powołano do życia Lokalną Organizację Turystyczną Wielki Gościniec Litewski[5].
Staraniem Sokołowskiego Towarzystwa Społeczno Kulturalnego na początku roku 2012 ukazał się bezpłatny, ilustrowany, przewodnik pt. Wielki Gościniec Litewski[6]
- ↑ L. Zimowski, Geneza i rozwój komunikacji pocztowej na ziemiach polskich,str.215, Warszawa 1972.
- ↑ 400 lat poczty polskiej,Wydawnictwo okolicznościowe, opracowanie zbiorowe, str. 14, Warszawa 1958
- ↑ Polska stanisławowska w oczach cudzoziemców, t. 1, str. 63, oprac. W. Zawadzki, Warszawa 1963.
- ↑ Gościniec Litewski Jako szlak Turystyczny ze strony internetowej www.aktualnosciturystyczne.pl dostęp 02-07-2012
- ↑ Spotkanie założycielskie Wielkiego Gościńca Litewskiego ze strony internetowej www.podlasie24.pl dostęp 02-07-2012
- ↑ | Szlakiem Wielkiego Gościńca Litewskiego ze strony internetowej sokolow-stsk.blogspot.com
Bibliografia
- Polska stanisławowska w oczach cudzoziemców, t. 1-2, oprac. W. Zawadzki, Warszawa 1963
- G. Ryżewski, Wielki trakt Warszawa - Wilno w XVIII wieku, Sokołów Podlaski 2013, s. 11-16
- M. Matuszewicz, Diariusz życia mego, t. l, Warszawa 1986, s. 180
- J. Bernoulli, Podróż po Polsce 1778, [w:] Polska stanisławowska w oczach cudzoziemców, t. 1, Warszawa 1963, s. 348-349
- Dzieje Sokołowa Podlaskiego i jego regionu, red. J. Kazimierski, Warszawa 1982
- L. Zimowski, Geneza i rozwój komunikacji pocztowej na ziemiach polskich, Warszawa 1972
- Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich, t. I-XV, Warszawa 1880-1902
- 400 lat poczty polskiej, Warszawa 1958